Orzecznictwo podatkowe: Rekompensaty dla ławników a PIT

Rekompensata pieniężna wypłacana ławnikom sądowym (art. 173 par. 3 i 4 u.s.p.) nie jest dietą w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 17 u.p.d.o.f. i z tego względu nie jest objęta zwolnieniem z opodatkowania podatkiem dochodowym.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Grzegorz Krzymień, Sędzia NSA Grzegorz Borkowski, Sędzia NSA Jan Rudowski (sprawozdawca), Protokolant Anna Dziewiż - Przychodzeń, po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2009 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej K. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 17 kwietnia 2007 r. sygn. akt I SA/Łd 1802/06 w sprawie ze skargi K. B. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w L. z dnia 23 sierpnia 2006 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2004 r.:

1) oddala skargę kasacyjną,
2) zasądza od K. B. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w L. kwotę 120 (słownie: sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego,
3) przyznaje od Skarbu Państwa (kasa Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi) pełnomocnikowi Skarżącej adwokatowi M. G. kwotę 180 (słownie: sto osiemdziesiąt) złotych zwiększoną o należny podatek od towarów i usług, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

UZASADNIENIE

I. Dotychczasowy przebieg postępowania.

1. Zaskarżonym wyrokiem z dnia 17 kwietnia 2007 r., sygn. akt I SA/Łd 1802 /06, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę K. B. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w L. z dnia 23 sierpnia 2006 r., nr [...], w przedmiocie stwierdzenia nadpłaty w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2004 r.

2. Rozstrzygnięcie zapadło w następującym stanie faktycznym. W dniu 29 lutego 2006 r. podatniczka złożyła wniosek, który obejmował żądanie zwrotu nadpłaty, wynikającej z uwzględnienia w rocznym zeznaniu podatkowym kwot rekompensat pieniężnych, które otrzymywała z tytułu pełnienia funkcji ławnika w Sądzie Rejonowym dla Łodzi - Śródmieścia. W ocenie podatniczki, przedmiotowe świadczenie pieniężne korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 14, poz. 176 ze zm.) zw. dalej w skrócie: u.p.d.o.f.

Organ odwoławczy wskazał, że stosownie do treści art. 4 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) zw. dalej w skrócie: u.s.p., w brzmieniu obowiązującym w 2004 r., w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości obywatele biorą udział przez uczestnictwo ławników w rozpoznawaniu spraw przed sądami pierwszej instancji, chyba że ustawy stanowią inaczej. W myśl art. 172 § 3 tejże ustawy, ławnik za czas wykonywania czynności w sądzie otrzymuje rekompensatę pieniężną, której wysokość określona została w § 4.

Zdaniem organu, ławnik pełni obowiązki obywatelskie, tj. uczestniczy w rozpoznawaniu spraw jako reprezentant obywateli. Wypłacane z tego tytułu ławnikom środki pieniężne (rekompensaty, diety, zwrot kosztów przejazdu i noclegu) należy zakwalifikować do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 13 pkt 5 u.p.d.o.f. Zgodnie z przywołanym przez podatniczkę przepisem art. 21 ust. 1 pkt 17 u.p.d.o.f., wolne od podatku są diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich do wysokości nie przekraczającej miesięcznie kwoty 2.280,00 zł. W ocenie organu podatkowego, rekompensata pieniężna stanowiąca należność za czas wykonywania czynności ławnika nie może być utożsamiana z dietą, nie jest zatem objęta zwolnieniem od podatku dochodowego.

3. W skardze podatniczka wniosła o uchylenie powyższej decyzji lub jej zmianę poprzez stwierdzenie nadpłaty w uiszczonym podatku dochodowym od osób fizycznych za 2004 r. Powołując się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 maja 2005 r., sygn. akt FSK 2536/04 wskazała, że rekompensata pieniężna wypłacana ławnikom stanowi dietę w rozumieniu przepisu art. 21 ust. 1 pkt 17 u.p.d.o.f. Ponadto, aż do grudnia 2004 r. należności wypłacane ławnikom za wykonywane przez nich czynności w sądzie rozumiane były jako wolne od podatku dochodowego do wysokości nie przekraczającej miesięcznie kwoty 2.280 zł.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie, odwołując się do uzasadnienia stanowiska, zawartego w motywach zaskarżonej decyzji.

4. Sąd rozpoznając skargę na początku swoich rozważań powołał się na zasadę powszechności opodatkowania. Następnie odniósł się regulacji z art. 172 i art. 173 u.s.p., które określają zasady wynagradzania i refundacji kosztów z tytułu pełnienia obowiązków ławniczych. Wskazał, że ławnikowi za czas wykonywania czynności w sądzie przysługują trojakiego rodzaju świadczenia: rekompensata pieniężna za czas wykonywania czynności w sądzie (art. 172 § 3 u.s.p.) oraz diety i zwrot kosztów przejazdu i noclegu w przypadku ławników zamieszkałych poza siedzibą sądu (art. 173 u.s.p.).

Poza sporem pozostawało, że opisane świadczenia uzyskiwane przez ławników są przychodami w rozumieniu art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., z działalności wykonywanej osobiście przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków obywatelskich. Przychody te, podlegają opodatkowaniu na podstawie art. 9 ust. 1 u.p.d.o.f. Wyjątki od tej zasady zostały określone w ustawie wyliczenie to jest wyczerpujące i nie podlega wykładni rozszerzającej. Spór w sprawie dotyczy rekompensat pieniężnych wypłacanych na podstawie art. 172 § 3 u.s.p., w szczególności kwestii ich zaliczenia lub nie do kategorii diet, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 17 u.p.d.o.f. Nie do zaakceptowania jest teza, że ustawodawca dla określenia tego samego świadczenia posłużył się różnymi określeniami. Brak jest podstaw do określenia mianem diety rekompensaty pieniężnej. Prawidłowa wykładnia pojęcia dieta odnosi się do świadczeń, stanowiących zwrot kosztów utrzymania nie zaś wynagrodzeń czy rekompensat należnych z tytułu pełnionych funkcji czy wykonywanych obowiązków.

W ocenie Sądu pierwszej instancji argumentacja "historyczna", dotycząca praktyki nie pobierania podatku od rekompensat ławniczych do końca 2003 r. pozostaje bez wpływu na rozstrzygnięcie sprawy, gdyż wykracza poza kognicję Sądu w sprawie. Zauważono, że z dniem 14 stycznia 2004 r. zmianie ulegała regulacja art. 172 u.s.p. wprowadzona ustawą z dnia 28 listopada 2003 r. o zmianie ustawy u.s.p. (...) (Dz. U. Nr 228, poz. 2256). Wskazaną ustawą zrównano sytuację ławników pozostających i niepozostających w stosunku pracy. Poczynając od 14 stycznia 2004 r. rekompensatę otrzymują wszyscy ławnicy, w tym również pozostający w stosunku pracy i w ich przypadku świadczenie ma charakter restytutywny, tj. zastępuje utracone wynagrodzenie za pracę podlegające opodatkowaniu.

Reasumując Sąd pierwszej instancji stwierdził, że brak jest przesłanek uzasadniających wniosek, że zapłacony przez stronę podatek przewyższał podatek należny w rozumieniu art. 75 § 2 pkt 1 lit. a/ ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 8, poz. 60 ze zm.), gdyż nie istniał stan nadpłaty określony w art. 72 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej za prawidłowe uznać należało stanowisko organów podatkowych wyrażone w zaskarżonych decyzjach.

5. Skargę kasacyjną od powyższego wyroku złożył pełnomocnik skarżącej zaskarżając go w całości i zarzucając mu naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną interpretację:

a) art. 21 ust. 1 pkt 17 u.p.d.o.f. poprzez błędne uznanie, że wypłacana skarżącej rekompensata pieniężna za czas wykonywania czynności ławnika nie jest objęta zwolnieniem z podatku dochodowego w konsekwencji odprowadzony z tego tytułu podatek nie stanowi nadpłaty w rozumieniu art. 72 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej;

b) art. 172 § 3 u.s.p. poprzez błędne przyjęcie, że wypłacana ławnikom, na podstawie powołanego przepisu, rekompensata nie jest tożsama z dietą otrzymaną przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich w myśl art. 21 ust. 1 pkt 17 u.p.d.o.f.

Następnie zarzucono naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 133 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.) zw. dalej w skrócie: p.p.s.a. poprzez wydanie zaskarżonego wyroku w oparciu o niekompletny materiał dowodowy i pominięcie faktu, że skarżąca nie utrzymuje się z wynagrodzenia za pracę, a z emerytury i uznanie, że świadczenie wypłacane ławnikom na podstawie art. 172 § 3 p.p.s.a. ma charakter restytutywny zastępując wynagrodzenie...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »