Orzecznictwo: Darowizna na rzecz kościelnej osoby prawnej

1.1. Wyrokiem z dnia 27 września 2006 r. o sygn. I SA/Bd 455/06 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy oddalił skargę Jerzego K... i Renaty K... na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 4 maja 2006 r. o nr PB2-4117-35/06 w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 1998. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia podano art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sadami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. (dalej: P.p.s.a.).

1.2. Uzasadniając wyrok WSA podał, że decyzją z dnia 4 maja 2006 r. Dyrektor IS w Bydgoszczy uchylił decyzję Naczelnika II Urzędu Skarbowego w Bydgoszczy z dnia 31 grudnia 2003 r. w całości i określił podatnikom wysokość zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1998 r. w kwocie 43.698 zł.

Uzasadniając organ odwoławczy przedstawił przebieg postępowania, wskazując że w 1998 r. Jerzy K... prowadził działalność gospodarczą w ramach firmy „G...", a ponadto uzyskiwał dochody ze stosunku pracy oraz z działalności wykonywanej osobiście na podstawie umowy o dzieło.

Organ I instancji w wyniku kontroli stwierdził, że w zeznaniu rocznym podatnicy bezzasadnie odliczyli od dochodu za 1998 r. na podstawie art. 55 ust. 7 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej - Dz. U. Nr 29, poz. 154 (dalej: ustawa Państwo - Kościół), darowizny na cele charytatywno-opiekuńcze, przekazane Parafii Rzymsko-Katolickiej p.w. Bł. ... w S... w kwocie 30.053,85 zł.

Decyzją z 31 grudnia 2003 r. Naczelnik II US określił podatnikom wysokość zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1998 r. w kwocie 43.905,80 zł.

W odwołaniu od w.w. decyzji podatnicy wnioskowali o jej uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji. Zarzucili zastosowanie błędnej wykładni art. 55 ust. 7 w związku z art. 38 ustawy Państwo -Kościół przez przyjęcie, że sprawozdanie kościelnej osoby prawnej winno być oświadczeniem wiedzy, nie zaś oświadczeniem woli wynikającym z normatywnego związku pomiędzy normami prawnymi zawartymi w art. 55 ust. 7 i w art. 38 w.w. ustawy. Skutkiem tego organ nie uznał wyłączenia od podstawy kwoty darowizny w wysokości 45.000 zł. Odwołujący zarzucili naruszenie art. 120 i 122 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa - Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm. (dalej: O.p.), przez nienależyte wyjaśnienie stanu faktycznego sprawy, w szczególności przez zaniechanie badania za pomocą dostępnych prawnie środków dowodowych, czy dokument okazany przez stronę w postaci „sprawozdania o wykorzystaniu" darowizn dotyczył darowizn na działalność charytatywno-opiekunczą. Ponadto zarzucono obrazę art. 123 O.p., poprzez brak wskazania stronom postępowania przyjętych założeń rozstrzygnięcia, co uniemożliwiło im podjęcie należytej obrony. Zarzucono naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów, poprzez błędne przyjęcie, że z materiałów sprawy nie wynikało w sposób dostateczny powiązanie aktów darowizn z oświadczeniami o ich wykorzystaniu, tj. naruszenie art. 180 i 191 O.p.

1.3. Organ odwoławczy decyzją z 15 kwietnia 2004 r. utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji.

1.4. Decyzja Dyrektora IS została uchylona przez WSA w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 6 października 2004 r. o sygn. I SA/Bd 303/04. Sąd zarzucił organom podatkowym nierozpoznanie wniosku Skarżących o zaliczenie kwoty 4.036,73 zł - stanowiącej wysokość poniesionych przez Skarżącego kosztów z tytułu wykonania umowy o dzieło - natomiast w kwestii odmowy uznania przez organy podatkowe odliczenia w oparciu o art. 55 ust. 7 ustawy Państwo-Kościół darowizny na cele działalności charytatywno-opiekuńczej, przekazanej w.w. Parafii w kwocie 30.053,85 zł Sąd uznał, że rozstrzygnięcie organów obu instancji jest prawidłowe.

1.5. Od wyroku WSA w Bydgoszczy z dnia 6 października 2004 r. Skarżący wnieśli skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który wyrokiem z dnia 7 grudnia 2005 r. o sygn. II FSK 29/05 oddalił skargę kasacyjną.

1.6. W wyniku ponownego rozpoznania sprawy, organ II instancji, będąc związany oceną prawną zawartą w uzasadnieniu wyroku WSA w Bydgoszczy z dnia 6 października 2004 r., uznał że odwołanie Skarżących z dnia 28 stycznia 2004 r. od decyzji organu I instancji, zasługuje w części na uwzględnienie. Rozpatrzono dowody dotyczące wydatków poniesionych przez skarżącego w związku z wykonywaniem umowy o dzieło. Oceniono przedstawione przez skarżącego zestawienie kosztów wyjazdów służbowych i uznano zasadność zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu, z tytułu wykonania umowy o dzieło, wydatków w kwocie 3,703,18 zł. Za niezasadną uznano kwotę 333,55 zł, stanowiącą 10 % wartości czynszu lokalu prywatnego, gdyż skarżący nie udokumentował, by w okresie wykonywania umowy ponosił zwiększone wydatki związane z utrzymaniem lokalu prywatnego. W pozostałym zakresie, z uwagi na powagę rzeczy osądzonej, podtrzymano ustalenia organu I instancji.

1.7. W skardze do WSA w Bydgoszczy skarżący wnieśli o uchylenie w całości decyzji organu II instancji, podnosząc te same zarzuty, które podnosili w odwołaniu od decyzji organu I instancji. Zaskarżonej decyzji ponownie zarzucono naruszenie art. 120 i 122 O.p., poprzez nienależyte wyjaśnienie stanu faktycznego, jako skutek zaniechania przeprowadzenia wnioskowanych przez stronę dowodów; naruszenie art. 123 O.p., poprzez niewskazanie stronom przyjętych założeń rozstrzygnięcia, co uniemożliwiło podjęcie działań zmierzających do należytej obrony swoich interesów, brak uzasadnienia prawnego decyzji, naruszenie art. 210 O.p., w części odnoszącej się do oceny prawnej skuteczności, bądź dokonanej darowizny na rzecz kościelnej osoby prawnej oraz wydanie rozstrzygnięcia w warunkach przedawnienia zobowiązania podatkowego, tj. naruszenie art. 70 § 1 w związku z § 6 pkt 2 i § 7 pkt 2 w związku z art. 12 § 4 O.p. Podniesiono, że nie przesłuchano w charakterze strony Renaty K..., nie wzięto pod uwagę wyjaśnień złożonych przez podatników w piśmie z dnia 4 lipca 2002 r., z których wynikało, że sprawozdania z przeznaczeniem darowizn na cele charytatywno - opiekuńcze dotarły do Renaty K... przed dniem 13 czerwca 2002 r., tj. przed rozpoczęciem kontroli w przedsiębiorstwie.

Stwierdzono, że odwoływanie się organu podatkowego do uzasadnienia wyroku WSA w Bydgoszczy z dnia 6 października 2004 r. i powołanie się na zasadę powagi rzeczy osądzonej w odniesieniu do faktów, stanowi niezrozumienie roli sądownictwa administracyjnego przez organ. Sąd administracyjny nie jest bowiem powołany do ustalania faktów, lecz oceny prawnej postępowania. Podkreślono, że organ podatkowy nie powołał się w uzasadnieniu decyzji na okoliczności udowodnione w toku postępowania, a forsuje jako fakty ich ocenę. Zarzucono organowi odwoławczemu brak samodzielnej decyzji w tym zakresie, czego skutkiem jest niesporządzenie przez organ podatkowy uzasadnienia faktycznego i prawnego swojego rozstrzygnięcia, co narusza art. 210 § 1 pkt 6 i § 4 O.p. W kwestii uznania przez organ podatkowy wydatków w kwocie 3.703,18 zł, z tytułu wykonywania umowy o dzieło, zarzucono że organ nie zastosował się do wyroku WSA, gdyż wyrok ten wskazywał, że uchybienia organów związane z ustaleniem rzeczywistych kosztów uzyskania przychodów dla dochodu z działalności wykonywanej osobiście stanowiły główną przyczynę uchylenia decyzji przez WSA. Zarzucono, że organ nie dopuścił dowodu wnioskowanego przez stronę co do rzeczywistych kosztów poniesionych w związku z wykonywaniem umowy o dzieło. Podniesiono również zarzut przedawnienia zobowiązania podatkowego.

1.8. Odpowiadając na skargę, Dyrektor IS w Bydgoszczy wniósł o jej oddalenie. Podkreślono, że nie jest zasadny zarzut przedawnienia z uwagi na przerwę biegu terminu przedawnienia, która nastąpiła w 2004 r. w związku z zastosowaniem środka egzekucyjnego, o którym skarżący został zawiadomiony. Po przerwaniu termin ten biegnie na nowo od dnia następującego po dniu, w którym zakończono postępowanie egzekucyjne. Stanowisko takie znajduje uzasadnienie w piśmie Naczelnika II US w Bydgoszczy, wg którego w efekcie wszczętych działań egzekucyjnych bieg terminu przedawnienia został przerwany wskutek zastosowania środka egzekucyjnego: tytuł wykonawczy nr SM1/22233/04 przyjęty został do realizacji 2 lutego 2004 r., a w dniu 4 lutego 2004 r. dokonano zajęcia prawa majątkowego skarżącego stanowiącego wynagrodzenie u dłużnika zajętej wierzytelności. W kwestii pozostałych zarzutów powołano argumentację, jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

2. Oddalając skargę, WSA w Bydgoszczy stwierdził, że skarga jest niezasadna, a zaskarżona decyzja nie narusza prawa oraz przytoczył treść art. 145 § 1 pkt 1 P.p.s.a.

Oceniając zarzut przedawnienia zobowiązania podatkowego, Sąd - powołując art. 70 § 1 i 4 O.p. - wskazał, że w aktach administracyjnych znajduje się pismo Dyrektora IS w Bydgoszczy z dnia 25 kwietnia 2006 r. skierowane do Naczelnika II US w Bydgoszczy dotyczące informacji o postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym w stosunku do podatników. Naczelnik II US w Bydgoszczy odpowiedział, że tytuł wykonawczy nr SM 1/22233/04, obejmujący zobowiązanie w podatku dochodowym za 1998 r., stanowił podstawę do wszczęcia egzekucji, w ramach której 4 lutego 2004 r. dokonano zajęcia prawa majątkowego zobowiązanego. Z tym momentem nastąpiła przerwa biegu terminu przedawnienia z uwagi na zastosowanie środka egzekucyjnego, tj. zajęcia wierzytelności wobec dłużnika - pracodawcy spółki „G..." w Bydgoszczy. Wznowienie realizacji tego zajęcia nastąpiło pismem z 14 maja 2004 r., które dłużnik zobowiązanych, jak i zobowiązani otrzymali 18 maja 2004 r. Stąd też nastąpiła przerwa biegu przedawnienia w 2004 r. i w momencie wydawania zaskarżonej decyzji zobowiązanie podatkowe nie było przedawnione.

WSA w Bydgoszczy podał, że istotą sporu jest kwestia zasadności odliczenia przez skarżących od podstawy opodatk...