Orzecznictwo: Kiedy organ podatkowy powinien zwrócić się do sądu

Tezy informacyjne: I. Co do zasady organ podatkowy powinien samodzielnie przeprowadzić postępowanie podatkowe i rozstrzygnąć o wszystkich istotnych z prawnopodatkowego punktu widzenia okolicznościach sprawy a dopiero w przypadku zaistnienia wątpliwości, co do istnienia stosunku prawnego lub prawa powinien wystąpić z powództwem do sądu powszechnego na podstawie art. 199a § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.; dalej: O.p.) . II. Użyte w art. 199a § 3 O.p. pojęcie "wątpliwości" należy rozumieć w kategoriach obiektywnych. To oznacza, że nie można ich postrzegać przez pryzmat subiektywnego przekonania organu podatkowego, że tych wątpliwości nie ma lub są, jak również subiektywnego przekonania podatnika, że te wątpliwości istnieją lub nie istnieją.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jan Rudowski, Sędziowie: NSA Jerzy Rypina, NSA Stanisław Bogucki (sprawozdawca), Protokolant Szymon Mackiewicz, po rozpoznaniu w dniu 12 listopada 2010 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej M. D. R. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 6 listopada 2009 r. sygn. akt I SA/Bk 309/09 w sprawie ze skargi M. D. R. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w B. z dnia 19 maja 2009 r. nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2005 r. 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od M. D. R. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w B. kwotę 600 (sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

1. Wyrokiem z dnia 6 listopada 2009 r., sygn. akt I SA/Bk 309/09, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku oddalił skargę M. D. R. (dalej: Skarżąca) na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w B. z dnia 19 maja 2009 r., nr [...], wydaną w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2005 r. Jako podstawę prawną powołano art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.; w skrócie: p.p.s.a.).

2. Przebieg postępowania przed organami podatkowymi (przedstawiony przez WSA w Białymstoku):

2.1. Przedstawiając w uzasadnieniu wyroku przebieg postępowania WSA w Białymstoku podał, że decyzją z dnia 20 stycznia 2009 r., nr [...], Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w B. określił Skarżącej zobowiązanie podatkowe w w.w. podatku za 2005 r. w kwocie 61.624 zł w miejsce zadeklarowanego w wysokości 57.634 zł. Przyczyną zakwestionowania rozliczenia dokonanego przez Skarżącą było zaniżenie przychodów o kwotę 21.000 zł na skutek nieujęcia w przychodach wykonanej w grudniu 2005 r. usługi najmu nieruchomości położonych w J. i K.

2.2. Po rozpatrzeniu odwołania Skarżącej, Dyrektor IS w B. w.w. decyzją z dnia 19 maja 2009 r. utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji.

W uzasadnieniu decyzji, powołując się na regulację prawną zawartą w art. 14 ust. 1, 1c i 1e ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 ze zm., dalej: u.p.d.o.f.), organ odwoławczy stwierdził, że na fakturze z 31 grudnia 2005 r. nr [...] za wynajem składników majątkowych za grudzień 2005 r. nie ujęto zarówno usługi wynajmu tartaku w J. (w kwocie 18.000 zł), jak i placu w K. (w kwocie 3.000 zł), pomimo obowiązywania umowy i faktycznego wykonania usługi, co spowodowało zaniżenie przychodów o kwotę 21.000 zł. Tym samym z tytułu wykonania usługi wynajmu za grudzień 2005 r. powstała należność, która stanowi przychód Skarżącej podlegający opodatkowaniu. Nie wykazując powstałej należności na fakturze VAT nr [...] za wynajem tartaku w J. i placu w K. Skarżąca zaniżyła przychody za 2005 r. o kwotę 21.000 zł.

Organ podatkowy ocenił, że bez wpływu na ocenę prawną stanu faktycznego pozostają zeznania złożone zarówno przez Skarżącą w dniu 24 stycznia 2008 r., jak i jej małżonka w dniu 17 grudnia 2007 r., oraz cztery oświadczenia, wg których w.w. usługa najmu nieruchomości została wykonana, ale kwota czynszu dzierżawnego za grudzień 2005 r. została obniżona ze względu na nakłady inwestycyjne poczynione przez spółkę A. (dalej: Spółka) w w.w. obiektach. Poczynienie nakładów inwestycyjnych przez Spółkę w świetle prawa podatkowego nie uprawniało Skarżącej do wykazywania przychodu należnego z tytułu najmu nieruchomości w zaniżonej wysokości ze względu na usługi wzajemne wykonane przez kontrahenta. Obowiązkiem podatnika jest wykazywanie w przychodach wszystkich operacji gospodarczych w pełnej wysokości. Natomiast obniżeniu może ulec jedynie wartość zapłaty jako forma kompensaty wzajemnych należności i zobowiązań.

Organ odwoławczy zaznaczył, że zmiana stanowiska Skarżącej przestawiona w odwołaniu w kwestii zmniejszenia wysokości czynszu za najem nieruchomości za grudzień 2005 r. nie została poparta żadnymi wiarygodnymi dowodami i nastąpiła wbrew wcześniejszym twierdzeniom o dokonanych usługach wzajemnych, dopiero na etapie wniesionego odwołania. Trudno zatem zgodzić się ze Skarżącą, że obniżyła czynsz za grudzień 2005 r. zgodnie ze swoją wolą i nie powstała należność podlegająca opodatkowaniu, skoro materiał dowodowy zgromadzony w przedmiotowej sprawie świadczy o czymś innym.

3. Stanowiska stron w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji:

3.1. W skardze do WSA w Białymstoku Skarżąca wniosła o uchylenie decyzji obu instancji, zarzucając naruszenie: (1) art. 9 ust. 2, art. 9a ust. 2, art. 10 ust. 1 pkt 3, art. 14 ust. 1, 1c i 1e, art. 26 ust. 1, art. 27b, art. 30c, art. 45 ust 1a pkt 2 u.p.d.o.f., poprzez ich zastosowanie, przyznanie Skarżącej statusu podatnika podatku dochodowego od osób fizycznych pomimo braku przesłanek faktycznych do zastosowania tych przepisów oraz braku prawidłowej subsumcji; (2) art. 122 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.; dalej: O.p.), poprzez zaniechanie podjęcia wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym, ograniczając inicjatywę dowodową strony; (3) art. 187 § 1, art. 191, art. 210 § 1 pkt 4 i 6 O.p., poprzez niedopełnienie obowiązku zebrania materiału dowodowego oraz wyczerpującego rozpatrzenia tego materiału (w ocenie Skarżącej organ pominął wiele dowodów, np. nie ustosunkował się do zeznań świadków i stron, natomiast dowody, na których się oparł wydając decyzję, ocenił wybiórczo i dowolnie); (4) art. 193 § 2 i 4 O.p., polegające na braku obalenia domniemania wynikającego z tych przepisów; (5) art. 121 § 1 O.p., poprzez niedopełnienie obowiązku prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych; (6) art. 199a § 1 O.p., poprzez dokonanie ustalenia treści czynności prawnej przez organ podatkowy bez uwzględnienia zgodnego zamiaru stron i celu czynności; (7) art. 11 ust. 2 pkt 3 oraz art. 13 ust. 6 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 65 ze zm.; dalej: u.k.s.), poprzez prowadzenie postępowania kontrolnego i wykonywania czynności kontrolnych w stosunku do Skarżącej przez nieupoważnioną osobę.

W uzasadnieniu skargi Skarżąca stwierdziła, że z tytułu wykonania usługi wynajmu nieruchomości wykazała przychód w pełnej wysokości, bowiem zawarła ze Spółką umowę, na podstawie której czynsz najmu został obniżony za grudzień 2005 r., a wartość tego świadczenia na potrzeby w.w. podatku nie obejmuje także wartości nakładów poczynionych przez spółkę na nieruchomość stanowiącą przedmiot najmu. Zgodnym zamiarem stron i celem czynności było obniżenie czynszu za grudzień 2005 r. bez względu na wartość nakładów inwestycyjnych poczynionych przez Spółkę na wynajmowanym majątku. Kwota czynszu za grudzień 2005 r. została zmniejszona tylko i wyłącznie z obawy na utratę najemcy. Wg Skarżącej, decyzja ta wynikała z jej woli, a także z analizy wysokości czynszów dzierżawnych na lokalnym rynku nieruchomości. Wszystkie natomiast nakłady poniesione przez Spółkę były poniesione w jej interesie i związane były z jej działalnością.

Uzasadniając zarzut naruszenia u.k.s., Skarżąca wskazała, że osobą upoważnioną do przeprowadzenia kontroli była m.in. M. K. o nr legitymacji [...], tymczasem osobą rzeczywiście przeprowadzającą kontrolę była M. K. o innym nr legitymacji służbowej niż wynika to z upoważnienia. W świetle powyższego kontrola została przeprowadzona przez nieuprawnioną osobę.

3.2. W odpowiedzi na skargę Dyrektor IS w B. wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

4. Wyrok Sądu pierwszej instancji:

4.1. WSA w Białymstoku stwierdził, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd pierwszej instancji zwrócił uwagę, że spór pomiędzy Skarżącą a organami podatkowymi sprowadzał się do oceny skutków podatkowych sposobu rozliczenia umowy najmu nieruchomości pomiędzy firmą Skarżącej a Spółką za grudzień 2005 r. Sąd pierwszej instancji podał, że w sprawie poza sporem było, że Skarżąca w 2005 r. świadczyła usługi najmu nieruchomości na rzecz Spółki. Skarżąca w dniu 31 grudnia 2005 r. wystawiła fakturę VAT nr [...] na łączną kwotę 2.950 zł netto, pomimo obowiązywania umów z dnia 1 grudnia 2004 r. i 1 lipca 2005 r., zgodnie z którymi wartość usługi najmu wyceniono na kwotę 23.950 zł netto. Obniżenie kwoty wskazanej na fakturze wynikało z faktu poniesienia przez Spółkę nakładów inwestycyjnych na wynajmowane nieruchomości i zgodne było z porozumieniem zawartym pomiędzy Skarżącą a Spółką.

4.2. W ocenie Sądu pierwszej instancji, w świetle powyższego stanu faktycznego organy podatkowe słusznie przyjęły, w oparciu o art. 14 ust. 1, 1c i 1e u.p.d.o.f., że przychód podlegający opodatkowaniu powinien wynieść 23.950 zł, a nie jak zaewidencjonowała Skarżąca 2.950 zł. Słusznie organy przyjęły, że w świetle przepisów prawa podatkowego poniesienie nakładów inwestycyjnych przez Spółkę nie uprawniało Skarżącej do wykazania przychodu należnego z tytułu najmu w niższej wysokości. Nie wykazując kwoty 21.000 zł na powyższej fakturze VAT, Skarżąca zaniżyła przychód za grudzień 2005 r.

Powyższą ocenę potwierdza materiał dowodowy zgromadzony w toku prowadzonego postępowania, tj. zeznania złożone przez Skarżącą w dniu 24 stycznia 2008 r., zeznania złożone przez małżonka Skarżącej w dniu 17 grudnia 2007 r., cztery oświadczenia złożone razem z odwołaniem podpisane przez Skarżącą, jej małżonka, członka zarządu Spółki M. G. oraz główną księgową tejże Spółki M. R. Również z pisma pełnomocnika Skarżącej z dnia 5 listopada 2008 r. wynika, że zwrot nakładów inwestycyjnych wykonanych przez Spółkę polegał na zmniejszeniu faktury za najem nieruchomości w J. za grudzień 2005 r.

4.3. Wbrew twierdzeniom skargi, powyższe stanowisko organów podatkowych nie mogło być – ...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »