Orzecznictwo: Koszty pożyczki na wypłatę dywidendy w kosztach uzyskania przychodów

Z uzasadnienia: Oceniając dopuszczalność zaliczenia spornych wydatków do kosztów podatkowych nie sposób nie dostrzec, że zaspokojenie roszczeń udziałowców z tytułu ich prawa do otrzymania dywidendy stanowi działanie na rzecz zabezpieczenia, albo wręcz zachowania źródła przychodów, o którym mowa w art. 15 ust. 1, a więc warunkuje niejako kontynuację działalności w formie spółki kapitałowej. Niezgodne z prawem niewypłacenie dywidendy mogłoby niewątpliwie prowadzić do wyprzedawania udziałów, spadku ich wartości, utraty wypracowanej przez Spółkę pozycji.

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Ewa Madej, Sędzia NSA Eugeniusz Christ, Sędzia WSA Anna Tyszkiewicz-Ziętek (spr.), Protokolant Anna Florek, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 lipca 2009 r. sprawy ze skargi A Sp. z o.o. w C. na interpretację Ministra Finansów z dnia [...] nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych 1. uchyla zaskarżoną interpretację; 2. stwierdza, że uchylona interpretacja nie może być wykonana w całości do czasu uprawomocnienia się wyroku; 3. zasądza od Ministra Finansów na rzecz strony skarżącej kwotę [...] zł (słownie: [...] złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Zaskarżoną interpretacją z dnia [...]r. nr [...] działający za Ministra Finansów Dyrektor Izby Skarbowej w K. na podstawie art. 14 b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 ze zm.) uznał za nieprawidłowe stanowisko "A" sp. z o.o. z siedzibą w C. (zwanej dalej także Spółką) dotyczące możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek oraz podatku od czynności cywilnoprawnych od pożyczki zaciągniętej na wypłatę dywidendy.

W uzasadnieniu tej interpretacji wskazano na wstępie, że we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, który wpłynął w dniu [...]r. Spółka przedstawiła następujące zdarzenie przyszłe. Po analizie sytuacji finansowej Spółki Zarząd podjął decyzję o zaciągnięciu pożyczki od osób fizycznych w łącznej kwocie [...] zł i przeznaczeniu uzyskanych w ten sposób środków na utrzymanie płynności finansowej, w sytuacji, gdy zbliża się ostateczny (przypadający na dzień [...]r.) termin wypłaty dywidendy za [...]r. (jej wysokość ustalono na kwotę [...] zł). Spółka w miarę możliwości finansowych wypłaciła częściowo wspomnianą dywidendę w kwocie [...] zł. Pozostała kwota dywidendy wynikająca z uchwały Zgromadzenia Wspólników Spółki pokryta zostanie z wpływów bieżących, w tym z pożyczki. Z projektu umowy pożyczki (oprocentowanej w wysokości 8%) wynika, że koszt jej zawarcia (w tym podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2 %) poniesie pożyczkobiorca.

W związku z przedstawionym powyżej stanem faktycznym postawiono pytanie: "czy Spółka będzie mogła zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów koszty poniesione z tytułu zawarcia umowy pożyczki, tj. podatek od czynności cywilnoprawnych oraz zapłacone pożyczkodawcy odsetki?".

Przedstawiając swoje stanowisko w sprawie strona zauważyła najpierw, iż Spółka jest zobowiązana do wypłacenia dywidendy, jeżeli tak postanowił organ Spółki zatwierdzający sprawozdanie finansowe, tj. Zgromadzenie Wspólników. Zaznaczono, że Zarząd przedstawia do prawda propozycje podziału zysku, niemniej jednak organem ostatecznie decydującym w tej sprawie jest Zgromadzenie Wspólników (które w dniu [...]r. podjęło uchwałę o podziale zysku za [...]r. w ten sposób, że kwota w wysokości [...] zł została przeznaczona na wypłatę dywidendy dla wspólników proporcjonalnie do posiadanych udziałów, a kwota [...] zł została przeznaczona na kapitał zapasowy). Analiza finansowa Spółki wykazała, że nie ma ona i nie miała wystarczającej ilości gotówki na zrealizowanie takiej wypłaty, stąd Zarząd Spółki - mając na uwadze zbliżający się ostateczny termin wypłaty dywidendy - zadecydował o zaciągnięciu pożyczek (co obciąży Spółkę kosztami podatku od czynności cywilnoprawnych oraz odsetek należnych pożyczkodawcom).

W dalszych wywodach wnioskodawczyni wskazała na ogólną zasadę, zgodnie z którą do kosztów uzyskania przychodów zalicza się wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. W praktyce osiągnięcie przez Spółkę zysku, który ma być wypłacony w formie dywidendy nie oznacza jeszcze, że Spółka ma wystarczającą ilość środków na ich wypłatę. W przypadku wnioskodawczyni - wypłata takiej kwoty dywidendy mogłaby stanowić zagrożenie dla płynności finansowej Spółki. W tym stanie rzeczy uznać można, że zaciągnięcie w tych okolicznościach pożyczki (której nie można powiązać wyłącznie z samym tylko faktem wypłaty dywidendy) jest działaniem w pełni racjonalnym i uzasadnionym, a wydatki z tego tytułu mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Z ekonomicznego bowiem punktu widzenia pożyczka jest zaciągana przede wszystkim po to, aby zapewnić Spółce płynność finansową, której brak oznaczałby, że Spółka nie jest w stanie regulować swoich bieżących zobowiązań, co w skrajnym przypadku mogłoby doprowadzić do jej upadłości.

W konkluzji rozważań wnioskodawczyni stwierdziła, iż omawiana pożyczka ma zabezpieczyć Spółkę przed niepożądanymi skutkami braku gotówki, takimi jak utrata zaufania kontrahentów czy instytucji finansowych i tym samym zapewnić Spółce dalsze funkcjonowanie.

Ocenę stanowiska wnioskodawcy, uznanego za nieprawidłowe, organ interpretacyjny rozpoczął od przytoczenia treści art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r., Nr 54, poz. 654 ze zm.), zwanej dalej w skrócie "updop", zgodnie z którym kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. W tym kontekście działający za Ministra Finansów Dyrektor Izby Skarbowej w K. stwierdził, że wypłata dywidendy nie jest związana z żadną ze wspomnianych wyżej przesłanek, tzn. nie stanowi wydatku umożliwiającego powstanie przychodu, ani też nie jest związana z utrzymaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów. Tym samym nie stanowi kosztu podatkowego, a zatem koszty związane z pożyczką zaciągniętą na ten cel również nie mogą stanowić kosztów podatkowych. Organ interpretacyjny podkreślił, że dywidenda stanowi wypracowany czysty zysk Spółki, do którego - zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2000 r., Nr 94, poz. 1037 ze zm.) - ma prawo udziałowiec z tytułu posiadanych udziałów. Dywidenda jest zatem wypłatą dochodu z tytułu posiadanych udziałów dokonywaną z czystego zysku spółki kapitałowej (po odliczeniu strat i podatku) i stanowi dochód udziałowca.

Wobec powyższego organ interpretacyjny stwierdził, że pożyczka zaciągnięta na wypłatę dywidendy nie została przeznaczona na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, a zatem stanowisko Spółki, że związane z nią odsetki oraz podatek od czynności cywilnoprawnych stanowią koszt uzyskania przychodów jest nieprawidłowe.

W wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa Spółka podtrzymała stanowisko zawarte we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, akcentując, iż kosztami podatkowymi są także koszty pośrednie, których nie można powiązać z konkretnym przychodem. Zwrócono także uwagę na treść art. 16 ust. 1 updop, który wyłącza z kosztów podatkowych m.in. straty w środkach trwałych, rezerwy na pokrycie wierzytelności, niektóre kary umowne i odszkodowania, co (a contrario) potwierdza, że w ogólnej definicji kosztów podatkowych mieszczą się także kategorie kosztów, których nie można powiązać z konkretnym przychodem. Spółka skonstatowała również, że płynność finansowa (której zapewnienie wymagało zaciągnięcia omawianej pożyczki) to zdolność do terminowego regulowania zobowiązań, a jej utrzymanie jest jednym z zasadniczych zadań zarządzania finansami w każdej firmie. Strona powołała się także na interpretację wydaną przez Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego w Ł. z dnia [...]r. nr [...] oraz interpretację wydaną przez Naczelnika Pierwszego [...] Urzędu Skarbowego w P. z dnia [...]r. nr [...], w których przyjęto, że zaciągnięcie kredytu na wypłatę dywidendy jest działaniem zmierzającym do zabezpieczenia i zachowania źródła przychodów i podkreślono, że ustawodawca określając przypadki, w których odsetki od kredytu nie mogą być kosztem podatkowym nie wymienił odsetek od pożyczki na wypłatę dywidendy. W wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa przywołano także wyrok WSA w Warszawie z dnia 13 lipca 2007 r. (sygn. akt III SA/Wa 382/07), w którym stwierdzono m.in., że "Dywidenda jest formą podziału dochodu osiągniętego przez spółkę z prowadzonej działalności, jest zatem zależna od działalności spółki, jest wynikiem jej działalności i jest ściśle z nią związana. Celem każdej działalności gospodarczej (oprócz działalności non profit) jest uzyskanie dochodu. Wypłata dywidendy dla akcjonariuszy jest ich zyskiem, który jest celem inwestowania w akcje spółki. Bez planowanego zysku z ulokowanych pieniędzy, akcjonariusze nie lokowaliby środków w daną inwestycję. Należy zatem stwierdzić, iż osiągnięcie i wypłata dywidendy - dochodu spółki pozostaje w ścisłym związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą (...) Dywidenda jest związana z działalnością spółki i jest jej elementem w zasadzie koniecznym (zakwestionowanie prawa do dywidendy jest zakwestionowaniem prawa do dochodu z działalności gospodarczej), jednakże wypłacenie dywidendy powoduje drenaż środków finansowych przeznaczonych na prowadzenie działalności gospodarczej i aby zapewnić dostateczną ilość środków, konieczne jest ich uzyskanie z innych źródeł, a więc np. z kredytu bankowego udzielonego na prowadzenie działalności gospodarczej (...). Kredyty zaciągnięte na prowadzenie działalności gospodarczej (z wyłączeniem kredytu na wypłatę dywidendy), jak i kredyt na wypłatę dywidendy są w swym celu podobne, oba służą zapewnieniu płynności finansowej...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »