Orzecznictwo podatkowe: Opodatkowanie dochodu akcjonariusza spółki komandytowo-akcyjnej

1. Trudno jest uznać, że akcjonariusz spółki komandytowo-akcyjnej (SKA) ma obowiązek wpłacania w trakcie roku zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Jest to niemożliwe albowiem w trakcie roku podatkowego nie powstaje u niego przychód należny, co tym samym uniemożliwia zastosowanie art. 44 ust. 1 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (u.p.d.o.f.) Przychód ten powstaje dopiero w momencie powstania roszczenia obligacyjnego w postaci roszczenia akcjonariusza SKA o wypłatę dywidendy. 2. Niemożliwym jest zastosowanie wobec akcjonariusza SKA treści art. 24 u.p.d.o.f. w zakresie ustalania jego dochodu podlegającego opodatkowaniu na podstawie ksiąg rachunkowych SKA. 3. Przychodem a zarazem dochodem podlegającym opodatkowaniu będzie kwota faktycznie otrzymana przez akcjonariusza SKA.

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia WSA Dagmara Dominik (sprawozdawca),
Sędziowie: Sędzia NSA Lidia Błystak, Sędzia WSA Maria Tkacz-Rutkowska,
Protokolant Aleksandra Słomian,

po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 22 lipca 2009 r. przy udziale - sprawy ze skargi D. J.-Ś. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia ... nr ... w przedmiocie podatku dochodowym od osób fizycznych:

I. uchyla zaskarżoną interpretację indywidualną,
II. zasądza od Ministra Finansów na rzecz strony skarżącej kwotę 457 (słownie: czterysta pięćdziesiąt siedem) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia ... (data wpływu ...) D. J.-Ś. (dalej jako "strona skarżąca") wystąpiła do Ministra Finansów o wydanie interpretacji indywidualnej, dotyczącej przepisów art. 8, art. 17 ust. 1 pkt 4 oraz art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 ze zm., zwanej dalej "u.p.d.o.f.").

W uzasadnieniu wniosku strona skarżąca podała, jako stan faktyczny w związku z którym domaga się wydania interpretacji, że jest akcjonariuszem spółek komandytowo-akcyjnych.

W związku z czym sformułowała pytanie, czy dochód związany z posiadaniem akcji w spółkach komandytowo-akcyjnych (zwanej dalej "SKA") podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 8 u.p.d.o.f. (poprzez ustalanie co miesiąc dochodu przypadającego na akcjonariusza SKA i zapłatę zaliczek miesięcznych na podatek dochodowy), czy też podlega on opodatkowaniu dopiero w momencie faktycznej zapłaty dywidendy.

Strona skarżąca przedstawiła własne stanowisko w tej kwestii, wskazując, że dochód związany z posiadaniem akcji w spółce komandytowo-akcyjnej powinien podlegać opodatkowaniu dopiero w momencie faktycznej wypłaty dywidendy, z uwagi na treść art. 10 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 17 ust 4 u.p.d.o.f. Dochód ten stanowi bowiem przychód z kapitałów pieniężnych, opodatkowanych na podstawie art. 30a ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f., według zryczałtowanej 19% stawki podatkowej. Natomiast gdyby uznać, że wskazany przychód nie stanowi przychodu z kapitałów pieniężnych, to należałoby go potraktować jako przychód z innych źródeł, podlegający opodatkowaniu także w momencie wypłaty dywidendy. Podkreśliła, że nie prowadzi ona jako akcjonariusz spółki SKA, w odróżnieniu od pozostałych rodzajów wspólników spółek osobowych, działalności gospodarczej. W związku z czym, do osiąganych przez nią dochodów w SKA, nie powinien mieć zastosowania art. 8 u.p.d.o.f., a ona sama nie ma obowiązku, z tytułu posiadania akcji SKA do wpłacania w ciągu roku zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Wynika to z faktu, że konstrukcja SKA zawiera także elementy spółki kapitałowej - spółki akcyjnej. Wyrazem czego jest występowanie w niej dwóch, odrębnych grup wspólników: komplementariuszy i akcjonariuszy. Komplementariusz jest wspólnikiem odpowiadającym za zobowiązania spółki bez ograniczeń, natomiast akcjonariusz, tak jak akcjonariusz spółki akcyjnej, nie odpowiada za jej zobowiązania.

Zróżnicowanie pozycji komplementariusza i akcjonariusza zostało podkreślone w 126 k.s.h., który nakazuje stosować, w sprawach nieuregulowanych w dziale dotyczącym spółki komandytowo-akcyjnej, odpowiednio przepisy dotyczące spółki jawnej - w odniesieniu do komplementariuszy oraz przepisów dotyczących spółki akcyjnej w sprawach pozostałych. W przypadku komplementariusza nie ulega wątpliwości, że podlega on opodatkowaniu w sposób przewidziany dla wspólników spółek osobowych. W takiej sytuacji zastosowanie ma art. 8 u.p.d.o.f., zgodnie z którym przychody z udziału w spółce podatnika, niebędącej osobą prawną, określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku oraz, z zastrzeżeniem ust. 1a tego przepisu, łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa art. 27 ust. 1 u.p.d.o.f. Zatem komplementariusz, który prowadzi sprawy spółki i odpowiada za jej zobowiązania, łączy przychody i koszty osiągane przez spółkę z przychodami i kosztami uzyskiwanymi w ramach swojej działalności proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zyskach. Natomiast dochody przypadające na akcjonariusza SKA nie mogą podlegać opodatkowaniu według wyżej przedstawionej zasady. Nabycie lub objęcie przez niego akcji w SKA jest bowiem dla niego formą lokaty kapitału, a nie przejawem prowadzenia działalności gospodarczej. Znajduje to odzwierciedlenie w przepisach k.s.h., które nie uprawniają co do zasady akcjonariusza do prowadzenia spraw spółki. Nabycie akcji jest zatem inwestycją w przedsięwzięcie osób, które taką działalność prowadzą, lecz nie dysponują odpowiednim do zamierzonych celów kapitałem. Dodatkowo akcje przedmiotowej spółki mogą być przedmiotem publicznego obrotu, co w konsekwencji skutkuje niewykonalnością obowiązku comiesięcznego ustalania dochodu przypadającego proporcjonalnie na każdego wspólnika. W sytuacji bowiem, gdy akcje zmieniają wielokrotnie właściciela w ciągu roku podatkowego, przyjmując za zasadne zastosowanie art. 8 u.p.d.o.f., należałoby każdorazowo określać czas, w jakim dany podatnik był akcjonariuszem oraz przyporządkować mu koszty i przychody przypadające mu za ten okres. Wiązałoby się to z obowiązkiem wielokrotnego sporządzania bilansu spółki w ciągu roku, którego komplementariusze nie mają obowiązku sporządzać. Tak więc ustalenie dochodu akcjonariusza mogłoby się okazać niemożliwe.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie reguluje również takich kwestii, jak wskazanie, który z akcjonariuszy jest w przypadku zbycia akcji odpowiedzialny za zaliczki, a który za podatek całoroczny. Wreszcie ww. ustawa nie reguluje także ewentualnego sposobu rozliczeń pomiędzy kolejnymi właścicielami akcji.

Powyższe prowadzi, zdaniem strony skarżącej, do wniosku, że gdyby ustawodawca chciał objąć opodatkowaniem na zasadzie określonej w art. 8 u.p.d.o.f. akcjonariuszy SKA, dokonałby tego w sposób wyraźny. Wskazała ona także, że dywidenda wypłacana akcjonariuszowi wynika z prawa akcjonariusza do udziału w zysku SKA, ustalanego na podstawie rocznego sprawozdania finansowego zatwierdzonego przez walne zgromadzenie. O podziale zysku spółki decyduje to samo walne zgromadzenie, przy czym podział zysku za rok podatkowy w części przypadającej akcjonariuszom wymaga zgody wszystkich komplementariuszy. Mogą oni zatem odmówić zgody na wypłatę dywidendy.

Jednocześnie nie jest zasadniczo możliwe dokonywanie zaliczkowego, comiesięcznego podziału części zysku przypadającego akcjonariuszowi. Akcjonariuszami SKA uprawnionymi do dywidendy są bowiem tylko ci z nich, którym przysługiwało prawo do akcji w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku. Zatem akcjonariusz, który dokonał zbycia akcji przed tą datą nie będzie miał prawa do dywidendy. Opodatkowanie takiego akcjonariusza na zasadach, określonych w art. 8 u.p.d.o.f. prowadziłoby zatem do opodatkowania dochodu, którego nie otrzymał. Stwarzałoby też ponadto sytuację podwójnego opodatkowania tego samego dochodu: raz poprzez zapłatę zaliczek w trakcie roku podatkowego przez aktualnego, na moment wypłaty, akcjonariusza i drugi raz, po podjęciu uchwały o podziale zysku, u akcjonariusza uprawnionego do dywidendy. Gdyby natomiast uznać, że dywidenda nie podlega opodatkowaniu, mogłoby to prowadzić do sytuacji, gdy podatek zostałby zapłacony przez podmiot, który nie uzyskał dochodu w postaci dywidendy.

Z tych też powodów, w ocenie strony skarżącej, opodatkowanie dochodu akcjonariuszy SKA według zasad opodatkowania dochodów komplementariuszy nie jest prawidłowe, z uwagi na szczególny status prawny akcjonariusza, różniący go od innych kategorii wspólników spółek osobowych. Dlatego też opodatkowaniu powinna podlegać dywidenda, na zasadach przewidzianych w art. 17 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. Zgodnie z powołanym przepisem dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, których podstawą uzyskania są udziały (akcje) w spółce mającej osobowość prawną lub spółdzielni, traktowane są jako przychody z kapitałów pieniężnych. Na podstawie art. 30a ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. są one zatem opodatkowane zryczałtowaną, 19% stawką podatkową.

Wreszcie, zdaniem strony skarżącej, nawet gdyby nie uznać przychodu z dywidendy za przychód z kapitału pieniężnego, należałoby go uznać za przychód z innego źródła opodatkowany w momencie jej wypłaty.

Na poparcie swojego stanowiska, skarżąca wskazała dwa wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 20 grudnia 2007 r. (sygn. akt I SA/Kr 1181/07) oraz z dnia 13 marca 2008 r. (sygn. akt I SA/Kr 1372/07).

W interpretacji podatkowej z dnia ... Nr ..., (data doręczenia ...), Minister Finansów uznał stanowisko zaprezentowane przez skarżącą za nieprawidłowe, wskazując że jeżeli w myśl art. 5b ust. 2 u.p.d.o.f. pozarolniczą działalność gospodarczą, w rozumieniu art. 5a pkt 6 u.p.d.o.f., prowadzi spółka niemająca osobowości prawnej, przychody wspólnika z udziału w tej spółce, określone na podstawie art. 8 ust. 1 u.p.d.o.f., uznaje się za przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 10 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f.). Dzieje się tak z uwagi na to, że spółki osobowe, do których zalicza się także SKA, nie są podmiotami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Opodatkowaniu podlegają natomiast dochody z tych spółek, uzyskiwane przez ich wspólników. Jeżeli wspólnikiem takiej spółki jest osoba fizyczna, jej dochód będzie podlegał opodatkowaniu według zasad określonych w u.p.d.o.f. Zatem uzyskane przez spółkę osobową przychody oraz poniesione koszty uzyskania przychodów podlegają rozliczeniu u jej wspólników (zarówno u komplementariuszy, jak i u akcjonariuszy), proporcjonalnie do ich udziałów w spółce.

Natomiast dochód osiągnięty z tytułu udziału w stanowić będzie, dla jej wspólnika - osoby fizycznej, dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej, podlegający opodatkowaniu na zasadach ogólnych (ewentualnie opodatkowany zgodnie z art. 30c ust. 1 u.p.d.o.f., tj. 19% stawką podatkową). Przy czym dochód ten powinien być ustalony na podstawie prowadzonych przez spółkę ksiąg rachunkowych, do prowadzenia których jest zobowiązana na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. z 2002 r. Dz. U. Nr 76, poz. 694 ze zm.). Organ podatkowy wskazał, że w myśl art. 44 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.f. podatnik osiągający dochody z działalności gospodarczej, o której mowa w art. 14 u.p.d.o.f., będzie zobowiązany wpłacać w ciągu roku podatkowego co miesięczne zaliczki na podatek dochodowy według zasad określonych w ust. 3 tego przepisu, oraz do złożenia zeznania o wysokości osiągniętego w roku podatkowym dochodu, określonego w art. 45 ust. 1 u.p.d.o.f. Odnosząc się natomiast do stanowiska strony skarżącej, organ podatkowy podniósł, że dywidendy wypłacane przez SKA nie są dywidendami, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 oraz w art. 30a ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. SKA nie jest bowiem osobą prawną, zatem jej akcjonariusze, będący osobami fizycznymi, nie mogą uzyskiwać z niej dochodu w postaci dywidend. Zdaniem organu, powyższe wnioski wynikają z gramatycznej wykładni cytowanych przepisów, odwołujących się do dochodów z dywidend oraz innych dochodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Brak osobowości prawnej spółki komandytowo - akcyjnej przesądza o braku możliwości kwalifikowania uzyskiwanych dywidend jako dywidend od osób prawnych, o czego odwołuje się wprost art. 17 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f.

W piśmie z dnia ... wezwano Ministra Finansów do usunięcia naruszenia prawa.

W odpowiedzi z dnia ... na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa Minister Finansów podtrzymał swoje stanowisko zawarte w interpretacji indywidualnej.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu strona skarżąca zarzuciła naruszenie art. 8 i 17 ust. 4 u.p.d.o.f. i wniosła o uchylenie zaskarżonej interpretacji indywidualnej, jak też zasądzenie kosztów postępowania sądowego. W uzasadnieniu skargi podtrzymała swoje stanowisko wyrażone we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.

W odpowiedzi na skargę organ podatkowy wniósł o jej oddalenie i podtrzymał swoje stanowisko wyrażone w zaskarżonej interpretacji. Ponadto zauważył, że przepisy podatkowe mające zastosowanie w niniejszej sprawie są jasne i jednoznaczne, w związku z czym brak jest podstaw do odejścia od ich literalnego brzmienia na rzecz innych reguł interpretacyjnych. Podkreślił także, że źródłem powstania obowiązku podatkowego może być jedynie ustawa podatkowa. To samo dotyczy kwestii określenia sposobu naliczania i poboru podatku. W ustawie o podatku od osób fizycznych brak jest normy pozwalającej na odrębne traktowanie akcjonariusza...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »