WSA: Rygor natychmiastowej wykonalności decyzji można nadać wyłącznie w uzasadnionych wypadkach

Tezy: Wykonanie decyzji nieostatecznej, której nadano rygor natychmiastowej wykonalności, na etapie wydawania zaskarżonego postanowienia, będącego wyrazem ponownego rozpoznania sprawy, z logicznego punktu widzenia wyklucza możliwość występowania obawy, że zobowiązanie z niej wynikające nie zostanie wykonane (art. 239b § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.).

Sentencja

Dnia 21 października 2010 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział I w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Wiktor Jarzębowski (spr.) Sędziowie: Sędzia WSA Bożena Kasprzak Sędzia NSA Paweł Janicki Protokolant: Asystent sędziego Joanna Skrzypczak-Zajger po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 października 2010 roku sprawy ze skargi PPHU A spółki cywilnej D. i S. J. z siedzibą w Z. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie nadania rygoru natychmiastowej wykonalności 1. uchyla zaskarżone postanowienie; 2. zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. na rzecz PPHU A spółki cywilnej D. i S. J. z siedzibą w Z. kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia [...] Dyrektor Izby Skarbowej w Ł. utrzymał w mocy postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Z. z dnia [...] w sprawie nadania rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego w Z. z dnia [...] określającej A s.c. D.J. i S.J. z siedzibą w Z. zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług za sierpień i wrzesień 2004 r. w łącznej kwocie 25.376 zł oraz nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy za maj, czerwiec, lipiec i październik 2004 r., w łącznej kwocie 24.632 zł.

Podstawą postanowienia były następujące wnioski i ustalenia organów podatkowych.

Decyzją z dnia [...] nr [...] Naczelnik Urzędu Skarbowego w Z. określił zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług za: sierpień 2004 r. w kwocie 14.647 zł, wrzesień 2004 r. w kwocie 10.739 zł, nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy za: maj 2004 r. w kwocie 10.910 zł, czerwiec 2004 r. w kwocie 3.120 zł, lipiec 2004 r. w kwocie 3.622 zł, październik 2004 r. w kwocie 6.980 zł.

Postanowieniem z dnia [...] nr [...] Naczelnik Urzędu Skarbowego w Z. nadał rygor natychmiastowej wykonalności decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego w Z. z dnia [...] nr [...].

W uzasadnieniu postanowienia organ podatkowy, mając na uwadze obowiązujący od 1 stycznia 2009 roku stan prawny, wyznaczony przez art. 239a ustawy Ordynacja podatkowa, wskazał, że zaskarżone postanowienie zostało wydane w oparciu o przepis art. 239b § 1 pkt 4 tej ustawy, zgodnie z którym decyzji nieostatecznej może zostać nadany rygor natychmiastowej wykonalności, gdy okres do upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego jest krótszy niż 3 miesiące. Warunkiem zastosowania ww. instytucji jest uprawdopodobnienie, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane.

Organ II instancji wyjaśnił przy tym, że organ I instancji uznał, iż zgodnie z art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej, zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku, a zatem w rozpatrywanej sprawie okres do upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego był krótszy niż 3 miesiące. Powyższa okoliczność, w ocenie organu I instancji, w wystarczający sposób uprawdopodobniła fakt, że zobowiązanie podatkowe określone decyzją z dnia [...], nie zostanie przez stronę wykonane do dnia 31 grudnia 2009 roku. Zasadnym było zatem wydanie zaskarżonego postanowienia z dnia [...] nr [...].

Na powyższe postanowienie pełnomocnik strony złożył w dniu 11 grudnia 2009 roku zażalenie, w którym wniósł o jego uchylenie z uwagi na naruszenie art. 239b § 1 i § 2 oraz art. 217 § 1 i § 2, a także art. 210 Ordynacji podatkowej. Stwierdził przy tym, że sam fakt, iż do upływu okresu przedawnienia zobowiązania pozostało mniej niż 3 miesiące, nie jest wystarczającym uprawdopodobnieniem zastosowania rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji. W jego ocenie doszło zatem do naruszenia przepisów prawa, gdyż zaskarżone postanowienie nie zawiera uzasadnienia faktycznego oraz koniecznego uprawdopodobnienia jego wydania, co godzi w podstawowe interesy podatnika.

Postanowieniem z dnia [...], wydanym po rozpoznaniu zażalenia, Dyrektor Izby Skarbowej w Ł. utrzymał w mocy postanowienie organu I instancji.

W uzasadnieniu postanowienia organ odwoławczy, przywołując treść art. 239a i art. 239b § 1 pkt 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), wskazał, że warunkiem zastosowania instytucji rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji jest uprawdopodobnienie, zgodnie z art. 239b § 2 Ordynacji, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane.

Jednocześnie organ odwoławczy podkreślił, że przesłankami uzasadniającymi nałożenie rygoru natychmiastowej wykonalności są przesłanki związane z sytuacją majątkową podatnika oraz przesłanki upływu terminu przedawnienia. W przypadku przesłanek wyliczonych w art. 239b § 1 organ podatkowy obowiązany jest ustalić ich wystąpienie przez udowodnienie, natomiast w przypadku przesłanki określonej w § 2 wystarczy uprawdopodobnienie. Przesłanki wyliczone w art. 239b § 1 związane z sytuacją majątkową, której zmiana ma znaczenie dla wykonania obowiązku, jak i przesłanka przedawnienia, stanowią uzasadnione racje nadania rygoru natychmiastowej wykonalności i stanowią w tym zakresie obiektywne okoliczności. Natomiast uprawdopodobnienie oznacza ustalenie danego faktu na podstawie wiarygodnych środków dowodowych, pozwalających na przekonanie o zgodności dowodzonych faktów z rzeczywistością. Innymi słowy, jest to obiektywny stan wiedzy, w świetle której istnienie danego faktu jest wysoce prawdopodobne, ale jednocześnie uwiarygodnione za pomocą określonych środków dowodowych.

Mając na uwadze powyższe, Dyrektor Izby Skarbowej w Ł. stwierdził, że okoliczność, iż zobowiązanie podatkowe określone w decyzji z dnia [...] nie zostanie przez stronę wykonane do dnia 31.12.2009 r., została w wystarczający sposób uprawdopodobniona przez organ I instancji. Ponownie organ II instancji podkreślił, że przepisy rozdziału 16a Ordynacji podatkowej dotyczące wykonania decyzji uzależniają zastosowanie rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji nieostatecznej od zaistnienia przesłanek enumeratywnie wymienionych w art. 239b § 1 Ordynacji podatkowej. Jedną z tych przesłanek jest krótszy niż 3 miesiące okres do upływu przedawnienia zobowiązania podatkowego, o którym mowa w art. 239b § 1 pkt 4 Ordynacji podatkowej. Termin przedawnienia zobowiązania wynikającego z decyzji nieostatecznej z [...], której nadano rygor natychmiastowej wykonalności, upływał z końcem 2009 roku. Zatem z dniem 31.12.2009 r. zobowiązanie podatkowe wynikające z tej decyzji wygasało wskutek przedawnienia i stawało się niewymagalne, co w konsekwencji stanowiło zagrożenie niewykonania tego zobowiązania.

Wychodząc z powyższych przesłanek Dyrektor Izby Skarbowej w Ł. podzielił stanowisko organu I instancji, że w przedmiotowej sprawie wystąpienie przesłanki wynikającej z art. 239b § 1 pkt 4 Ordynacji podatkowej uprawdopodabniało, iż do dnia 31.12.2009 r. zobowiązanie podatkowe nie zostanie wykonane. Zarzut podatnika, że nie uprawdopodobniono konieczności wydania zaskarżonego postanowienia jest zatem niezasadny.

Jednocześnie zdaniem organu II instancji w rozpatrywanej sprawie postępowanie podatkowe było prowadzone w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych, a w toku postępowania podjęto wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i załatwienia sprawy. Organy podatkowe zebrały i w sposób wyczerpujący rozpatrzyły cały materiał dowodowy. W ocenie organu odwoławczego postanowienie organu I instancji nie narusza także art. 210 § 4 ustawy z dnia 29.08.1997r. Ordynacja podatkowa, który stanowi, że uzasadnienie faktyczne decyzji zawiera w szczególności wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, którym dał ...