Orzecznictwo: Działy specjalne produkcji rolnej a obowiązek prowadzenia ksiąg handlowych

Księgę przychodów i rozchodów podatnik prowadzący działy specjalne produkcji rolnej, ma obowiązek prowadzić wówczas, gdy zgłosił taki zamiar - art. 24a ust. 2 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z kolei, księgi rachunkowe podatnik (także ten prowadzący działy specjalne produkcji rolnej), ma obowiązek prowadzić, gdy przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 800.000 euro (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 15 stycznia 2009 roku, sygn. akt I SA/Łd 1263/08 - opublikowany w Systemie Informacji Prawnej LEX, nr 487257).

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Przemysław Dumana (spr.), Sędzia NSA Eugeniusz Christ, Sędzia WSA Anna Tyszkiewicz-Ziętek, Protokolant Izabela Maj, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 czerwca 2009 r. sprawy ze skargi Z. P. na interpretację Ministra Finansów z dnia [...] nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych oddala skargę.

Uzasadnienie

W dniu 12 października 2007 roku wpłynął do organu interpretacyjnego wniosek Z. P. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku prowadzenia w 2008 roku ksiąg handlowych przez podatnika prowadzącego działy specjalne produkcji rolnej, w przypadku przekroczenia w 2007 roku przychodu w wysokości [...] euro.

Z przedstawionego przez wnioskodawcę stanu faktycznego wynika, że prowadzi on działy specjalne produkcji rolnej (hodowla drobiu) i jest opodatkowany przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu rocznego (ryczałt). W 2007 roku jego przychód przekroczy wartość [...] euro (według kursu średniego NBP z dnia 28 września 2007 roku - [...] złotych).

W związku z powyższym wnioskodawca zadał następujące pytanie : czy w związku z opisaną wyżej sytuacją będzie musiał w 2008 roku zaprowadzić księgi handlowe ?.

Strona stwierdziła, że w sytuacji gdy rozlicza się za pomocą norm szacunkowych, nie ma obowiązku prowadzenia ksiąg handlowych i rozliczania się według nich bez względu na wielkość przychodu.

W interpretacji indywidualnej z dnia [...], nr [...] Minister Finansów uznał stanowisko Z. P. za nieprawidłowe.

W uzasadnieniu organ interpretacyjny wskazał, że ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 roku, nr 14, poz. 176 z późniejszymi zmianami) - w art. 10 ust. 1 pkt 4 - jako odrębne źródło przychodów wymienia działy specjalne produkcji rolnej.

Zgodnie z art. 24a ust. 1 powołanej wyżej ustawy osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, zwaną dalej "księgą" albo księgi rachunkowe.

Z kolei w myśl art. 24a ust. 2 pkt 2 ustawy podatkowej obowiązek prowadzenia księgi dotyczy również osób prowadzących działy specjalne produkcji rolnej, jeżeli osoby te zgłosiły zamiar prowadzenia tych ksiąg.

Z powyższego wynika zatem, iż prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przez prowadzącego działy specjalne produkcji rolnej zależy od woli podatnika.

Jednakże możliwość prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów ograniczona jest limitem przychodów. Zgodnie bowiem z art. 24a ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych dotyczy osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody, w rozumieniu art. 14, za poprzedni rok podatkowy wyniosły w walucie polskiej co najmniej równowartość kwoty określonej w euro w przepisach o rachunkowości.

W myśl art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (Dz. U. z 2002 roku, nr 76, poz. 694 z późniejszymi zmianami) osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie zobowiązane są do prowadzenia ksiąg rachunkowych, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 800.000 euro. Wielkość wyrażoną w euro - stosownie do art. 3 ust. 3 tej ustawy - przelicza się na walutę polską po średnim kursie ustalonym przez Narodowy Bank Polski, na dzień 30 września roku poprzedzającego rok obrotowy.

Jak z powyższego wynika, obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych zależy od formy prawnej jednostki, wielkości osiąganych przychodów, nie zaś od przedmiotu działalności i sposobu ustalania podstaw opodatkowania. Jeżeli zatem osoby fizyczne prowadzące działalność rolniczą, tj. działy specjalne produkcji rolnej przekroczą określoną w/w przepisem kwotę, to są zobowiązane do stosowania przepisów ustawy o rachunkowości.

Zgodnie z art. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychód z działów specjalnych produkcji rolnej ustala się według zasad określonych w art. 14 (a więc zasad właściwych dla pozarolniczej działalności gospodarczej), jeżeli podatnik prowadzi księgi wykazujące te przychody. W myśl art. 24 ust. 4 tej ustawy dochód z działów specjalnych produkcji rolnej, jeżeli podatnik nie prowadzi ksiąg, o których mowa w art. 15, ustala się przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu z określonej powierzchni upraw lub jednostki produkcji zwierzęcej, określonych w załączniku nr 2 do ustawy.

Mając na względzie powołane wyżej przepisy organ interpretacyjny stwierdził, że dochód z działów specjalnych produkcji rolnej może być ustalany przy ustalaniu norm szacunkowych tylko wówczas, gdy podatnik nie prowadzi księgi przychodów i rozchodów bądź nie ma obowiązku prowadzenia tych ksiąg.

Reasumując organ podatkowy wskazał, że nieprawidłowe jest stanowisko podatnika przedstawione we wniosku z dnia 8 października 2007 roku.

W wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa Z. P. podniósł, iż jego obowiązki jako podatnika powinny wynikać wprost z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zdaniem podatnika ustawa podatkowa nie nakłada obowiązku prowadzenia księgi podatkowej lub ksiąg handlowych, lecz wybór ten pozostawia podatnikowi. W konsekwencji, jeżeli podatnik nie prowadzi ksiąg to pozbawiony jest możliwości określen...