Orzecznictwo: Kiedy działalność gospodarcza? 

„Zdaniem organu, z ustalonego w sprawie stanu faktycznego wynika, że dokonując podziału na działki, które w planie zagospodarowania przestrzennego przeznaczone są pod budownictwo mieszkaniowe, podatnik nie działał celem zaspokojenia swoich własnych potrzeb. Działania te miały na każdym etapie podejmowania czynności o charakterze zarobkowym, poprzez działania zwiększające wartość działek. Nie można odmówić charakteru zarobkowego również sprzedaży działek zabudowanych. Działania poprzedzające sprzedaż, znacznie wykraczające poza zwykłe czynności konieczne do zbycia składników majątku osobistego, wskazują na istnienie woli osiągnięcia korzyści ze sprzedaży, co jest charakterystyczne dla przedsięwzięć realizowanych w ramach działalności gospodarczej”.

Wyrokiem z dnia 8 lutego 2007 r., sygn. akt I SA/Sz 609/06 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie oddalił skargę Zbigniewa W na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Szczecinie z dnia 28 czerwca 2006 r., nr ZPB.T-4117-66/2006 w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2004 r.

Ze stanu sprawy przyjętego przez Sąd pierwszej instancji wynika, że zaskarżoną decyzją organ odwoławczy utrzymał w mocy decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w Szczecinie z dnia 31 marca 2006 r., określającą skarżącemu podatek dochodowy od osób fizycznych za 2004 r. w kwocie 9.133 zł od dochodów uzyskanych z prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej, polegającej na sprzedaży nieruchomości gruntowych zabudowanych i niezabudowanych.

Dyrektor Izby Skarbowej uznał, że podatnik w 2004 r. prowadził działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży nieruchomości zabudowanych i niezabudowanych, z której dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych, szczegółowo wyjaśniając na czym polega działalność gospodarcza, zdefiniowana w art. 5a pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r., nr 14, poz. 176 ze zm.) — zwanej dalej updof. Zdaniem organu, z ustalonego w sprawie stanu faktycznego wynika, że dokonując podziału na działki, które w planie zagospodarowania przestrzennego przeznaczone są pod budownictwo mieszkaniowe, podatnik nie działał celem zaspokojenia swoich własnych potrzeb. Działania te miały na każdym etapie podejmowania czynności o charakterze zarobkowym, poprzez działania zwiększające wartość działek. Nie można odmówić charakteru zarobkowego również sprzedaży działek zabudowanych. Działania poprzedzające sprzedaż, znacznie wykraczające poza zwykłe czynności konieczne do zbycia składników majątku osobistego, wskazują na istnienie woli osiągnięcia korzyści ze sprzedaży, co jest charakterystyczne dla przedsięwzięć realizowanych w ramach działalności gospodarczej. Sprzedaż przez podatnika gruntów zabudowanych, jak i niezabudowanych nie jest incydentalna ani sporadyczna.

W skardze na powyższą decyzję skarżący zarzucił naruszenie art. 10 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 5a pkt 6 oraz art. 27 updof, poprzez niewłaściwe zastosowanie w wyniku błędnego zakwalifikowania przychodów ze sprzedaży działek gruntu niezabudowanych oraz z rozpoczętą budową domów mieszkalnych do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Dowodził, że dokonywana przez niego sprzedaż działek gruntu nie ma cech działalności gospodarczej, gdyż nie jest wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły (powtarzalny i stały). Podkreślił także, że po sprzedaży posiadanych działek (na własność i wspólnie z małżonką), czynności tych nie będzie już wykonywał. Nie ma takiego zamiaru ani zamiar taki nie wynika z innych okoliczności sprawy.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej wniósł o jej oddalenie, powtarzając argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd pierwszej instancji — oddalając skargę — wskazał, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych posiada własną definicję pozarolniczej działalności gospodarczej. Powołując się na art. 5a pkt 6 updof stwierdził, że, uznanie danej działalności za działalność gospodarczą zależy od łącznego spełnienia następujących warunków: posiadania zarobkowego charakteru, czyli prowadzenia działalności w celu osiągnięcia dochodu („zarobku”), wykonywania działalności w sposób zorganizowany i ciągły, we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, a także niezaliczanie uzyskanych przychodów do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9 updof.

Zdaniem WSA, stanowisko organów obu instancji, że wykonywana przez skarżącego działalność polegająca na sprzedaży działek gruntu zabudowanych i niezabudowanych, stanowi pozarolniczą działalność gospodarczą, o jakiej mowa w art. 5a pkt 6 updof, nie budzi zastrzeżeń. Z uzasadnień decyzji wynika, że przyjęcie takiego stanowiska nastąpiło na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, który stanowiły zarówno dokumenty pozyskane z Urzędu Gminy w Ś, Starostwa Powiatowego w K, akty notarialne dokumentujące zbycie nieruchomości stanowiących majątek odrębny podatnika oraz należących do niego w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej, jak również dokumenty (rachunki, oświadczenia, wyjaśnienia) przedkładane w toku prowadzonych postępowań kontrolnych przez skarżącego oraz jego małżonkę. Organy prawidłowo stwierdziły, że całokształt działań podatnika podejmowanych względem należącej do niego nieruchomości gruntowej, a polegający na przekwalifikowaniu działki z rolniczej na budowlaną, jej podziale na działki o powierzchni kilku- lub kilkunastoarowe (na 31 działek budowlanych i 5 działek z przeznaczeniem na infrastrukturę techniczną towarzyszącą budownictwu jednorodzinnemu), pozyskiwaniu zezwoleń na budowę domów jednorodzinnych oraz wznoszenie takich budynków, zabezpieczenie dojazdu do każdej z działek budowlanych oraz zobowiązanie się do partycypowania w uzbrojenie działek sprzedawanych, jak również pozyskiwanie potencjalnych nabywców poprzez dawanie ogłoszeń w lokalnej prasie — dowodzi zorganizowanego i zarobkowego charakteru tej działalności. Działaniom tym przypisać można także ciągły charakter, gdyż obrót nieruchomościami dokonywany był w sposób częstotliwy (powtarzający się). Jakkolwiek w 2004 r. sprzedał on 5 nieruchomości zabudowanych budynkami w stanie surowym, jednakże budową i sprzedażą niewykończonych domów zajmował się od 1999 r. i od tego roku do roku 2005 sprzedał łącznie 30 nieruchomości gruntowych. W tej sytuacji nie może ostać się argumentacja skarżącego, że sprzedaże dokonane w 2004 r. były zdarzeniami incydentalnymi, podyktowanymi wyłącznie potrzebami prywatnymi. Nie sposób również zgodzić się z twierdzeniem, że samodzielne działanie podatnika oraz brak jakiegokolwiek biura obsługującego jego działalność, pozbawia je przymiotu zorganizowania. Błędnym jest bowiem sprowadzanie „zorganizowania” wyłącznie do tych czynności, które cechują się wysokim stopniem zorganizowania, w sytuacji gdy działalność gospodarczą może prowadzić też osoba fizyczna wykonując osobiście wszystkie czynności związane z nabyciem, przekwalifikowaniem, procesami budowlanymi i sprzedażą nieruchomości, a także dokumentowaniem tych czynności. W ocenie Sądu pierwszej instancji, organy zasadnie uznały również, że takie same cechy (zarobkowy charakter, zorganizowanie i ciągłość działalności) można przypisać działaniom skarżącego, dotyczącym nabytej przez nich w 1993 r. działki nr 201/1, położonej w Ś. W tym bowiem wypadku działka została podzielona na 61 działek, w tym: 59 działek o charakterze rezydencjonalnym o powierzchni od 0,1066 ha do 0,2083 ha oraz 2 działki o powierzchni 0,6765 ha i 0,7929 ha, z przeznaczeniem na drogę. Potencjalnych kontrahentów podatnik pozyskiwał dając ogłoszenia w prasie. Sprzedaż działek dokonywana była w sposób częstotliwy, ponieważ w 2003 r. sprzedano 4 działki w miesiącach: styczeń, kwiecień, maj i czerwiec, a w 2004 r. — 5 działek w miesiącach kwiecień i wrzesień. Podatnik dokonywał sprzedaży również w 2002 i 2005 r., w każdym z nich sprzedając po dwie działki. Jak ustalono, w poszczególnych aktach notarialnych, dokumentujących transakcje, zawarto zapisy, że w planie zagospodarowania przestrzennego Gminy działka przeznaczona jest pod budownictwo mieszkaniowe niskiej intensywności, usługi inne, usługi rzemieślnicze, co dowodzi, że sprzedaż działek dokonana została na cele inne niż rolnicze. Wobec powyższego Sąd nie podzielił stanowiska skargi, że skoro pierwotnie nabyte grunty wchodziły w skład gospodarstwa rolnego i jak twierdził skarżący — nie zostały nabyte w celu odsprzedaży, to sprzedaż poszczególnych działek nie była dokonywana w ramach działalności gospodarczej.

Przy dokonywaniu oceny, czy w danym przypadku mamy do czynie...