Orzecznictwo: Odmowa wszczęcia postępowania w sprawie zwrotu podatku VAT

1. Wydanie postanowienia w trybie art. 165a o.p. jest uzależnione od spełnienia kilku przesłanek, z których najważniejszą i nieodzowną (sine qua non), jest wniosek (żądanie) strony o wszczęcie postępowania podatkowego (art. 165 § 1 o.p.). 2. Złożenie korekty deklaracji w podatku od towarów i usług wraz z uzasadnieniem jej przyczyn nie może być w każdym przypadku traktowane jako równoczesny wniosek o wszczęcie postępowania podatkowego. 3. Czasowe ograniczenie prawa podatnika do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, jak to określone w art. 86 ust. 13 u.p.t.u., nie powinno znajdować zastosowania w sytuacji, gdy to samo prawo krajowe - wbrew prawu wspólnotowemu - pozbawiało podatnika możliwości dokonania takiego rozliczenia w terminach i na zasadach ogólnych.

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Urszula Barbara Rymarska, Sędziowie sędzia WSA Piotr Pietrasz, sędzia WSA Wojciech Stachurski (spr.), Protokolant Beata Rusiecka, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 30 września 2009 r. sprawy ze skargi M. K. PHU M. w Z. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w B. z dnia [...] maja 2009 r., nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie zwrotu podatku od towarów i usług za październik, listopad i grudzień 2004 r. 1. uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające jego wydanie postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Z. z dnia [...].02.2009 r., nr [...]; 2. stwierdza, że wymienione w pkt 1 postanowienia nie mogą być wykonane w całości do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku.

Uzasadnienie

Zaskarżonym do tut. Sądu postanowieniem z [...] maja 2009 r., nr [...], Dyrektor Izby Skarbowej w B. utrzymał w mocy wydane wobec Pana M. K. postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Z. z [...] lutego 2009 r. o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie zwrotu podatku od towarów i usług za miesiące październik, listopad i grudzień 2004 r. Rozstrzygnięcia te zapadły w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Otóż [...] stycznia 2009 r. Pan M. K. złożył do Urzędu Skarbowego w Z. korekty deklaracji VAT- 7 za październik, listopad, i grudzień 2004 r., w których wykazał kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, w kwotach wyższych, niż zadeklarował pierwotnie. W dołączonych do tych korekt wyjaśnieniach podatnik powołał się na wyrok Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich (ETS) z 22 grudnia 2008 r., C- 414/07, w którym stwierdzono niezgodność polskich przepisów z prawem UE, a które to przepisy ograniczały podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT przy zakupie samochodów z homologacją fabryczną na potrzeby działalności gospodarczej i przy zakupie paliwa do tych samochodów.

W wydanym wobec podatnika postanowieniu o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie zwrotu podatku za wspomniane okresy rozliczeniowe, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Z. stwierdził, że korekty przedmiotowych deklaracji zostały złożone po upływie 5 - letniego terminu, o którym mowa w art. 86 ust. 13 ustawy z 11 kwietnia 2004 r. o podatku od towarów usług (Dz. U. z 2004 r.

Nr 54 poz. 535 z późn. zm.) - w dalszej części powoływanej w skrócie u.p.t.u. Ponadto, zdaniem organu w tej sprawie nie mógł mieć zastosowania przepis art. 74 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tj. Dz. U. z 2005 r., Nr 8,

poz. 60 z późn. zm.) - w dalszej części przywoływanej w skrócie o.p., albowiem we wskazanych okresach rozliczeniowych nie wystąpiła u podatnika nadpłata podatku, jak i ze względu na to, że złożone korekty deklaracji nie wywołały skutków prawnych.

Utrzymując w mocy powyższe postanowienie Dyrektor Izby Skarbowej w B. zgodził się w całości z argumentacją organu pierwszej instancji. Organ odwoławczy podkreślił, że prawo podatnika do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, choć jest fundamentalne i podstawowe, to jednak podlega pewnym ograniczeniom. Takie ograniczenie przewiduje między innymi art. 86 ust. 13 u.p.t.u. Zgodnie z nim, jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w terminach, o których mowa w ust. 10, 11, 12, 16 i 18, może on obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego. W tej sprawie termin do skorygowania deklaracji za miesiące październik, listopad i grudzień 2004 r. upłynął z końcem roku 2008. Dlatego też złożone przez podatnika [...] stycznia 2009 r. korekty tych deklaracji nie wywołują skutków prawnych.

Organ odwoławczy podzielił również pogląd organu pierwszej instancji, że w sprawie nie mógł mieć zastosowania przepis art. 74 pkt 1 o.p., który traktuje o nadpłacie podatku powstałej w wyniku orzeczenia ETS-u, bowiem w tym przypadku nie mamy do czynienia z nadpłatą. Zadeklarowane przez podatnika kwoty nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy nie stanowią nadpłaty.

W złożonej do tut. Sądu skardze Pan M. K. wniósł o uchylenie postanowienia Dyrektora Izby Skarbowej oraz o zasądzenie na jej rzecz kwoty 2.785 zł tytułem zwrotu nadpłaty podatku od towarów i usług.

Skarżący zarzucił organowi drugiej instancji nie rozpatrzenie wszystkich wyjaśnień zawartych w zażaleniu na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Z. Wskazał tu na wątpliwości z lat 2005 i 2006, kiedy to występował do organu podatkowego o interpretację art. 86 pkt 3 u.p.t.u. Podniósł też, że w okresie od 23 do 31 grudnia 2008 r. nie mógł złożyć stosownych korekt za rok 2004. Zarzucił też organowi drugiej instancji błędne stwierdzenie, że "w pierwotnych deklaracjach jak i w ich korektach, nie wykazał kwoty nadpłaconego lub nienależnie zapłaconego podatku".

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej w B. wniósł o jej oddalenie. Organ podtrzymał stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, a na poparcie swego poglądu, że nadwyżka podatku naliczonego nad należnym nie jest nadpłatą, przywołał niepublikowany wyrok NSA z 19 czerwca 1998 r., I SA/Gd 1256/96.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje.

Skargę należało uwzględnić, albowiem wydane w tej sprawie rozstrzygnięcia organów obu instancji, tak pod względem formy jak i treści, nie znajdują oparcia w obowiązujących przepisach prawa.

W pierwszym rzędzie trzeba zwrócić uwagę, że postanowienie organu pierwszej instancji zapodało w trybie art. 165a § 1 o.p., który to przepis ściśle i wyłącznie wiąże się z próbą wszczęcia postępowania podatkowego na wniosek strony. Zgodnie z tą regulacją, gdy żądanie, o którym mowa w art. 165 o.p., zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z jakichkolwiek innych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ podatkowy wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. Wydanie postanowienia w trybie art. 165a o.p. jest więc uzależnione od spełnienia kilku przesłanek, z których najważniejszą i nieodzowną (sine qua non), jest wniosek (żądanie) strony o wszczęcie postępowania podatkowego (art. 165 § 1 o.p.).

Zdaniem Sądu, w tej sprawie taka przesłanka nie zaistniała. Pan M. K. złożył do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Z. korekty deklaracji podatkowych w podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące 2004 r., dołączając do nich pisemne uzasadnienie przyczyn tych korekt (k. 5 akt administracyjnych). Czynność ta błędnie została przez organ uznana za wniosek (żądanie) wszczęcia postępowania podatkowego (art. 165 §1 o.p.).