Orzecznictwo podatkowe: Odszkodowanie przyznane na podstawie ugody sądowej

Stwierdzona wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 listopada 2006 r. (sygn. akt SK 51/06, opublikowanym w Dzienniku Ustaw z dnia 11 grudnia 2006 r.) niekonstytucyjność art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - w zakresie wskazanym w sentencji wyroku - otwiera z mocy art. 190 ust. 4 Konstytucji drogę nie tylko do wzruszenia prawomocnych orzeczeń sądowych i ostatecznych decyzji administracyjnych na tym przepisie opartych, ale również stanowi wystarczającą przesłankę do niezastosowania art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) przez sądy i inne organy do oceny zdarzeń zaistniałych zanim niekonstytucyjność stwierdzono, tj. przed 11 grudnia 2006 r.

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Grażyna Nasierowska (spr.), Sędzia WSA Barbara Kołodziejczak-Osetek, Asesor WSA Aneta Trochim-Tuchorska, Protokolant Robert Powojski, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 stycznia 2008 r. sprawy ze skargi M. M. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia [...] sierpnia 2007 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu wypłaty odszkodowania wynikającego z ugody zawartej przed sądem:

1) uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego w W. z dnia [...] czerwca 2007 r. nr [...],
2) stwierdza, że uchylone decyzje nie mogą być wykonane w całości,
3) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w W. na rzecz M. M. kwotę 1459 zł (słownie: tysiąc czterysta pięćdziesiąt dziewięć złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

UZASADNIENIE

Pismem z dnia [...] stycznia 2007 r. M. M. – Skarżący w rozpatrywanej sprawie, zwrócił się na podstawie art. 74 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.) do Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego W.S. o zwrot nadpłaty w wysokości 6.460 zł z tytułu odprowadzonej przez płatnika zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. W uzasadnieniu wniosku wskazał, iż na mocy ugody sądowej zawartej w dniu [...] sierpnia 2006 r. były pracodawca I. wypłacił na jego rzecz odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia. Od należnej z tytułu odszkodowania kwoty 34.000 zł płatnik potrącił zaliczkę na podatek dochodowy, powołując się przy tym na art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.), zwanej dalej „u.p.d.o.f.”. Prawidłowość takiego działania potwierdził następnie organ podatkowy w postanowieniu z dnia [...] listopada 2006 r. wydanym w trybie art. 14a § 4 Ordynacji podatkowej. Tymczasem w dniu 29 listopada 2006 r. Trybunał Konstytucyjny uznał, iż cytowany wyżej art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) u.p.d.o.f. jest niezgodny z art. 2 i art. 32 Konstytucji RP, co – wobec utraty jego mocy obowiązującej – czyni wniosek o zwrot nadpłaty oczywiście uzasadnionym.

Wniosek powyższy Naczelnik [...] Urzędu Skarbowego W.S. przesłał pismem z dnia [...] lutego 2007 r. według właściwości Naczelnikowi [...] Urzędu Skarbowego w W.

Decyzją z dnia [...] czerwca 2007 r. Naczelnik [...] Urzędu Skarbowego w W. odmówił stwierdzenia nadpłaty w podatku dochodowym od osób fizycznych w kwocie 6.460 zł pobranym przez płatnika z tytułu wypłaty odszkodowania wynikającego z ugody zawartej przed sądem. W uzasadnieniu decyzji wskazał, iż przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) u.p.d.o.f. wyłącza ze zwolnienia od podatku dochodowego odszkodowania wynikające z zawartych umów lub ugód, a zatem zaliczka w wysokości 6.460 zł pobrana została przez płatnika należnie i jako taka nie stanowi nadpłaty w rozumieniu art. 72 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej.

Odnosząc się do przywołanego we wniosku wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 listopada 2006 r. organ pierwszej instancji zauważył, iż wyrok ten ogłoszono w dniu 11 grudnia 2006 r., co – stosownie do postanowień art. 190 ust. 3 Konstytucji RP oznacza, iż odszkodowania uzyskane na mocy ugody sądowej są wolne od podatku dochodowego od dnia 11 grudnia 2006 r.

W odwołaniu od powyższej decyzji Skarżący zarzucił naruszenie art. 190 ust. 3 i 4 Konstytucji RP oraz art. 210 § 1 Ordynacji podatkowej. Uzasadniając pierwszy z zarzutów podniósł, iż organ pierwszej instancji dokonał błędnej wykładni przepisów art. 190 ust. 3 i 4 Konstytucji RP. Pominął bowiem regulację zawartą w art. 190 ust. 4 Konstytucji RP zgodnie, z którą orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, ostateczna decyzja administracyjna lub rozstrzygnięcie w innych sprawach, stanowi podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania. Przepis ten stanowi podstawę wzruszenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia wydanego na podstawie przepisu, który został następnie uznany za niezgodny z Konstytucją w sytuacji, gdy Trybunał w wydanym przez siebie wyroku nie określi – jak w niniejszej sprawie – wpływu tego wyroku na decyzje wydane w czasie jego obowiązywania.

Uzasadniając zarzut naruszenia art. 210 § 1 Ordynacji podatkowej Skarżący stwierdził, iż uzasadnienie prawne decyzji jest błędne. Przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) u.p.d.o.f. nie może bowiem stanowić podstawy prawnej rozstrzygnięcia wydanego po wyroku Trybunału Konstytucyjnego uznającego go za niezgodny z Konstytucją mimo, iż w chwili uzyskania przez Skarżącego odszkodowania przepis ten jeszcze obowiązywał.

Decyzją z dnia [...] sierpnia 2007 r. Dyrektor Izby Skarbowej w W. utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu decyzji wskazał, iż przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) u.p.d.o.f. wyłącza ze zwolnienia od podatku odszkodowania wynikające z zawartych umów lub ugód, co oznacza, że płatnik – I. SA – dokonał poboru zaliczki na poczet podatku dochodowego w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 190 ust. 3 i 4 Konstytucji RP organ odwoławczy przypomniał, iż wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 listopada 2006 r. wszedł w życie z dniem 11 grudnia 2006 r., a zatem – stosownie do obowiązującej w polskim systemie prawnym zasady lex retro non agit – znajdzie on zastosowanie do odszkodowań uzyskanych na podstawie ugody sądowej od dnia 11 grudnia 2006 r. Powyższe oznacza, że odszkodowanie wypłacone Skarżącemu w dniu [...] sierpnia 2006 r. tj. przed opublikowaniem powołanego wyżej wyroku nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego, a tym samym nie powstała nadpłata w rozumieniu art. 72 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej. W ocenie organu odwoławczego decyzja organu pierwszej instancji nie została wydana z naruszeniem art. 190 ust. 4 Konstytucji.

Nie narusza ona także zasady przekonywania wyrażonej w art. 124 Ordynacji podatkowej jako, że uzasadnienie prawne decyzji poza przytoczeniem przepisów prawa zawiera wykładnię tych przepisów odniesioną do stanu faktycznego sprawy.

W skardze na powyższą decyzję Skarżący zarzucił naruszenie art. 190 ust. 3 i 4 Konstytucji RP oraz art. 210 § 1 Ordynacji podatkowej. Uzasadnienie skargi sprowadza się w istocie do powielenia argumentacji zawartej w odwołaniu.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej w W., wnosząc o oddalenie skargi, podtrzymał stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna.

Spór w niniejszej sprawie sprowadza się w istocie do oceny skutków prawnych, jakie w zaistniałym i niekwestionowanym między stronami stanie faktycznym wywołał wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 listopada 2006 r. (sygn. akt SK 51/06), którym to wyrokiem orzekł on o niezgodności art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) u.p.d.o.f. z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji RP w zakresie, w jakim przepis ten wyłącza zwolnienie podatkowe w stosunku do odszkodowań uzyskanych na podstawie ugody sądowej. Powołany wyżej wyrok opublikowany został w Dzienniku Ustaw z dnia 11 grudnia 2006 r. (Nr 226, poz. 1657) i z tą też datą powyższy przepis utracił moc obowiązującą w zakresie wskazanym w jego sentencji.

Zdaniem organów podatkowych stwierdzona tym wyrokiem niekonstytucyjność art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) u.p.d.o.f. istnieje od chwili ogłoszenia wyroku, a tym samym wywołuje skutki na przyszłość i nie rozciąga się na stany faktyczne powstałe – jak w niniejszej sprawie – przed tym ogłoszeniem. Tymczasem w ocenie Skarżącego przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) u.p.d.o.f. nie może stanowić podstawy prawnej rozstrzygnięcia wydanego po wyroku Trybunału, mimo, iż obowiązywał on w chwili uzyskania przez niego odszkodowania. Pogląd swój wyprowadził z regulacji zawartej w art. 190 ust. 4 Konstytucji.

W ocenie Sądu w sporze tym rację należy przyznać Skarżącemu.

Zgodnie z art. 190 ust. 1 Konstytucji orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego wyposażone zostały w atrybuty „mocy powszechnie obowiązującej” i „ostateczności”. Z punktu widzenia treści można wyróżnić dwa rodzaje orzeczeń: stwierdzające konstytucyjność (afirmatywne) lub stwierdzające niekonstytu...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »