Egzekucja po zakończeniu postępowania upadłościowego

„W konkluzji należy więc stwierdzić, iż art. 63 § 1 Prawo upadłościowego nie wykluczał możliwości prowadzenia postępowania egzekucyjnego na podstawie tytułów wykonawczych wystawionych po zakończeniu procedury upadłościowej, co do należności nieobjętych postępowaniem upadłościowym albo też objętych tym postępowaniem, aleniezaspokojonych, bądź zaspokojonych jedynie w części. Możliwość prowadzenia postępowania w takim stanie faktycznym potwierdza art. 170 prawa upadłościowego stanowiący, że «po ukończeniu lub umorzeniu postępowania upadłościowego wyciąg z ustalonej listy wierzytelności, zawierający oznaczenie wierzytelności oraz sumy na jej poczet przez wierzyciela otrzymanej, jest tytułem egzekucyjnym przeciwko upadłemu». Takie uregulowanie zawiera także art. 264 § 1 ustawy zdnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. nr 60, poz. 535 ze zm.)”.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 15 listopada 2006 r. (I SA/Bd 488/06) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy oddalił skargę Ryszardy W... na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 19 maja 2006 r. nr SE-7241-41/06 w przedmiocie zarzutów w postępowaniu egzekucyjnym oraz odmowy umorzenia postępowania egzekucyjnego.

Przedstawiając stan sprawy Sąd pierwszej instancji wskazał, iż z majątku R. W... Dyrektor Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Toruniu prowadzi postępowanie egzekucyjne na podstawie tytułów wykonawczych, obejmujących należności z tytułu składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego, Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. W toku tego postępowania organ egzekucyjny dokonał zajęcia prawa majątkowego stanowiącego wynagrodzenie dłużniczki za pracę. W związku z powyższym R. W... złożyła zarzuty w sprawie prowadzonego postępowania egzekucyjnego wskazując, iż obowiązek objęty tytułami wykonawczymi wygasł wskutek zakończonego w dniu 13 maja 2005 r. postępowania upadłościowego. W związku z powyższym prowadzone postępowanie powinno zostać umorzone. Postanowieniem z dnia 27 grudnia 2005 r. Dyrektor ZUS w Toruniu odmówił uznania zarzutu wygaśnięcia obowiązku spłaty należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i odmówił umorzenia postępowania egzekucyjnego. Następnie, po rozpoznaniu zażalenia na to postanowienie Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w dniu 16 marca 2006 r. uchylił zaskarżony akt w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji.

Uwzględniając okoliczności wskazane przez organ odwoławczy, Dyrektor ZUS, po ponownym rozpatrzeniu sprawy oraz po zapoznaniu się ze stanowiskiem wierzyciela wyrażonym w postanowieniu ZUS Oddział w Toruniu Inspektorat w Grudziądzu z dnia 3 kwietnia 2006 r., postanowieniem z 3 kwietnia 2006 r. nr GZR/E/78/2006 odmówił uznania zarzutu wygaśnięcia obowiązku spłaty należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne i odmówił umorzenia postępowania egzekucyjnego.

W zażaleniu R. W... zarzuciła błędną interpretację i niewłaściwe zastosowanie art. 63, art. 170 § 1, art. 217, art. 221 i art. 222 § 2 rozporządzenia prezydenta RP z dnia 24 października 1934 r. Prawo upadłościowe w związku z art. 536 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze oraz art. 61 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Argumentowała, iż zgodnie z art. 63 § 1 Prawa upadłościowego obowiązek zapłaty zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie wygasł z powodu zakończenia w dniu 13 maja 2005 r. postępowania upadłościowego. Zobowiązana podkreśliła, iż w związku z zakończeniem tego postępowania nie posiada żadnego majątku, co dodatkowo świadczy o braku podstaw do prowadzenia egzekucji (art. 61 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji). Zakwestionowała też wysokość wskazanego przez Dyrektora ZUS w zaskarżonym postanowieniu wynagrodzenia za miesiąc wrzesień i za październik 2005 r. Wyjaśniła, że wobec likwidacji masy upadłości wynagrodzenie to jest jedynym źródłem utrzymania dla niej i dwojga uczących się dzieci. Podniosła także, iż postępowanie egzekucyjne wszczęte przez Urząd Skarbowy w Grudziądzu zostało umorzone na podstawie decyzji z dnia 1 marca 2006 r. i z dnia 8 grudnia 2005 r.

Postanowieniem z 19 maja 2006 r. nr SE-7241-41/06 Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie Dyrektora ZUS Oddział w Toruniu. Organ ten wskazał na wiążący charakter stanowiska wierzyciela i wobec faktu potwierdzenia przez ZUS zasadności i wymagalności objętych tytułami wykonawczymi zaległości wynikających z nieuiszczenia składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, fundusz pracy i fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych, nie uwzględnił zarzutów. Nie stwierdził też by doszło do naruszenia art. 61 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2002 r. nr 110, poz. 968 ze zm., dalej u.p.e.a.), bowiem zobowiązana otrzymuje stały dochód, który pozwala na prowadzenie egzekucji i zaliczanie uzyskanych kwot, zgodnie z art. 115 u.p.e.a., na koszty egzekucyjne i koszty upomnienia, a następnie na wskazane przepisem należności. W kwestii niezgodności wysokości pobieranego przez zobowiązaną wynagrodzenia do kwoty podanej w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia organ wyjaśnił, iż kwota za wrzesień była kwotą brutto, natomiast analiza wynagrodzenia za kolejne miesiące oscylowała w granicach wskazanych w zaświadczeniu z dnia 31 marca 2006 r. W konkluzji organ odwoławczy stwierdził, iż skoro zarzuty okazały się niezasadne i nie została spełniona żadna z przesłanek wskazanych w art. 59 § 1 u.p.e.a., to nie było podstaw do umorzenia postępowania egzekucyjnego.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego strona zarzuciła:

•   błędną interpretację i niewłaściwe zastosowanie art. 63, art. 170 § 1, art. 217 zdanie 1, art. 221 i art. 222 § 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 października 1934 r. — Prawo upadłościowe (Dz.U. z 1991 r. nr 118, poz. 512 ze zm.) w związku z art. 536 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. — Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. nr 60, poz. 535) oraz art. 61 u.p.e.a. poprzez uznanie że obowiązek zapłaty nie wygasł z powodu zakończonego w dniu 13 maja 2005 r. postępowania upadłościowego mimo, że dochodzona wierzytelność objęta była zakończonym postępowaniem upadłościowym oraz, że ujawniony został majątek dłużniczki przewyższający kwotę wydatków egzekucyjnych, uprawniający do prowadzenia ponownego postępowania.
  

Sąd pierwszej instancji podał, iż w uzasadnieniu skargi powtórzono zarzuty zawarte w zażaleniu na postanowienie organu egzekucyjnego wskazano jedynie dodatkowo na art. 221 i art. 222 § 2 Prawa upadłościowego, zgodnie z którym po umorzeniu postępowania upadły wchodzi w procesach na miejsce masy upadłości. Powyższe zdaniem skarżącej nie dotyczy więc sytuacji, gdy postępowanie upadłościowe zostało prawomocnie ukończone (art. 223 Prawa upadłościowego). Zobowiązana podkreślała, że w związku z ukończeniem postępowania upadłościowego nastąpiła całkowita likwidacja masy upadłości, stąd też po stronie upadłego brak legitymacji do występowania w jakimkolwiek postępowaniu. Skarżąca podniosła nadto, iż organ nie ocenił, czy uzyskiwane przez nią dochody, po uwzględnieniu kwoty wolnej od egzekucji, pozwolą na pokrycie chociażby kosztów egzekucji.

W odpowiedzi na ska...