Orzecznictwo WSA: Błędy w fakturach a utrata prawa do odliczenia VAT

Z uzasadnienia: Ani przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, ani rozporządzenia MF nie operują pojęciami "oczywistych błędów w fakturach VAT", ani "wad mniejszej wagi", które pozwalałyby uznać, iż pomimo braku pewnych elementów dają się zidentyfikować strony obrotu gospodarczego i posiadanie faktury uprawnia do odliczenia podatku naliczonego. Granica tej wadliwości zdaniem składu orzekającego w niniejszej sprawie prawidłowo została zakreślona przez organy podatkowe. Nie uznano jako prawidłowych tych faktur, które opiewały na zupełnie inny podmiot o zupełnie innym nr NIP. Bez znaczenia jest okoliczność, także z uwagi na zasadę neutralności z art. 86 ust. 1 ustawy, kto był faktycznym odbiorcą kwestionowanych towarów i usług, skoro skarżąca Spółka nie legitymowała się prawidłowo wystawionymi na jej firmę lub skorygowanymi fakturami, bądź notami korygującymi.

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Maciej Jaśniewicz /sp r./ Sędziowie NSA Włodzimierz Zygmont WSA Katarzyna Nikodem Protokolant st. sek r. sąd. Laura Szukała po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 grudnia 2009 r. sprawy ze skargi A. sp. z o.o. w C. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług za miesiące od stycznia do maja 2005 r.:

I. uchyla zaskarżoną decyzję;
II. zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej na rzecz skarżącej spółki kwotę [...] zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego;
III. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana do dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku.

UZASADNIENIE

Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w P. postanowieniem Nr [...] z dnia [...] wszczął postępowanie kontrolne w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością [...] w Cz. w zakresie podatku od towarów i usług za okres styczeń-maj 2005 r.

Przeprowadzona kontrola wykazała nieprawidłowości, które spowodowały zawyżenie kwot podatku naliczonego za miesiące styczeń, luty, marzec, kwiecień i maj 2005 r. Organ I instancji ustalił, że spółka odliczyła za ww. miesiące podatek VAT z faktur wystawionych na inny podmiot, z faktur nie zawierających nr NIP oraz z faktur z podanym nr NIP innego podmiotu, przy czym spółka nie posiadała faktur korygujących, ani not korygujących, w których zostałyby poprawione te braki. Ponadto organ I instancji ustalił, że spółka za miesiące styczeń, luty, marzec, kwiecień i maj 2005 r. dokonała obniżenia kwoty podatku należnego o pełne kwoty podatku naliczonego określonego w fakturach dokumentujących świadczenie usług leasingu samochodów, na podstawie umów nie spełniających warunków określonych w art. 154 ust. 2 ustawy o p.t.u. Organ I instancji stwierdził również, że spółka za miesiąc kwiecień 2005 r. opodatkowała dostawę towarów jako wewnątrzwspólnotową według stawki podatku 0% pomimo braku dokumentów potwierdzających odbiór towarów na terytorium Wspólnoty oraz za miesiąc maj 2005 r. opodatkowała dostawę towarów jako wewnatrzwspólnotową według stawki VAT 0% pomimo, że towar został dostarczony na terytorium kraju.

Biorąc to pod uwagę Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w P. na podstawie art. 8 ust. 1 pkt 3, art. 24 ust. 1 pkt 1 lit. a, art. 31 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2004 r., Nr 8, poz. 65 ze zm.; dalej ustawa o kontroli skarbowej), art. 21 § 1 pkt 1 i § 3a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz.60 ze zm.; dalej Ordynacja podatkowa), art. 5, art. 13 ust. 1, art. 29 ust. 1,art. 41 ust. 1, art. 42 ust. 1 pkt 2, ust. 3 pkt 2 i 3, ust. 4 pkt 1-5, ust. 11 oraz ust. 12, art. 86 ust. 2 pkt 1, ust. 3, ust. 5 i ust. 7, art. 87 ust. 1, ust. 2, ust. 3 i ust. 6, art. 96 ust. 1, art. 99 ust. 1, ust. 11 i ust. 12, art. 106 ust. 8 pkt 1, art. 109 ust. 5 i ust. 6, art. 154 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm., dalej powoływana jako ustawa o p.t.u.) wydał decyzję z dnia [...] Nr [...], w której określił:

- za miesiące [...] - kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w podatku od towarów i usług do przeniesienia na miesiąc następny w wysokości [...] zł

- za miesiąc [...] - kwotę zwrotu w podatku od towarów i usług w wysokości [...] zł

oraz ustalił dodatkowe zobowiązanie podatkowe.

[...] Sp. z o.o., reprezentowana przez pełnomocnika pismem z dnia [...] złożyła odwołanie od tej decyzji wnosząc o jej uchylenie. Odwołująca zarzuciła zaskarżonej decyzji, że została wydana z naruszeniem:

1) art. 86 ust. 1, ust. 2 pkt 1 i art. 154 ustawy o p.t.u.,

2) art. 2 Pierwszej Dyrektywy Rady z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych (Dz.UE.L.67.71.1301; dalej I Dyrektywa) i art. 2 i 17 (2) (a) Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (Dz.U.UE.L.77.145.1; dalej VI Dyrektywa),

3) art. 122, art. 187 i art. 191 Ordynacji podatkowej,

4) art. 31 ust. 1 ustawy o kontroli skarbowej.

Dyrektor Izby Skarbowej w P., po rozpoznaniu odwołania na podstawie art. 233 § 1 pkt 2 lit. a Ordynacji podatkowej, art. 42 ust. 1 pkt 2 i ust. 12, art. 86 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 7, art. 99 ust. 12, art. 109 ust. 5 i 6 i art. 154 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o p.t.u. decyzją z dnia [...] Nr [...] uchylił decyzję organu I instancji w całości i w tym zakresie określił w podatku od towarów i usług:

- za miesiące [...] - nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia na następny miesiąc w wysokości [...] zł,

- za miesiąc [...] kwotę zwrotu podatku w wysokości [...] zł,

oraz ustalił dodatkowe zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług.

W uzasadnieniu decyzji wskazał, że w przypadku faktur, w których jako nabywca określony został A. K., jako adres nabywcy podany został adres tej osoby, a jako NIP numer identyfikacyjny A. K., nie został spełniony podstawowy warunek, jakim jest otrzymanie faktury przez podatnika. Fizyczne posiadanie tych faktur przez podatnika nie oznacza, iż zostały one do niego - jako nabywcy - skierowane. Pomimo, że pełnomocnik podatnika, zarówno w zastrzeżeniach do protokołu kontroli jak i w odwołaniu wskazywał na możliwość przedstawienia przez stronę zaakceptowanych przez kontrahentów not korygujących, nie przedstawił ich w toku postępowania ani organowi I instancji, ani organowi odwoławczemu. W związku z tym organ II instancji stwierdził, że dla sp. z o.o. [...] nie stanowią podstawy do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego faktury wystawione na A. K.

Natomiast organ odwoławczy uznał za słuszny zarzut podniesiony w odwołaniu, iż w odniesieniu do pozostałych faktur zakwestionowanych przez organ I instancji, w których podano błędny NIP lub brak NIP nabywcy, lecz podano nazwę identyfikującą jako nabywcę sp. z o.o. [...] nie ma podstaw do odmowy obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony określony w takich fakturach.

W odniesieniu do zarzutów odwołania w zakresie odliczenia pełnych kwot podatku naliczonego określonego w fakturach dokumentujących świadczenie usług leasingu samochodowego Dyrektor Izby Skarbowej stwierdził, że zgodnie z art. 86 ust. 7 ustawy o p.t.u. w przypadku usługobiorców użytkujących samochody, o których mowa w ust. 3 i 5, na podstawie umowy leasingu, kwotę podatku naliczonego stanowi 50% kwoty podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z zawartej umowy, udokumentowanych fakturą. Suma kwot w całym okresie użytkowania samochodu, o których mowa w zdaniu pierwszym, dotycząca jednego samochodu, nie może jednak przekroczyć kwoty [...] zł.

Organ odwoławczy wskazał, że w przedmiotowej sprawie bezspornym jest, że dopuszczalna ładowność samochodów użytkowanych na podstawie umów leasingu [...] jest mniejsza niż ładowność określona według wzoru, o którym mowa w art. 86 ust. 3 ustawy o p.t.u i wobec tego stwierdził, że zgodnie z art. 154 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o p.t.u., aby podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego w pełnej wysokości, a nie ograniczonej do 50% i nie większej niż 5.000zł w całym okresie użytkowania, umowa leasingu powinna zostać przez stronę zarejestrowana we właściwym urzędzie skarbowym do dnia 14 maja 2004 r. Ponadto umowa powinna zostać zawarta przed dniem wejścia w życie ustawy o p.t.u., przy czym nie uwzględnia się zmian tej umowy po wejściu w życie ustawy.

Organ II instancji wskazał, że umowa nr [...] z dnia [...] nie została zarejestrowana przez stronę we właściwym urzędzie skarbowym, a co za tym idzie nie został w przypadku samochodu [...] spełniony warunek, o którym mowa w art. 154 ust. 2 pkt 2 ustawy o p.t.u. Natomiast w przypadku pozostałych trzech umów leasingu ich zmiana, polegająca na zmianie leasingobiorcy, nastąpiła po wejściu w życie ustawy o p.t.u., bowiem dniem tym był, zgodnie z art. 176 ustawy o p.t.u. 20 kwietnia 2004 r. Natomiast przedsiębiorstwo prowadzone przez A. K. zostało wniesione aportem w dniu [...], a więc dopiero po [...], t.j. po upływie 10 dni od dnia wejścia w życie ustawy o p.t.u., możliwe było dokonanie odpowiednich zmian do umów leasingu. Nie miał znaczenia fakt, iż z powodu braku dat na aneksach do umów leasingu nie można ustalić faktycznej daty ich sporządzenia.

Dyrektor Izby Skarbowej stwierdził, iż w związku z tym, że ustawodawca zastrzegł, iż w przypadku umów leasingu nie uwzględnia się ich zmian dokonanych po 20 kwietnia 2004 r., nie został spełniony warunek, o którym mowa w art. 154 ust. 2 pkt 1 ustawy o p.t.u. i podatnikowi, pomimo że zarejestrował część umów w terminie, nie przysługuje prawo do odliczenia 100% podatku naliczonego. Wskazał, że powoływanie się przez pełnomocnika w odwołaniu na nabycie przez Spółkę praw i obowiązków pierwotnego leasingobiorcy, którym był A. K., nie ma istotnego znaczenia w sprawie, gdyż przepisy Ordynacji podatkowej nie przewidują następstwa w przypadku wniesienia do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przedsiębiorstwa osoby fizycznej. W związku z tym organ II instancji stwierdził, że [...] sp. z o.o. zawyżyła podatek naliczony o 50% kwot podatku wykazanego w fakturach wystawionych przez [...] oraz [...].

Organ odwoławczy uznał za bezzasadny zarzut naruszenia przez organ I instancji zasady neutralności podatku od towarów i usług, gdyż, jak wyjaśnił, zasada ta nie jest bezwzględna. Wynika to nie tylko z przepisów ustawy o p.t.u., ale także z art. 17 ust. 6 VI Dyrektywy, który zezwala poszczególnym krajom Wspólnoty na utrzymanie po wejściu w życie VI Dyrektywy obowiązującego przed tym dniem zakresu wyłączeń z prawa do odliczenia podatku naliczonego. Nadto stwierdził, że ustalenie dodatkowego zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług nastąpiło na podstawie normy prawnej, t.j. art. 109 ust. 5 i 6 ustawy o p.t.u. oraz, że organy podatkowe nie są uprawnione do oceny zgodności obowiązujących przepisów krajowych z normami unijnymi.

Za bezpodstawne uznał również zarzuty dotyczące naruszenia art. 122, art. 187 i art. 191 Ordynacji podatkowej, oraz, że protokół kontroli nie powinien stanowić dowodu w sprawie z tego tylko powodu, że nie zawiera oceny prawnej stanu faktycznego, a także, że w tej samej sprawie organ podatkowy wydał jednocześnie decyzję i wynik kontroli. Organ podatkowy II instancji zauważył, że zaskarżona decyzja dotyczy miedzy innymi określenia prawidłowej wysokości zwrotu różnicy podatku od towarów i usług za maj 2005 r., zaś wynik kontroli zawiera ustalenia w sprawie terminu w jakim ten zwrot powinien zostać dokonany na rachunek bankowy spółki.

Dyrektor Izby Skarbowej stwierdził, że spółka nie zakwestionowała w odwołaniu rozstrzygnięcia w zakresie błędnego zastosowania przez nią w kwietniu i w maju 2005 r. stawki 0% właściwej dla dostawy wewnątrzwspólnotowej i stwierdził, że zaskarżona decyzja w tej części jest zgodna z przepisami art. 42 ust. 1 pkt 2 i ust. 12 ustawy o p.t.u.

Skargę na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. złożyła [...] sp. z o.o., reprezentowana przez doradcę podatkowego I. O. W skardze zaskarżonej decyzji zarzucono naruszenie:

- art. 86 ust. 1, ust. 2 pkt 1 i art. 154 ustawy o p.t.u.,

- art. 2 I Dyrektywy i art. 2 i 17 (2) (a) VI Dyrektywy,

- art. 122, art. 187 i art. 191 Ordynacji podatkowej,

- art. 31 ust. 1 ustawy o kontroli skarbowej.

Wobec powyższych zarzutów strona wniosła o uchylenie w całości decyzji Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w P., uchylenie decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w P. w części dotyczącej określenia dodatkowego zobowiązania podatkowego, nie uznania prawa do odliczenia podatku naliczonego zawartego w niektórych fakturach zawierających oczywiste omyłki oraz w fakturach dotyczących leasingu samochodów oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu skargi podkreślono, że Dyrektor Izby Skarbowej błędnie wskazał, iż organy podatkowe nie mogą oceniać przepisów prawa wspólnotowego pod względem ich zgodności z prawem krajowym. Powołano się na orzecznictwo ETS potwierdzające zasadę, iż bezpośredni skutek dyrektywy dotyczy zarówno sądów jak i organów administracji państw członkowskich. Nadto zarzucono organowi podatkowemu zakwestionowanie prawa do odliczenia podatku naliczonego określonego w fakturach wystawionych na inny podmiot, ponieważ - zdaniem skarżącej - nie ulega wątpliwości, że to ona nabyła usługi udokumentowane fakturami wystawionymi na inny podmiot, strona uznała to za błąd mniejszej wagi.

W skardze zarzucono także pobieżność w odniesieniu się do zastrzeżeń podniesionych przez spółkę do protokołu kontroli, iż w najbliższym okresie strona otrzyma od wszystkich kontrahentów akceptację not korygujących, które zawierają pomyłki co do nabywcy, a także brak odniesienia się w zaskarżonej decyzji co do okoliczności, która była przyczyną błędów na fakturach.

Nadto wskazano, że przeniesienie praw i obowiązków wynikających z umów leasingu, wchodzących w skład przedsiębiorstwa lub w przypadku zobowiązań związanych z przedsiębiorstwem wniesionym aportem do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nie oznaczało zmiany umów leasingu samochodów. Zdaniem skarżącej nabyła ona prawa i obowiązki leasingobiorcy i stała się stroną stosunku prawnego leasingu, którym pierwotnie był A. K. Zdaniem autora skargi prawa i obowiązki przeszyły na Spółkę na zasadzie sukcesji uniwersalnej. Uzasadnia to brzmienie przepisu art. 55 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym "czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych." Tym samym Spółka nabyła prawa i obowiązki leasingobiorcy i stała się stroną stosunku prawnego leasingu, w którym pierwotnie stroną był A. K. Z tego względu zmiana umów leasingu nie była konieczna. Przejście praw i obowiązków wynikających z umów leasingu nie wymagało zmiany ich treści.

Zarzucono brak podstawy prawnej do ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego w podatku VAT, gdyż wprowadzenie dodatkowego zobowiązania podatkowego do systemu VAT stanowi naruszenie podstawowych zasad wynikających z przepisów I Dyrektywy, ponieważ podatek ten nie ma żadnego związku z konsumpcją, nie jest też proporcjonalny do ceny towarów i usług. Konstrukcja dodatkowego zobowiązania podatkowego narusza również zasadę neutralności podatku VAT.

Podniesiono, iż protokół kontroli, który nie zawiera oceny prawnej nie może stanowić dowodu w sprawie oraz, że nieprawidłowo zakończono to samo postępowanie kontrolne, gdyż organ I instancji wydał zarówno wynik kontroli jak i decyzję.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej w P. wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Sądy administracyjne dokonują kontroli legalności działań administracji publicznej zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 30.08.2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153 poz. 1270 ze zm.; dalej p.p.s.a.) poprzez orzekanie w sprawach skarg na akty lub czynności z zakresu administracji publiczn...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »