Testament i jego treść, odwołanie testamentu

Prawo pozostawia spadkodawcy pełną dowolność co do rozporządzenia swoim majątkiem, nie pozwala jednak stawiać warunków, ani narzucać terminów. W obecnym stanie prawnym utrudnione jest również przekazywanie konkretnych rzeczy wybranym osobom.

Zastrzeżenie warunku lub terminu, uczynione przy powołaniu spadkobiercy testamentowego, uważane jest za nie istniejące. Jeżeli jednak z treści testamentu lub z okoliczności wynika, że bez takiego zastrzeżenia spadkobierca nie zostałby powołany, powołanie spadkobiercy jest nieważne. Zasad tych nie stosuje się, jeżeli ziszczenie się lub nieziszczenie się warunku albo nadejście terminu nastąpiło przed otwarciem spadku (art. 962 k.c.).

Z oczywistych przyczyn nie będzie można zwrócić się do spadkodawcy o wyjaśnienie wątpliwości, jaka była jego wola. Dlatego prawo zawiera pewne wskazówki interpretacyjne, które ułatwiają rozstrzygnięcia w sytuacjach, w których nie do końca wiadomo, co spadkodawca miał na myśli.
Testament należy zatem tak tłumaczyć, ażeby zapewnić możliwie najpełniejsze urzeczywistnienie woli spadkodawcy. Jeżeli jednak testament może być tłumaczony rozmaicie, to przyjmuje się taką wykładnię, która pozwala utrzymać rozrządzenia spadkodawcy w mocy i nadać im rozsądną treść (art. 948 k.c.).

Spadkobierca albo zapisobierca

Prawo przewiduje dwie zasadnicze kategorie beneficjentów spadku: spadkobierców oraz zapisobierców. Zarówno spadkobiercą jak i zapisobiercą może zostać osoba fizyczna lub prawna (np. fundacja, stowarzyszenie).

Spadkobiercą jest osoba, która dziedziczy po zmarłym. Z chwilą śmierci spadkodawcy spadkobierca staje się automatycznie właścicielem majątku zmarłego, sam lub łącznie z innymi spadkobiercami.

Spadkodawca może powołać do całości lub części spadku jednego lub kilku spadkobierców, przekazując im część ogółu praw i obowiązków majątkowych, wyrażoną stosownym ułamkiem (procentem). Jeżeli spadkodawca powołał do spadku lub do oznaczonej części spadku kilku spadkobierców, nie określając ich udziałów spadkowych, dziedziczą oni w częściach równych (art. 960 k.c.).

Zapisobiercą jest natomiast osoba, której zmarły przyznał w testamencie prawo do otrzymania od spadkobiercy określonego świadczenia majątkowego (np. mieszkania lub samochodu). Osoba ta nie staje się automatycznie właścicielem danej rzeczy, przysługuje jej bowiem wyłącznie prawo do żądania od spadkobiercy wykonania zapisu, to jest przeniesienia oznaczonego prawa majątkowego.