Orzecznictwo — Darowizna na cele kościelne

Wyrokiem z dnia 11 stycznia 2006 r., sygn. akt l SA/Sz 698/05 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie oddalił skargę Elżbiety i Kazimierza H na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Szczecinie z dnia 15 września 2003 r., nr ZPB-4117-72/03 wprzedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2000 r.

Ze stanu sprawy przyjętego przez Sąd I instancji wynika, że w zeznaniu PIT-36 za 2000 r. Podatnicy wykazali dochody z działalności gospodarczej prowadzonej w firmie PHU MT s.c. Kazimierz H, Antoni C odliczenie od dochodu męża z tytułu darowizn oraz odliczenie wydatków z tytułu ulgi mieszkaniowej. W wyniku kontroli skarbowej przeprowadzonej w firmie MT stwierdzono również zawyżenie kosztów uzyskania przychodów przez zaniżenie stanu produktów na dzień 31 grudnia 2000 r., a także zawyżenie wartości zakupionych usług. W konsekwencji tych ustaleń przypadający na Kazimierza H dochód z działalności gospodarczej wyniósł 497.064,86 zł, tj. o 27.998,56 zł więcej od wykazanego w zeznaniu.

W wyniku przeprowadzonego przez ten organ postępowania podatkowego wobec Kazimierza i Elżbiety H stwierdzono nieprawidłowe odliczenie z tytułu darowizn. Ustalono, że darowizny przekazane w kwocie 295.000,00 zł na działalność charytatywno-opiekuńczą 5 parafiom kościoła katolickiego nie mogły być odliczone od dochodu przed jego opodatkowaniem na podstawie art. 55 ust. 7 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 29, poz. 154 ze zm.) — zwanej dalej ustawa kościelną tj. w pełnej wysokości darowanych kwot — z uwagi na to, iż przedłożone rozliczenia z wydatkowania darowizn na te cele nie mają cech sprawozdania, a które to sprawozdanie jest wymagane tym przepisem.

Decyzją z dnia 20 maja 2003 r., nr OZ-lll-430-2371/2002 Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w Szczecinie określił Podatnikom zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych za 2000 r., uznając prawo do odliczenia od dochodu darowizn na cele charytatywno-opiekuńcze w oparciu o art. 26 ust. 1 pkt 9 lit b) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) — zwanej dalej updof, tj. do wysokości nie przekraczającej 10% dochodu.

W odwołaniu od powyższej decyzji skarżący wnosząc o jej uchylenie i uznanie za prawidłowe odliczenie od dochodu przed jego opodatkowaniem kwoty 295.000,00 zł zarzucili naruszenie art. 55 ust. 7 ustawy kościelnej, podnosząc, że żaden przepis nie określa formy sprawozdania z przeznaczenia darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą oraz utrzymywali, że przedłożone rozliczenia wskazujące! spożytkowania konkretnej kwoty i identyfikację osób, którym przekazano darowiznę, a więc elementy pozwalające na sprawdzenie treści rozliczenia w postępowaniu podatkowym. Ponadto zarzucili naruszenie art. 120, art. 122, art. 180 i art. 187 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. — Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) — zwanej dalej ord. pod., poprzez niezastosowanie się do przepisów prawa, pobieżne i powierzchowne zebranie dowodów w sprawie oraz ich nie wyczerpujące rozpatrzenie, naruszenie art. 11 b) ust. 1 i art. 13 ust. 7 pkt 5 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej, poprzez przeprowadzenie kontroli w zakresie ustalenia, czy kościelne osoby prawne wydatkowały przekazane darowizny zgodnie z treścią wskazaną w przedłożonych przez proboszczów oświadczeniach.

Izba Skarbowa, powołując się na art. 6 ust. 2 updof stwierdziła, że Dyrektor Kontroli Skarbowej określił wysokość należnego podatku w kwocie niższej niż wynika to z obowiązujących przepisów prawa i postanowieniem z dnia 7 lipca 2003 r., nr ZPB-411772/03 zwrócił sprawę organowi l instancji w celu zmiany dotychczasowej decyzji.

Decyzją z dnia 30 lipca 2003 r., Nr OZ-lll-430-2371/2002 Dyrektor Kontroli Skarbowej określił Kazimierzowi i Elżbiecie H zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych za 2000 r. w wysokości 153.552,70 zł.

W odwołaniu od tej decyzji skarżący podtrzymali swoje dotychczasowe stanowisko zawarte w odwołaniu z dnia 26 maja 2003 r. i dodatkowo w piśmie z dnia 28 sierpnia 2003 r. wnieśli o ponowne przesłuchanie w charakterze świadka proboszczów obdarowanych parafii na okoliczność sposobu oraz podstaw faktycznych sporządzenia sprawozdania z uczynionych darowizn.

Decyzją z dnia 15 września 2003 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Szczecinie utrzymał w mocy decyzję organu l instancji, powołując się na treść art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. b) updof oraz art. 55 ust. 7 ustawy kościelnej. Wskazał, że z akt sprawy wynika, iż Kazimierz w 2000 r. na podstawie 20 umów darowizny przekazał w gotówce na rzecz 5 parafii kościoła katolickiego łącznie 295.000,00 zł, a na okoliczność darowanych kwot przedstawił 20 pokwitowań ich odbioru, podpisanych przez proboszczów obdarowanych parafii. Organ wywiódł, że przedstawione rozliczenia nazwane sprawozdaniem nie zawierają opisu zdarzeń ze szczegółowością pozwalającą na sprawdzenie przez organy podatkowe, czy darowizny zostały wykorzystane na cele charytatywno-opiekuńcze. Odwołując się do językowej wykładni pojęcia „sprawozdanie” wskazał, że waga i znaczenie sprawozdania odnośnie przeznaczenia darowanych kwot zostały podkreślone w treści każdej z zawartych umów darowizny, a mianowicie w § 2 — obdarowany oświadcza, że otrzymaną kwotę przeznaczy wyłącznie na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą, w § 3 — obowiązku przekazania sprawozdania o przeznaczeniu darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą. Obdarowani wiedzieli o potrzebie prowadzenia szczegółowej ewidencji w zakresie wydatkowania darowanych kwot, bądź posiadania dowodów potwierdzających wydatkowanie kwot lub rzeczy osobom potrzebującym pomocy by wykazać podatnikowi, że darowizna została spożytkowana na wskazany przez niego cel. Natomiast darczyńca we własnym zakresie powinien czuwać nad prawidłowym udokumentowaniem darowizny i spożytkowaniem jej na cel wskazany w umowie darowizny. Wskazał, że poza oceną organów podatkowych pozostaje kwestia, jakie kwoty wydały w/w parafie na cele charytatywno-opiekuńcze. Istotą sporu jest natomiast to, jakie kwoty z uczynionych przez skarżącego darowizn zostały wykorzystane na takie cele.

Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej, nieuzasadniony jest także zarzut naruszenia art. 121 ord. pod. Z akt sprawy wynika, że skarżący dokonał darowizn (które następnie odliczył od dochodu w zeznaniu za 2000 r.) w okresie od dnia 10 lutego 2000 r. do 15 grudnia 2000 r. Stąd termin, do którego takie sprawozdanie winien uzyskać, minął z upływem 2002 r. Zatem twierdzenie podatników, że o czynnościach kontrolnych w zakresie przedłożonych sprawozdań z przeznaczenia darowizn dowiedzieli się dopiero z doręczonej decyzji jest nieprawdziwe, a stanowisko o możliwości uzupełnienia sprawozdań w 2003 r. błędne. Odnosząc się do zarzutu odmowy przez organ II instancji przeprowadzenia dowodu z przesłuchań proboszczów obdarowanych parafii na okoliczność sposobu powstania sprawozdań wskazał, że Inspektor Kontroli Skarbowej w celu wyjaśnienia treści sprawozdań przeprowadził przesłuchanie osób, które te dokumenty wystawiły. Protokoły z przesłuchań stanowią załączniki protokołu kontroli skarbowej z dnia 21 marca 2003 r., z którym skarżący zostali zapoznani. Jednakże przesłuchiwani proboszczowie nie przedłożyli dowodów źródłowych, z których wynikałyby dane zawarte w rozliczeniach.

W skardze na powyższą decyzję Podatnicy ponowili zarzuty naruszenia art. 55 ust. 7 ustawy kościelnej poprzez jego błędną interpretację w zakresie wymaganego w tym przepisie sprawozdania oraz art. 121 ord. pod. poprzez ukrywanie wątpliwości co do zasadności dokonanych odliczeń z tytułu darowizn na rzecz kościelnych osób prawnych. Zarzucili także nieuwzględnienie przez organ II instancji wniosku złożonego w odwołaniu o przeprowadzenie dowodu z przesłuchań proboszczów obdarowanych parafii na okoliczność sposobu powstania sprawozdań.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej w Szczecinie podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie i wniósł o jej oddalenie.

Sąd I instancji — oddalając skargę i powołując się na art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. b) updof oraz art. 55 ust. 7 ustawy kościelnej stwierdził, że skoro ustawodawca określił warunki do odliczenia darowizn na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą, to tym samym dał organom podatkowym uprawnienie do dokonania kontroli, czy dokument ten istnieje, czy ma odpowiednią formę, a także czy darowizna faktycznie została przeznaczona na działalność charytatywno-opiekuńczą kościoła określoną w art. 39 ustawy kościelnej. Tylko bowiem taka darowizna podlega wyłączeniu z podstawy opodatkowania. Sprawozdanie ma właśnie służyć kontroli przeznaczenia darowizny na cele wskazane w wymienionym wyżej przepisie. Wbrew więc zarzutom skargi ...