Cesja wierzytelności a VAT

Z uzasadnienia WSA: Skoro strony nie przewidują otrzymania przez nabywcę od zbywcy wynagrodzenia i w cenie wierzytelności nie będzie mieściło się wynagrodzenie, prowizja słuszny jest zarzut skargi, iż w działaniu nabywcy wierzytelności brak jest istotnego elementu - odpłatności i świadczenia nabywcy nie można traktować jako usługi podlegającej obowiązku podatkowemu z tytułu VAT.

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Mirosław Surma, Sędziowie Sędzia SO (del.) Janusz Bociąga,, Sędzia WSA Maria Grabowska (spr.), Protokolant Starszy sekretarz sądowy Michał Gajda, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 30 grudnia 2011 r. sprawy ze skargi P. Spółka z o.o. w K. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług:

1. uchyla zaskarżoną interpretację indywidualną;
2. określa, że zaskarżona interpretacja indywidualna nie podlega wykonaniu w całości;
3. zasądza od Ministra Finansów na rzecz P. Spółka z o.o. w K. kwotę 440 (czterysta czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

UZASADNIENIE

W indywidualnej interpretacji prawa podatkowego z dnia [...]., nr [...] Dyrektor Izby Skarbowej w K. działając w imieniu Ministra Finansów uznał za nieprawidłowe stanowisko P. sp. z o.o. z siedzibą w K. przedstawione we wniosku z 17 lutego 2010 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w przedmiocie podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy podatnik, nabywając w drodze cesji wierzytelności, świadczy względem sprzedającego wierzytelność usługę podlegającą obowiązkowi podatkowemu z tytułu VAT.

W przedmiotowym wniosku podatnik przedstawił następujący stan faktyczny, będący zdarzeniem przyszłym.

Podatnik prowadzi działalność opodatkowaną, podatkiem VAT w zakresie ściągania wierzytelności na zlecenie. W nadchodzącym roku podatnik dokona nabycia dużego pakietu wierzytelności w drodze cesji od przedsiębiorcy, dla którego wierzytelności będące przedmiotem cesji są wierzytelnościami własnymi. Przedsiębiorca przeniesie na podatnika wierzytelności własne w drodze cesji wraz z wszelkimi przynależnymi prawami. Podatnik je nabędzie i zapłaci przedsiębiorcy umówioną, cenę w określonym terminie płatności. Między przedsiębiorcą, a podatnikiem w związku z dokonaną cesją nie wystąpi dalej idące zobowiązanie, a w szczególności podatnik nie będzie świadczyć przedsiębiorcy żadnych usług. W momencie zawarcia transakcji podatnik nie otrzyma od zbywcy wynagrodzenia, np. prowizji. Brak będzie w umowie cesji zastrzeżenia cesji zwrotnej. Podatnik już po nabyciu wierzytelności we własnym imieniu i na własny rachunek będzie dokonywać jej windykacji. Zarówno podatnik, jak i przedsiębiorca są podatnikami podatku od towarów i usług.

W przedstawionym stanie faktycznym zadano następujące pytanie:

Czy podatnik, nabywając w drodze cesji wierzytelności, świadczy względem sprzedającego wierzytelność usługę podlegającą obowiązkowi podatkowemu z tytułu VAT?

Zdaniem podatnika, nabywając w drodze cesji wierzytelność własną zbywcy, podatnik dla zbywcy nie świadczy żadnej usługi. Umowa cesji określa jedynie przejęcie przez nabywcę wierzytelności za ustaloną cenę należną zbywcy. Żadna inna usługa i cena za tę usługę nie jest określona umową między stronami. Podatnik wskazał, że podobną opinię wyraził WSA we Wrocławiu w wyroku z 3 kwietnia 2007 r. (I SA/Wr 89/07) twierdząc, że świadczenia nabywcy wierzytelności nie mogą być traktowane jako usługi, w rozumieniu ustawy o VAT. Zdaniem sądu, w działaniu nabywcy wierzytelności brak jest najistotniejszego elementu, tj. "odpłatności". Przeciwnie, to on jest zobowiązany do zapłaty świadczenia drugiej strony.

Podatnik podkreślił, że nabywając we własnym imieniu i na własny rachunek wierzytelności wchodzi w miejsce dotychczasowego wierzyciela. W umowie cesji, cesjonariusz nie zobowiązuje się do działań polegających na ściąganiu długu na rzecz innego podmiotu, i podjęcie działań zmierzających do ściągnięcia długu nie będzie wynikało z transakcji zawartej wcześniej z cedentem. Istniejący dług będzie ściągany "dla siebie", a nie dla innego podmiotu.

W przypadku nabycia wierzytelności "własnej" w drodze cesji po cenie niższej od nominalnej, po stronie podatnika nie istnieje obowiązek udokumentowania tej transakcji za pomocą faktury VAT, bowiem taki obowiązek mógłby istnieć jedynie po stronie cedenta, a nie cesjonariusza. Natomiast dla cedenta sprzedaż wierzytelności własnej nie jest świadczeniem usługi, dlatego też nie powstaje u niego obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług, a tym samym obowiązek udokumentowania sprzedaży wierzytelności własnej za pomocą faktury VAT. Taką sprzedaż należy udokumentować notą obciążeniową wystawioną przez cedenta. Jeżeli taka nota nie zostanie wystawiona, to podatnik w rozliczeniach księgowych może posłużyć się jedynie podpisaną przez strony umową cesji. Jeżeli podatnik ściąga we własnym imieniu i na własną rzecz nabytą od cedenta wierzytelność, nie jest traktowany jako podatnik zgodnie z przepisem art. 15 ustawy o VAT, tym samym nie ma obowiązku wystawienia faktury VAT lub jakiegokolwiek dokumentu księgowego.

Uznając stanowisko podatnika za nieprawidłowe organ opierając się o treść art. 509-517 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przedstawił istotę przelewu wierzytelności. Wskazał, że spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

Przytoczył treść art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą VAT, zgodnie z którym opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy). W myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT towarami są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty. Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, to każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również: przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej. Jednocześnie w ust. 3 ww. artykułu ustawodawca wskazuje, iż usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, z zastrzeżeniem ust. 4, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119.

W oparciu o przywołane przepisy, organ uznał, że umowa cesji wierzytelności wypełnia znamiona określone w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, polega bowiem na przeniesieniu prawa do wartości niematerialnych i prawnych, w związku z tym stanowi świadczenie usług w rozumieniu tej ustawy.

W przypadku cesji wierzytelności własnych o świadczeniu usług można mówić jedynie w odniesieniu do nabywcy tych wierzytelności. Przeniesienie wierzytelności w formie cesji wierzytelności (przelewu wierzytelności) na osobę trzecią w sytuacji, gdy wierzyciel ma kłopoty z uzyskaniem od dłużnika zapłaty za sprzedane towary lub usługi, z punktu widzenia pierwszego wierzyciela, nie jest sprzedażą towarów ani usług, lecz jednym ze sposobów otrzymania zapłaty za dokonaną wcześniej sprzedaż. Czynności polegającej na zbyciu wierzytelności własnych po stronie zbywcy nie można uznać za dostawę towaru, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 ustawy o VAT., nie stanowi również świadczenia usługi, ponieważ jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu.

Natomiast z punktu widzenia nabywcy wierzytelności do świadczenia usług dochodzi już w momencie samego nabycia wierzytelności, bez względu czy nabycie zostało dokonane w celu windykacji tej wierzytelności przez samego nabywcę, czy też w celu dalszej jej odsprzedaży. Usługą jest nabycie wierzytelności danego podmiotu w celu jej wykorzystania do operacji prawno-gospodarczych. W konsekwencji fakt zakupu wierzytelności w celu odsprzedaży lub wyegzekwowania lub dalszej odsprzedaży, należy zakwalifikować jako usługę na rzecz sprzedawcy wierzytelności własnej. Sprzedawca taki jest w opisanej sytuacji usługobiorcą, gdyż on jest odbiorcą świadczenia ze strony nabywcy wierzytelności, jakim jest uwolnienie go od wykonywania czynności związanych ze ściąganiem długu i ryzykiem jego nie ściągnięcia. W przedstawionej sytuacji usługę świadczy jedynie nabywca wierzytelności (cesjonariusz), a istota tej usługi polega na uwolnieniu zbywcy wierzytelności od ciężaru jej wyegzekwowania. Fakt, iż sprzedaż wierzytelności własnej po stronie cedenta nie jest usługą, nie oznacza, iż czynność ta nie jest elementem usługi, lecz świadczonej przez inny podmiot - nabywcę wierzytelności. Cedent jest jedynie beneficjentem tej usługi, który poprzez zbycie wierzytelności nie świadczy żadnej usługi.

Wobec powyższego umowa przelewu wierzytelności wypełnia znamiona określone w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż polega na przeniesieniu prawa do wartości niematerialnych i prawnych, która to czynność jako usługa na mocy art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlega opodatkowaniu. Sposób wykorzystania nabytej wierzytelności może decydować o charakterze usługi, nie zaś istocie czynności prawnej jaką jest nabycie cudzej wierzytelności. Skoro podatnik dokona zakupu wierzytelności we własnym imieniu i na własny rachunek w celu ich windykacji, to takim przypadku, nabywca wierzytelności (podatnik) świadczy na rzecz jej zbywcy (przedsiębiorcy) usługę, w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Zatem stanowisko przedstawione przez wnioskodawcę, iż nabywając w drodze cesji wierzytelność własną zbywcy, wnioskodawca nie świadczy żadnej usługi należy uznać za nieprawidłowe.

Organ powołując się na art. 106 ust. 1 ustawy o VAT, zobowiązujący podatników VAT do wystawiania faktury oraz art. 19 ust. 1 ustawy o VAT, określający moment powstania obowiązku podatkowego oraz wskazując, że podatnik we wniosku wskazał że nabędzie wierzytelność za którą zapłaci umówioną cenę w określonym terminie uznał stanowisko podatnika, iż nie istnieje obowiązek udokumentowania tej transakcji za pomocą faktury VAT, bowiem taki obowiązek mógłby istnieć jedynie po stronie cedenta, a nie cesjonariusza, za nieprawidłowe.

Odnosząc się natomiast do stanowiska podatnika, że jeżeli ściąga on we własnym imieniu i na własną rzecz nabytą od cedenta wierzytelność, to nie jest traktowany jako podatnik zgodnie z przepisem art. 15 ustawy o VAT, organ uznał je za nieprawidłowe. Przywołał definicję podatnika VAT zawartą w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podkreślając przy tym, że zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT określana w definicji działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Organ wskazał, że definicja ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem "podatnik" tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Określenie pojęcia "podatnik" ma zasadnicze znaczenie dla zakresu opodatkowania. O ile bowiem wykaz czynności podlegających opodatkowaniu określa zakres przedmiotowy opodatkowania, to określenie pojęcia "podatnik" wskazuje na podmiotowy zakres opodatkowania.

W efekcie opodatkowaniu mogą podlegać te czynności, w przypadku których spełniony został zarówno podmiotowy, jak i przedmiotowy zakres opodatkowania, tzn. zaistniała czynność określona jako opodatkowana, która została wykonana przez podmiot mający cechę podatnika. Przy czym obie te cechy powinny zostać spełnione jednocześnie, co oznacza, że w odniesieniu do danej czynności konkretny podmiot powinien występować w charakterze podatnika.

Wykonanie czynności podlegającej opodatkowaniu przez podmiot nie występujący w tym przypadku w charakterze podatnika - nawet jeśli tak w ogóle jest on podatnikiem z innego tytułu -pozostaje poza zakresem opodatkowania. Tak samo wykonanie czynności niepodlegającej opodatkowaniu przez podatnika jest neutralne z punktu widzenia VAT. Podatnik to podmiot prowadzący działalność gospodarczą, niekoniecznie wykonujący czynności podlegające opodatkowaniu, w związku z czym podlegałby obowiązkowi podatkowemu.

Odnosząc się do przywołanego przez podatnika we wniosku wyroku WSA we Wrocławiu z dnia 3 kwietnia 2007 r. I SA/Wr 89/07 organ wskazał, że zapadł w indywidualnej sprawie i nie stanowi źródła powszechnie obowiązujących przepisów i nie może mieć wpływu na rozstrzygnięcie.

Pismem z dnia 11 czerwca 2010 r. podatnik wezwał Ministra Finansów do usunięcia naruszenia prawa poprzez zmianę wydanej interpretacji, z uwagi na wadliwą interpretację przepisów prawa materialnego tj. art. 8 ust. 1 pkt 1 oraz art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

W odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa Minister Finansów stwierdził brak podstaw do zmiany wydanej interpretacji prawa podatkowego.

Na powyższą interpretację podatnik wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach. Wnosząc o jej uchylenie i zasądzenie kosztów postępowania wg. norm prawem przepisanych. Skarżący zarzucił:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.

- art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 8 ust. 1 ustawy o VAT poprzez uznanie, iż nabycie wierzytelności handlowych w wyniku ich cesji w wykonaniu umowy sprzedaży tych wierzytelności na warunkach wskazanych we wniosku o wydanie zaskarżonej interpretacji indywidualnej stanowić będzie odpłatne świadczenie usług przez skarżącego;

- art. 15 ust. 1 ustawy o VAT poprzez uznanie, iż skarżący, który nabędzie wierzytelności handlowe na warunkach wskazanych we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, działać będzie jako podatnik świadczący usługę na rzecz zbywającego wierzytelność;

2. zarzucił także, naruszenie przepisów postępowania tj.:

- art. 120 w zw. z art. 14h ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926, ze zm). poprzez wydanie interpretacji niezgodnej z właściwie zinterpretowanymi przepisami prawa;

- art. 14e § 1 w związku z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej poprzez wydanie interpretacji nie odnoszącej się w pełni do zdarzenia przyszłego wskazanego we wniosku o jej wydanie;

- art. 14a Ordynacji podatkowej poprzez wydanie interpretacji bez uwzględnienia powołanego we wniosku o jej wydanie wyroku sądu administracyjnego w analogicznej sprawie;

- art. 121 § 1 w związku z art. 14h Ordynacji podatkowej poprzez prowadzenie postępowania podatkowego...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »