Orzecznictwo podatkowe: Samotny rodzic to matka lub ojciec danego dziecka bez męża lub żony

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18.09.2007 r., sygn. akt III SA/Wa 1133/07

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Krystyna Kleiber (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Jolanta Sokołowska, Asesor WSA Aneta Trochim-Tuchorska, Protokolant Lidia Wasilewska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 września 2007 r. sprawy ze skargi Z. T. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego:

1) uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzające ją postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego W. z dnia [...] r. nr [...],
2) stwierdza, że uchylona decyzja oraz poprzedzające ją postanowienie nie mogą być wykonane w całości,
3) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w W. na rzecz Z. T. kwotę 200 zł (dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 27 września 2006 r. Skarżący - Z. T. zwrócił się do Naczelnika Urzędu Skarbowego W. o udzielenie pisemnej interpretacji co do sposobu i zakresu zastosowania przepisów prawa podatkowego w zakresie rozliczeń w podatku dochodowym od osób fizycznych jako osoba samotnie wychowująca dzieci. Wskazał, że jest kawalerem pozostającym w konkubinacie z panną. Mają czwórkę wspólnych, małoletnich dzieci, mieszkają w tym samym mieszkaniu. Skarżący nie uzyskuje dochodów opodatkowanych w formie ryczałtu, dzieci nie osiągają żadnych dochodów. Matka dzieci (konkubina wnioskodawcy) nie rozlicza się jako osoba samotnie wychowująca dzieci.

Zdaniem Skarżącego spełnia on warunki do preferencyjnego opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca dzieci. W jego opinii w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznym (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm., dalej: u.p.d.f.) ustawodawca przewidział preferencyjne opodatkowanie, żeby pomóc rodzinom posiadającym dzieci. Preferencje te dotyczą szczególnie związków konkubenckich, rodzin rozwiedzionych oraz rodzin, w których jedno z rodziców zostało pozbawione praw rodzicielskich. Bez znaczenia przy tym pozostaje to, gdzie zamieszkują rodzice. Wymagane jest jednak oświadczenie, że jeden z rodziców nie korzysta z tego przywileju.

Skarżący powołał się dodatkowo na interpretację Naczelnika Urzędu Skarbowego w W., która potwierdziła, iż przysługuje mu uprawnienie do preferencyjnego opodatkowania jako osobie samotnie wychowującej dzieci.

Postanowieniem z dnia [...] r. Naczelnik Urzędu Skarbowego W. uznał stanowisko przedstawione przez podatnika za nieprawidłowe. Wskazał, że przepisy u.p.d.f. przewidują możliwość preferencyjnego opodatkowania osób samotnie wychowujących dzieci. Za taką osobę, zgodnie z art. 6 ust. 5 u.p.d.f., może być natomiast uznany jeden z rodziców albo opiekun prawny, jeżeli jest kawalerem, panną, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności. Dodatkowo preferencyjny sposób rozliczania podatku nie ma zastosowania, gdy do osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dzieci mają zastosowanie przepisy art. 30c u.p.d.f. lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Z art. 6 ust. 4 u.p.d.f. wynika, iż z preferencyjnego opodatkowania dochodów mogą skorzystać wyłącznie rodzice samotnie wychowujący dzieci. Za taką należy natomiast uznać tę osobę, której powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej.

Organ stwierdził ponadto, iż samotnego wychowywania dzieci, o którym mowa w przepisach u.p.d.f. nie można sprowadzać do pojęcia wychowywania dzieci bez udziału innych osób czy instytucji. Przepisy te jako wyraz prorodzinnej polityki państwa mają umożliwiać preferencyjne opodatkowanie tym osobom, na których spoczywają większe obowiązki związane z wychowaniem dzieci. Prawo do preferencji podatkowej będzie przysługiwało tylko temu z rodziców, który faktycznie w roku podatkowym wychowuje dziecko, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę.

W opinii Naczelnika Urzędu Skarbowego Skarżący - jako kawaler - mieści się w ww. katalogu osób samotnie wychowujących dzieci. Jednakże mieszka on razem z matką dzieci (co do której brak jest informacji o ograniczeniu władzy rodzicielskiej), która również z uwagi na to że jest panną, może zostać uznana za osobę samotnie wychowującą dzieci. Tym samym oboje rodzice wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad dziećmi, wspólnie je wychowują. W konsekwencji w sprawie brak jest podstaw do stwierdzenia, iż którykolwiek z rodziców samotnie wychowuje ich wspólne dzieci. W opinii organu pojęcie "samotnie wychowująca dzieci" nie może dotyczyć sytuacji, gdy wystąpi konkurencja wspomnianych osób. Za prawnie niedopuszczalną należy uznać sytuację, gdy z tego samego stanu faktycznego dwie osoby wysnują wniosek, że są osobami samotnie wychowującymi dzieci. Brak jest zatem podstaw do uznania, iż Skarżący może skorzystać z preferencyjnego opodatkowania jako osoba samotnie wychowujący dzieci.

W zażaleniu na powyższe postanowienie Skarżący wskazał, że pomimo tego, iż w art. 6 u.p.d.f. ustawodawca precyzyjnie zdefiniował pojęcie osoby samotnie wychowującej dzieci, organ pierwszej instancji redefiniował to pojęcie ograniczając je do osób pokrzywdzonych przez życie. Jego zdaniem regulacja art. 6 u.p.d.f. ma na celu wspieranie rodzin, dlatego też nie wskazuje gdzie mają mieszkać małżonkowie (art. 6 ust. 2), ani też gdzie mają mieszkać rodzice dzieci do których adresowane jest preferencyjne opodatkowanie (art. 6 ust. 4). Podkreślił, że wychowanie sprowadza się w dzisiejszych czasach do obowiązku finansowania całokształtu zabiegów mających na celu ukształtowanie dziecka pod względem fizycznym, moralnym, umysłowym. Wprowadzając preferencyjne opodatkowanie ustawodawca chciał w tym procesie uczestniczyć. Skarżący opisał również pola aktywności, na których wychowuje swoje dzieci zaznaczając, iż z uwagi na brak odpowiednich umiejętności (wykształcenie muzyczne, prowadzenie samochodu itp.) matka dzieci nie może w zajęciach tych uczestniczyć. Uzyskiwane przez nią niskie wynagrodzenie nie pozwala również na finansowe uczestniczenie w wychowaniu dzieci.

Powyższe okoliczności przemawiają, zdaniem skarżącego, za uznaniem go za osobę samotnie wychowującą dzieci, uprawnioną do preferencyjnego opodatkowania na podstawie art. 6 ust. 4 u.p.d.f.

Decyzją z dnia [...] r. Dyrektor Izby Skarbowej w W. odmówił zmiany postanowienia organu pierwszej instancji. Przedstawił przebieg postępowania w sprawie oraz przytoczył brzmienie mających zastosowanie przepisów prawa. Stwierdził, że określony w art. 6 ust. 5 u.p.d.f. katalog osób mogących skorzystać z uprzywilejowanej formy opodatkowania wskazuje nie tylko na status podatnika (stan cywilny) lecz przede wszystkim odwołuje się do kryterium samotnego wychowywania dzieci. Przepis ten nie może podlegać interpretacji rozszerzającej, zatem twierdzenia podatnika dotyczące faktycznego w...