WSA: Za zwrot wkładu wspólnik nie płaci podatku

Z uzasadnienia: W razie wystąpienie wspólnika spółki jawnej ze spółki i wypłacenia mu równowartości udziału kapitałowego, przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych będzie jedynie różnica pomiędzy wartością wypłaconego wspólnikowi udziału kapitałowego a wartością wniesionego przez niego do spółki wkładu powiększonego o przypadający na danego wspólnika udział w zwiększeniu wartości majątku spółki: będący następstwem pozostawienia w spółce zysków opodatkowanych podatkiem dochodowym od osób fizycznych, będący następstwem wzrostu wartości składników majątkowych spółki.

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia WSA Anna Wesołowska (sprawozdawca), Sędziowie Sędzia WSA Sylwester Golec, Sędzia WSA Jolanta Sokołowska, Protokolant Robert Powojski, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 sierpnia 2010 r. sprawy ze skargi P. L. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia [...] lutego 2008 r. nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych:

1) uchyla zaskarżoną interpretację,
2) stwierdza, że uchylona interpretacja nie może być wykonana w całości.

UZASADNIENIE

1. P. L. (Skarżący) wnioskiem z [...] listopada 2007 r. wystąpił o indywidualną interpretację przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przedstawiając stan faktyczny wyjaśnił, że był wspólnikiem spółki jawnej, która rozpoczęła działalność jako spółka cywilna 7 września 1993 r. i następnie została przekształcona w spółkę jawną 15 marca 2001 r. W całym okresie działalności spółka generowała dochody, od których wspólnicy płacili podatek dochodowy. Skarżący wystąpił ze spółki 30 września 2007 r., na mocy porozumienia. Pytanie postawione we wniosku brzmiało: czy wystąpienie wspólnika ze spółki jawnej i wiążąca się z tym wypłata kwot, stanowiących spłatę udziału podatnika w majątku spółki ponad wniesiony wkład, skutkuje powstaniem u niego przychodu podlegającego opodatkowaniu?

Zdaniem Skarżącego zwrot wspólnikowi jego udziału w majątku spółki nie może być uznany za uzyskanie przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym. Wspólnik nie otrzymał przysporzenia majątkowego, lecz ekwiwalent w zamian za utratę prawa do wspólnego majątku spółki. Nie powstał przychód i nie nastąpiło powiększenie jego majątku. Zmienił się tylko tytuł do dysponowania majątkiem - ze współwłasności na własność. Przychody wypracowywane przez spółkę i opodatkowane w trakcie jej trwania nie mogą być opodatkowane po raz drugi, gdy są przekazywane występującemu ze spółki wspólnikowi. Wspólnik otrzymuje przypadającą na niego część majątku spółki. Przyrost majątku spółki oraz opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych następowały sukcesywnie. Zobowiązanie występującego ze spółki wspólnika do uiszczenia podatku dochodowego od spłaty udziału w majątku spółki oznaczałoby opodatkowanie już wcześniej opodatkowanego majątku. Skarżący na poparcie swojego stanowiska, powołał wyrok NSA z 7 października 2004 r., sygn. akt FSK 594/2004.

2. Minister Finansów w indywidualnej interpretacji z [...] lutego 2008 r. uznał stanowisko Skarżącego za nieprawidłowe. W podstawie prawnej wskazał na art. 65 § 1-5 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94. poz. 1037 ze zm., dalej "k.s.h.") i art. 8 ust. 1 i art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm., dalej "u.p.d.f."). Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 50 u.p.d.f. wolne od opodatkowania są przychody otrzymane w związku ze zwrotem udziałów lub wkładów w spółdzielni albo wkładów w spółce osobowej, do wysokości wniesionych udziałów lub wkładów do spółdzielni albo wkładów do spółki osobowej. Wkład zwrócony wspólnikowi występującemu ze spółki jawnej, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym - na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 50 u.p.d.f. - tylko do wysokości wniesionej do spółki. Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega różnica pomiędzy wypłaconą wartością udziału kapitałowego, a wartością wkładu wniesionego przez wspólnika jako dochód z praw majątkowych. Bez znaczenia jest czy otrzymane przez występującego ze spółki wspólnika środki były opodatkowane "w czasie jej trwania". Przychód z tytułu otrzymanego udziału kapitałowego, ponad wartość zwolnioną od opodatkowania winien być zakwalifikowany do przychodów z praw majątkowych (art. 10 ust. 1 pkt 7 u.p.d.f.) i podlegać kumulacji z innymi dochodami oraz wykazaniu w zeznaniu rocznym.

Organ wskazał również, że zgodnie z art. 18 u.p.d.o.f. za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów w tym również z odpłatnego zbycia tych praw. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mimo, iż posługują się terminem "prawa majątkowe" nie definiują tego pojęcia Wobec tego zasadnym jest przyjąć iż prawo majątkowe to najogólniej rzecz biorąc prawo podmiotowe pozostające w ścisłym związku z ekonomicznym interesem uprawnionego Jest to uprawnienie określonego podmiotu które związane jest z jego majątkiem. Wyliczenie w przepisie art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych praw majątkowych, z których przychody podlegają opodatkowaniu, nie ma charakteru wyczerpującego, o czym świadczy przede wszystkim posłużenie się przez ustawodawcę terminem "w szczególności". Skoro zatem katalog przychodów z praw majątkowych ma charakter otwarty, to uprawnionym jest zaliczenie do niego także innych praw majątkowych literalnie nie wymienionych w tym przepisie.

Wobec tego, w wyniku wypłaty udziału kapitałowego na rzecz występującego ze spółki jawnej wspólnika (ponad kwotę zwróconego wkładu) powstaje dla niego przychód podlegający opodatkowaniu, którego źródłem są prawa majątkowe przysługujące wspólnikowi z tytułu uczestnictwa w tej spółce.

Reasumując, należy uznać, iż zwrot wniesionych wkładów i rzeczy do spółki jawnej przez występującego wspólnika jest zwolniony z opodatkowania na podstawie art 21 ust pkt 50 tylko do wysokości wniesionego do tej spółki wkładu Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega różnica pomiędzy wypłaconą wartością udziału kapitałowego, a wartością wkładu wniesionego przez wspólnika jako dochód z praw majątkowych.

3. Skarżący w wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa podtrzymał stanowisko zawarte we wniosku o interpretację, powołując się na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z 22 marca 2007 r., sygn. akt I SA/Ke 72/07, wskazujący, że wystąpienie wspólnika ze spółki i wiążący się z tym zwrotu majątku przypadającemu wspólnikowi spółki nie skutkuje powstaniem przychodu podlegającemu opodatkowaniu. Podniósł też, że praktyka sądów wyraźnie wskazuje na zwolnienie ww. przychodów z opodatkowania.

4. Minister Finansów w odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa nie stwierdził podstaw do zmiany interpretacji, przytaczając argumentację i stanowisko prezentowane wcześniej.

5. W skardze Skarżący wniósł o usunięcie naruszenia prawa, polegającego na błędnej interpretacji. W uzasadnieniu podtrzymał wcześniej prezentowaną argumentację, że kwoty otrzymane w związku z wystąpieniem ze spółki nie stanowią przychodu w rozumieniu u.p.d.p. Zwrot przypadającej części majątku, który powstał w trakcie trwania spółki podlegał opodatkowaniu w każdym roku podatkowym. Spółka jawna nie jest podatnikiem podatku dochodowego. Są nim wspólnicy tej spółki. Rozliczenie udziału kapitałowego wspólnika poprzedza ustalenie wartości udziału występującego wspólnika, przez sporządzenie osobnego bilansu. Udział kapitałowy obejmuje nie tylko zwrot wniesionych do spółki wkładów, ale także nadwyżkę majątkową. Zdaniem Skarżącego uzyskane środki finansowe stanowiłyby u wspólnika przysporzenie majątkowe podlegające opodatkowaniu jedynie w sytuacji, gdy wypłacona nadwyżka majątkowa obejmowałaby dochód, który w okresie prowadzenia działalności w formie spółki osobowej nie był opodatkowany podatkiem dochodowym od...