NSA: Wypłata dywidendy po dniu podjęcia uchwały o podziale zysku

Tezy: W stanie prawnym obowiązującym w 2008 r. określenie w uchwale zgromadzenia wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością o podziale zysku terminu wypłaty dywidendy wspólnikom późniejszego niż dzień podjęcia uchwały nie powodowało otrzymania przez spółkę nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący – Sędzia NSA Włodzimierz Kubiak, Sędzia NSA Aleksandra Wrzesińska–Nowacka (sprawozdawca), Jan Grzęda, Sędzia NSA del., , Protokolant Janusz Bielski, po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2011 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej P. sp. z o. o. w T. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 7 maja 2009 r. sygn. akt I SA/Po 18/09 w sprawie ze skargi P. sp. z o. o. w T. na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w P. działającego w imieniu Ministra Finansów z dnia 15 września 2008 r. nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości, 2) uchyla zaskarżoną interpretację, 3) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w P. na rzecz P. sp. z o. o. 697 (sześćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 7 maja 2009 r., sygn. akt I SA/Po 18/09, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalił skargę P. P. Sp. z o.o. w T. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 15 września 2008 r. nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych.

W dniu 16 czerwca 2008 r. spółka złożyła wniosek, uzupełniony pismem z dnia 26 sierpnia 2008 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie w zakresie skutków podatkowych związanych z podjętą uchwałą o ratalnej wypłacie dywidendy. Na mocy uchwały zgromadzenia wspólników spółki zysk wynikający z rocznego sprawozdania finansowego przeznaczono do podziału pomiędzy wspólników. Dywidenda zostanie wypłacona w ratach, najpóźniej do dnia wskazanego w uchwale. Spółka zapytała, czy wypłata dywidendy zgodnie z uchwałą zgromadzenia wspólników, na mocy której następuje podział zysku wynikającego z rocznego sprawozdania finansowego (tj. w ratach, do dnia wskazanego w uchwale), nie skutkuje dla spółki koniecznością rozpoznania przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r., Nr 54, poz. 654 ze zm., dalej jako: u.p.d.o.p.).

Zdaniem podatniczki zdarzenie to nie powoduje powstania przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia. Art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p. może mieć zastosowanie tylko w przypadku, gdy podatnik otrzyma świadczenie, przy czym będzie ono nieodpłatne. Spółka odwołała się do ogólnych zasad prawa cywilnego, z których wynika, iż świadczenie, jako element stosunku zobowiązaniowego, może zostać otrzymane jedynie od innego podmiotu. Tym samym, w ocenie spółki, zgromadzenie wspólników - jako jeden z organów spółki, nie będąc uprawnionym majątkowo z tytułu zysku osiągniętego przez spółkę - określając termin wypłaty dywidendy nie może dokonać na jej rzecz świadczenia w postaci przekazania dywidendy. Spółka odwołała się do ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U z 2000 r., Nr 94, poz. 1037 ze zm., dalej jako k.s.h), w szczególności do art. 191 k.s.h. Stwierdziła, że skoro k.s.h. nie reguluje terminu wypłaty dywidendy, to organ dokonujący podziału zysku może dowolnie ustalić termin jego wypłaty na rzecz wspólników, jak również podjąć decyzję o jego ratalnej wypłacie. O terminie wymagalności roszczenia wspólników o wypłatę dywidendy decyduje treść uchwały zgromadzenia wspólników. Jeżeli bowiem uchwała zgromadzenia wspólników jednoznacznie wskazuje moment, w którym dywidenda ma zostać najpóźniej wypłacona, to roszczenie wspólników o jej wypłatę staje się wymagalne w tym terminie. W konsekwencji, zdaniem wnioskodawcy, jeśli wypłata dywidendy nastąpi w terminie określonym w uchwale zgromadzenia wspólników, to zdarzenie to nie skutkuje dla spółki wystąpieniem przysporzenia z tytułu nieodpłatnego świadczenia, określonego w art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p.

Dyrektor Izby Skarbowej w P., działający z upoważnienia Ministra Finansów w wydanej w dniu 15 września 2008 r. indywidualnej interpretacji nie podzielił stanowiska wnioskującej spółki. W uzasadnieniu wyjaśnił, że dla celów podatkowych przez nieodpłatne świadczenia należy rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne lub gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie w majątku podatnika, mające konkretny wymiar finansowy. Równocześnie stwierdził, iż na gruncie k.s.h. wspólnicy nie uzyskują automatycznie roszczenia o wypłatę z zysku po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego. Roszczenie to staje się wymagalne dopiero po powzięciu uchwały o podziale zysku albo w dniu dywidendy. W związku z powyższym niewypłacenie wspólnikom dywidendy po podjęciu uchwały i korzystanie nieodpłatnie przez spółkę ze środków pieniężnych należnych wspólnikom skutkuje powstaniem przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia.

Pismem z dnia 30 października 2008 r. Dyrektor izby Skarbowej w P. działający w imieniu Ministra Finansów w wyniku żądania usunięcia naruszenia prawa odmówił zmiany interpretacji.

W skardze na tę interpretację spółka zarzuciła naruszenie prawa procesowego, tj. art. 14d ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 ze zm., dalej jako O.p.) poprzez niewłaściwe zastosowanie oraz naruszenie prawa materialnego, tj. art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p. w związku z art. 191 oraz art. 193 § 2 k.s.h.

Dyrektor Izby Skarbowej w P. wniósł o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu nie znalazł podstaw do uchylenia interpretacji.

Według Sądu, z bezspornie ustalonego na podstawie akt sprawy faktu doręczenia wynika, że wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji został złożony w dniu 16 czerwca 2008 r., natomiast zaskarżoną interpretację indywidualną, opatrzoną przez organ datą 15 września 2008 r., doręczono stronie w dniu 18 września 2008 r. W dniu 21 sierpnia 2008 r. wezwano wnioskodawcę do uzupełnienia braków formalnych związanych z wykazaniem umocowania do reprezentowania spółki. Spółka wykonała wezwanie dopiero w dniu 1 września 2008 r. Tym samym interpretacja została wydana w ustawowym terminie.

Sąd nie podzielił także zarzutu naruszenia art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p. Problem, czy przeznaczony do podziału między udziałowców (akcjonariuszy) zysk spółki kapitałowej "zatrzymany" w takiej spółce stanowił dla niej źródło przychodu wymienionego w art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p. w postaci nieodpłatnego świadczenia czy też nie, był wielokrotnie przedmiotem orzeczeń sądów administracyjnych, a samo orzecznictwo w tym zakresie nie zawsze było jednolite. Sąd podzielił stanowisko zaprezentowane w uchwale poszerzonego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 października 2006 r., sygn. akt II FPS 1/06, w której NSA argumentował, że w wypadku uchwały odraczającej termin wypłaty dywidendy korzyść ekonomiczna spółki jest ewidentna. Odroczenie terminu wypłaty dywidendy daje spółce możliwość dysponowania określoną kwotą pieniężną, a w razie jej braku - majątkiem stanowiącym równowartość dywidendy. Wspomniana możliwość więc sama przez się stanowi korzyść o konkretnym wymiarze finansowym, a tym samym mieści się w definicji świadczenia nieodpłatnego na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Korzyść spółki nie polega na możliwości obracania pieniędzmi, lecz na tym, że nie musi pozyskiwać z banku oprocentowanej pożyczki w celu zaspokojenia roszczenia wspólników o wypłatę dywidendy.

W skardze kasacyjnej spółka zarzuciła wyrokowi Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego – art. 174 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej jako p.p.s.a.), tj.:

- art. 191...