Orzecznictwo: Dwa główne warunki odliczenia podatku VAT

Z uzasadnienia: "Koniecznym warunkiem jest i było udokumentowanie rzeczywistych transakcji handlowych za pomocą prawidłowo wystawionych faktur. Prawo do odliczenia przysługuje w przypadku skumulowania dwóch okoliczności: otrzymania faktury stwierdzającej nabycie towaru lub wykonania usługi oraz otrzymanie towaru lub wykonanie usługi. Rozłączne spełnienie omawianych warunków skutkuje brakiem prawa do odliczenia podatku naliczonego. "

Wyrokiem z dnia 24 października 2007 r. sygn. akt I SA/Bk 371/07 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku oddalił skargę Heleny S. (dalej:skarżąca) na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku z dnia 24 kwietnia 2007 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług za miesiące od marca do grudnia 2003 r.

Stan sprawy przedstawiał się następująco.

Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w Białymstoku decyzją z 20 grudnia 2006 r. powołując się m.in. na treść przepisu art. 19 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm. - dalej „ustawa o VAT z 1993 r.”) oraz na § 48 ust. 4 pkt 5 lit. a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 marca 2002 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 27, poz. 268 ze zm. - dalej „rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 marca 2002 r.”) dokonał skarżącej odmiennego rozliczenia podatku od towarów i usług, aniżeli zadeklarowana za wskazane wyżej miesiące.

W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że skarżąca, prowadząca działalność gospodarczą pod nazwa „E.”, w nieprawidłowy sposób przeniosła kwotę podatku należnego wynikającego z jednej z faktur, przez co zaniżyła wysokość łącznego podatku należnego za październik 2003 r., jak również obniżyła należny podatek o podatek naliczony wynikający z 44 faktur, które w ocenie organu nie potwierdzały rzeczywistego nabycia towarów u podmiotów figurujących jako wystawcy owych faktur.

Decyzją z dnia 24 kwietnia 2007 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Białymstoku utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji. Organ stwierdził, że ww. firmy nie były kontrahentami „E.” i nie wystawiały dla niej faktur, ponadto zaś nie posługiwały się pieczątkami widniejącymi na spornych fakturach, nie zadeklarowały podatku należnego z tytułu transakcji z firma skarżącej. Nadto firmy „R.” i „M.” nie prowadziły działalności gospodarczej w 2003 r., a co za tym idzie, nie były zarejestrowanymi podatnikami VAT.

Organ podkreślił, że zasada potrącania podatku naliczonego podlega ograniczeniom wynikającym z ustaw o VAT, jak i z rozporządzeń wykonawczych; z § 48 ust. 4 pkt 5 lit. a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 marca 2002 r. wynika, że w przypadku, gdy wystawiono faktury stwierdzające czynności, które nie zostały dokonane, faktury takie nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego.

W skardze skierowanej do WSA w Białymstoku skarżąca wniosła o uchylenie decyzji Dyrektora Izby Skarbowej oraz poprzedzającej ją decyzji organu pierwszej instancji w całości, ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie kosztów postępowania sadowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Zaskarżonej decyzji zarzucono naruszenie przepisów prawa materialnego mające istotny wpływ na wynik sprawy poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 19 ust. 1 i 2 ustawy o VAT z 1993 r. oraz § 48 ust. 4 pkt 5 lit. a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 marca 2002 r., jak również naruszenie przepisów art. 187 § 1 w zw. z art. 122, art. 120. art. 121 oraz art. 125 Ordynacji podatkowej.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej wniósł o jej oddalenie.

WSA uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie, w związku z czym na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. - dalej „p.p.s.a.”) orzekł o jej oddaleniu.

Za niezasadny Sąd uznał zarzut naruszenia prawa materialnego. Sąd podkreślił, że podatek od towarów i usług jest podatkiem sformalizowanym, jednakże spełnienie jedynie wymogów formalnych co do wystawionych (bądź otrzymywanych) faktur nie wystarcza, by móc skorzystać z określonych uprawnień wynikających z ustawy o VAT. Koniecznym warunkiem do dokonania odliczeń podatku naliczonego od podatku należnego jest udokumentowanie rzeczywistych transakcji handlowych za pomocą prawidłowo wystawionych faktur. Sąd wskazał, że wystawione faktury muszą odnosić się do prawdziwych zdarzeń gospodarczych i być jedynie ich formalnym odzwierciedleniem.

W opinii Sądu pierwszej instancji zebrany w toku postępowania materiał dowodowy dał organom podstawę do zakwestionowania prawa odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur nie potwierdzających rzeczywistego nabycia towaru. Oceniając zeznania świadków organ we właściwy sposób wskazał, dlaczego dał wiarę zeznaniom poszczególnych świadków, które nie potwierdzały sprzedaży towarów na rzecz firmy skarżącej, wskazując na ich konsekwentność, logiczność i spójność z całym materiałem dowodowym, a także dlaczego nie dał wiary zeznaniom pełnomocnika skarżącej.

Następnie Sąd wskazał, iż, mając na uwadze treść pism z urzędów skarbowych w Tychach, w Będzinie i Bytomiu, z których wynika, że Ryszard D. („R.”) nie prowadził działalności gospodarczej od 1999 r., a Bożena K. „M.”) w latach 2003-2004 nie figurowała w ewidencji podatników VAT, należy zgodzić się z Dyrektorem Izby Skarbowej w Białymstoku, że dokumenty te, nawet gdyby potwierdzały rzeczywiste transakcje, nie mogłyby stanowić podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego z uwagi na to, że wystawione byłyby przez podmioty nieuprawnione do wystawienia faktur VAT.

Z powyższych względów za niezasadne uznał Sąd zarzuty naruszenia art. 19 ust. 1 i 2 ustawy o VAT oraz § 48 ust. 4 pkt 5. lit. a) rozporządzenia Ministra Finansów z 22 marca 2002 r.

Ponadto Sąd nie zgodził się z poglądem, że w celu ograniczenia lub wyłączenia prawa podatnika do dokonywania odliczeń podatku naliczonego organ powinien udowodnić winę podatnika w tym zakresie. Sąd wskazał, że zastosowanie § 48 ro...