Orzecznictwo podatkowe: Powstanie obowiązku podatkowego w opłacie targowej

Tworząc podatkowy stan faktyczny, kształtujący obowiązek podatkowy w opłacie targowej w przypadku sprzedaży w budynkach lub ich częściach będących targowiskiem pod dachem lub halą używana do targów, aukcji i wystaw, ustawodawca wskazał na kryterium, które te budynki winny spełniać. W jednym i drugim przypadku mają one charakter funkcjonalny, przy czym w pierwszym przypadku charakter obiektu odnoszony jest stale do funkcji jaką spełnia (targowiska), w drugim zaś charakter obiektu (hala) odnoszony jest do jednego z możliwych sposobów jego wykorzystania (używanie do targów, aukcji i wystaw). W obu wymienionych przykładach niezbędne jest ustalenie czy przedmiotowy obiekt budowlany jest budynkiem lub jego częścią w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, a następnie czy ten budynek lub jego część jest targowiskiem pod dachem lub halą używaną do targów, aukcji i wystaw. W pierwszym etapie ustaleń z mocy wyraźnego odesłania zawartego w art. 1a ust. 1 pkt. 1 u.p.o.l. przepisy prawa budowlanego będą miały bezpośrednie zastosowanie, w drugim etapie wymienionych ustaleń, jedynie charakter pomocniczy.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Jerzy Rypina, Sędzia NSA Bogusław Dauter (sprawozdawca), Sędzia del. WSA Hanna Kamińska, Protokolant Janusz Bielski, po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2008 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 5 lipca 2006 r. sygn. akt I SA/Łd 337/05 w sprawie ze skargi W. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia 25 stycznia 2005 r. nr [...] w przedmiocie opłaty targowej za poszczególne dni miesiąca czerwca 2004 r.:

1) uchyla zaskarżony wyrok w całości i przekazuje sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Łodzi do ponownego rozpoznania,
2) zasądza od W. K. na rzecz Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

1. Wyrokiem z 5 lipca 2006 r., I SA/Łd 337/05, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uchylił zaskarżoną przez W. K. decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z 25 stycznia 2005 r. nr [...] utrzymująca w mocy decyzję Wójta Gminy R. z 5 listopada 2004 r. nr [...], w przedmiocie opłaty targowej za poszczególne dni miesiąca czerwca 2004 r.

2. Rozstrzygnięcie to zapadło w następującym stanie faktycznym: W. K. prowadził działalność gospodarczą pod firmą B.. Zdaniem organów podatkowych powołujących się na wyjaśnienia Ministra Finansów z 18 marca 2003 r. (pismo nr LK-681/LP/03/AP) oraz rozporządzenie z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie klasyfikacji środków trwałych, W. K. nie jest podatnikiem podatku od nieruchomości w związku z wykonywaną na targowisku działalnością handlową. Nie przysługuje mu zatem zwolnienie przewidziane w art. 16 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. Nr 121, poz. 844, dalej: u.p.o.l). Przepisy powszechnie obowiązującego prawa nie definiują pojęć "targowisko pod dachem" oraz "hala używana do targów aukcji i wystaw", w rozumieniu art. 15 ust. 2a u.p.o.l. Odpowiednie zaklasyfikowanie konkretnego budynku zależne jest od pełnionej przez ten budynek funkcji oraz związanej z tym konstrukcji i wyposażenia. Tak więc "P." jest halą używaną do targów, co wynika również z ustaleń organów nadzoru budowlanego oraz organu administracji architektoniczno-budowlanej, jakim jest Wojewoda Ł. Stopień zorganizowania hali, podzielonej na boksy, decyduje o tym, że sprzedaż w hali ma charakter sprzedaży na targowisku, a nie sprzedaży o charakterze sklepowym. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. wskazało, iż wobec treści art. 15 u.p.o.l., dla podlegania obowiązkowi podatkowemu w opłacie targowej nie ma znaczenia, czy właściwa Rada Gminy wyznaczyła teren, na którym znajduje się przedmiotowa hala, jako targowisko i czy obiekt ten, zgodnie z pozwoleniem na budowę, został określony jako hala do targów, istotne znaczenia ma natomiast to, że "P." jest w rzeczywistości używane jako hala targowa, co decyduje, że sprzedaż dokonywana w takiej hali podlega opłacie targowej. W związku z tym organy podatkowe ustaliły podatnikowi wysokość zobowiązania podatkowego w opłacie targowej za 26 dni miesiąca czerwca 2004 r. w kwocie 117 zł.

3. W skardze do sądu pierwszej instancji podatnik zarzucił, iż prowadzi sprzedaż w budynku "P.", co do którego brak jest konkretnych kryteriów przesądzających o tym, że jest halą używaną do targów aukcji i wystaw. A w konsekwencji podlega art. 15 ust. 2a u.p.o.l.

4. Uzasadniając podjęte rozstrzygnięcie sąd pierwszej instancji, powołując się na treść art. 15 u.p.o.l. oraz wykładnię funkcjonalną, systemową i językową tego przepisu wskazał, że o tym, czy dany budynek został wyłączony z grupy budynków, w których handel nie podlega opłacie targowej, winna decydować treść dokumentów dotyczących danego budynku i okoliczność, czy budynek został wybudowany i przekazany do użytku jako targowisko pod dachem czy też hala używana do aukcji, targów i wystaw. Na etapie inwestycyjnym właściwe organy administracji architektoniczno-budowlanej oceniają bowiem projekt techniczny, jego zgodność z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania, wydają też pozwolenie na użytkowanie, potwierdzające wykonanie budynku zgodnie z wydanym pozwoleniem na budowę. Dane dotyczące rodzaju obiektu, wskazane we wniosku o pozwoleniu na budowę oraz w decyzji o pozwoleniu na budowę odnotowywane są w prowadzonym przez organy administracji architektoniczno-budowlanej, na podstawie art. 82a ustawy - Prawo budowlane, rejestrze wniosków o pozwolenie na budowę oraz decyzji o pozwoleniu na budowę (załączniki do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie wzorów rejestrów wniosków o pozwolenie na budowę oraz decyzji o pozwoleniu na budowę - Dz. U. z 2003 r., Nr 120, poz. 1129). Sąd wskazał, iż skoro w dokumentach - pozwoleniu na użytkowanie, pozwoleniu na budowę, warunkach zabudowy i zagospodarowania - budynek, w którym skarżący prowadzi handel, klasyfikowany jest jako magazyn roślin (czyli nawet w innej grupie niż budynki usługowo-handlowe), to uznać należy, iż handel w nim prowadzony nie jest handlem na targowisku w rozumieniu art. 15 ust. 2 i 2 a u.p.o.l. i związku z tym nie podlega opłacie targowej. Oceny tej nie zmienia fakt, iż obiekt, w którym skarżący prowadzi działalność jest użytkowany niezgodnie z pozwoleniem. Doprowadzenie do tego, aby sposób korzystania z budynku był zgodny z prawem jest bowiem kwestią należącą do innej dziedziny prawa i innych organów. Ponadto fakt, że w istniejących obok siebie budynkach, podobnych do siebie, w których prowadzona jest sprzedaż w podobnych warunkach, kupcy mogą być lub nie być obciążeni daniną w postaci opłaty targowej, co nie oznacza naruszenia zasady równości opodatkowania, wyrażonej w art. 84 i 32 Konstytucji RP. Powstanie obowiązku podatkowego zależne jest bowiem od rodzaju budynku, w którym działalność taką prowadzą. Ustawodawca zróżnicował bowiem ich sytuację właśnie w zależności od miejsca prowadzenia handlu, wyłączając co do zasady handel w budynkach spod opłaty targowej, poza handlem w określonych kategoriach budynków.

Zauważyć też należy, iż to organy administracji publicznej wydają decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, pozwolenia na budowę i na użytkowanie, one też uprawnione są do kontroli sposobu użytkowania budynków. Ich obowiązkiem jest więc dopilnowanie, aby decyzje te były wydawane zgodnie ze stanem faktycznym i aby używano w nich określeń właściwych dla statystyki i klasyfikacji obiektów budowlanych. Podatnik nie ma na to wpływu. Natomiast ma prawo, ufając organom państwa i samorządu, wierzyć, zgodnie z wyrażoną w art. 2 Konstytucji zasadą państwa prawnego i art. 121 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (tekst jednolity Dz. U. z 2005 roku Nr 8, poz. 60 z późn. zm., dalej o.p.), iż jeśli podejmuje działalność handlową w budynku, który według dokumentów urzędowych, odnoszących się właśnie do tego obiektu budowlanego, nie jest targowiskiem pod dachem ani halą używaną do targów , aukcji i wystaw, to nie będzie ponosił dodatkowych obciążeń na rzecz państwa czy jednostek samorządu terytorialnego. Oceny Sądu nie zmienia też okoliczność, iż uchwałą Rady Gminy R. z 25 listopada 2004 r. (oraz wcześniejszymi uchwałami) teren, na którym posadowiona jest hala uznano za targowisko i nakazano pobieranie opłaty targowej od sprzedaży dokonywanej również w halach stanowiących targowiska pod dachem i w halach używanych do targów, aukcji i wystaw. Uchwała ta (podjęta zresztą po przekazaniu hali do użytkowania) nie może bowiem decydować o charakterze budynku. Ponadto nie przesądza ona o tym, które konkretnie budynki odpowiadają wskazanym wyżej kryteriom, powołując się tylko na ustawową definicję. Stwierdzenie, iż dana sprzedaż prowadzona w budynku podlega opłacie targowej wymaga zatem (nawet w świetle tej uchwały) w każdym przypadku indywidualnej oceny, czy została dokonana w budynku, który jest targowiskiem pod dachem lub halą używaną do aukcji, wystaw i targów.

5. W skardze kasacyjnej Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. powyższy wyrok zaskarżyło w całości zarzucając naruszenie prawa materialnego, tj.:

- art. 15 ust 2a in fine u.p.o.l. przez błędną jego wykładnię, polegającą na pominięciu wykładni językowej tego przepisu, wskazującej, iż o bycie zobowiązania podatkowego w opłacie targowej w "halach używanych do targów, aukcji i wystaw", decyduje faktyczne używanie obiektu, nie zaś jego prawne przeznaczenie,

- art. 15 ust. 2a in fine u.p.o.l., przez błędną jego wykładnię, polegającą na przyjęciu, iż zamiarem ustawodawcy było objęcie opłatą targową sprzedaży w obiektach prawnie przeznaczonych na "hale używane do targów, aukcji i wystaw ", z pominięciem celu ustawodawcy, który chciał opodatkowania opłatą targową powstających budynków, w których odbywa się sprzedaż targowis...