Orzecznictwo: Niewłaściwy organ egzekucyjny powinien przekazać tytuł wykonawczy do organu właściwego

Art. 29 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie może stanowić podstawy zwrotu tytułu wykonawczego wierzycielowi, w sytuacji, gdy konkretny organ nie jest właściwy do prowadzenia postępowania egzekucyjnego, czy to z powodu właściwości rzeczowej, czy miejscowej. Przepis ten bowiem obejmuje tylko i wyłącznie dwie okoliczności uzasadniające jego zastosowanie tj.

- po pierwsze taką, gdy tytuł wykonawczy obejmuje obowiązek nie podlegający egzekucji administracyjnej, - po drugie, gdy tytuł nie spełnia wymogów określonych w art. 27 § 1 i § 2 ustawy.

W przypadku natomiast, gdy organ egzekucyjny, do którego skierowano wniosek/podanie jest niewłaściwy do prowadzenia postępowania egzekucyjnego, winien przekazać tytuł wykonawczy organowi właściwemu na podstawie art. 65 § 1 kodeksu postępowania administracyjnego, w związku z art. 18 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Przemysław Dumana, Sędzia NSA Eugeniusz Christ, Sędzia WSA Teresa Randak (spr.), Protokolant Izabela Maj, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 maja 2010 r. sprawy ze skargi Wójta Gminy M. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie egzekucji świadczeń pieniężnych 1) uchyla zaskarżone postanowienie, 2) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w K. na rzecz strony skarżącej kwotę [...] ([...]) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia [...] r. Nr [...] Dyrektor Izby Skarbowej w K., po rozpoznaniu zażalenia Wójta Gminy M., utrzymał w mocy – na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 144 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego /Dz. U. Nr 98, poz. 1071 z 2000 r. z późn. zm., powoływanej dalej jako k.p.a./ oraz art. 17 § 1, art. 18 i art. 23 § 1 i § 4 pkt 1 oraz art. 29 § 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji /Dz. U. Nr 229, poz. 1954 z 2005 r. z późn. zm., powoływanej dalej jak u.p.e.a./ - postanowienie Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego K. z dnia [...] r. nr [...] w sprawie zwrotu wierzycieli tytułów wykonawczych z dnia [...] r. Nr [...] i Nr [...].

Uzasadniając rozstrzygnięcie, organ nadzoru przedstawił stan faktyczny sprawy wskazując w tym zakresie, że Wójt Gminy M. wystawił w dniu [...] 2009 r. przeciwko "A" S.A. z siedzibą w K. tytuły wykonawcze o numerach [...] i [...] obejmujące podatek od nieruchomości za okres od miesiąca [...] 2006 r. do miesiąca [...] 2006. Tytuły te zostały – celem ich realizacji – przekazane do właściwego ze względu na siedzibę zobowiązanego Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego.

Postanowieniem z dnia [...] r. Nr [...] Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego, działając m.in. w oparciu o art. 29 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji zwrócił wierzycielowi tytuły wykonawcze. W uzasadnieniu organ egzekucyjny podniósł, że tytuły wykonawcze zostały wystawione przeciwko "A" S.A. z siedzibą w K., który jest podmiotem zaliczonym do kategorii określonej w art. 5 ust. 9 b ustawy z dnia 21 czerwca 1996 r. o urzędach i izbach skarbowych, zatem organem właściwym do prowadzenia egzekucji pieniężnej jest naczelnik urzędu skarbowego wskazany w załączniku do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 listopada 2003 r. w sprawie terytorialnego zasięgu działania oraz siedzib naczelników urzędów skarbowych oraz dyrektorów izb skarbowych tj. Naczelnik Pierwszego [...] Urzędu Skarbowego w S..

Wójt Gminy M., pismem z dnia [...] 2009 r. wniósł na w/w postanowienie zażalenie, wskazując m.in. na fakt, że w/w organ prowadził egzekucję przeciwko "A" S.A. na przestrzeni lat 2008 – 2009, że zobowiązana nie wniosła zarzutu niewłaściwości organu na podstawie art. 33 pkt 9 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji., a ponadto, że organ egzekucyjny nie wskazał, który konkretnie przepis art. 5 ust. 9 b w związku z art. 5 ust. 9 a ustawy o urzędach i izbach skarbowych odnosi się do zobowiązanego.

Odnosząc się do argumentacji podniesionej w zażaleniu, Dyrektor Izby Skarbowej podniósł, iż zgodnie z art. 29 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji organ egzekucyjny z urzędu bada dopuszczalność egzekucji administracyjnej, organ ten nie jest natomiast uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Zgodnie z § 2 tego przepisu, jeżeli obowiązek, którego dotyczy tytuł wykonawczy, nie podlega egzekucji administracyjnej lub tytuł wykonawczy nie spełnia wymogów określonych w art. 27 § 1 i § 2, organ egzekucyjny nie przystępuje do egzekucji, zwracając tytuł wierzycielowi. Na postanowienie organu egzekucyjnego o zwrocie tytułu wykonawczego przysługuje wierzycielowi, niebędącemu jednocześnie organem egzekucyjnym, zażalenie. Jak wskazał organ nadzoru, stosownie do art. 19 Kodeksu postępowania administracyjnego – znajdującym odpowiednie zastosowanie w postępowaniu egzekucyjnym – organy administracji publicznej przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej. Właściwość miejscową organu egzekucyjnego w egzekucji należności pieniężnej z praw majątkowych lub nieruchomości ustawodawca uregulował w art. 22 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, wskazując, że organ ten ustala się według miejsca zamieszkania lub siedziby zobowiązanego. Zobowiązana Spółka posiada siedzibę w K., przy ul. [...] , więc gdyby w sprawie miał zastosowanie ten przepis organem właściwym do prowadzenia egzekucji byłby Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w K.. Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej ustawa z dnia [...] 2003 r. o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych oraz zmianie niektórych ustaw regulujących zadania i kompetencje organów oraz organizację jednostek organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych ( Dz. U. Nr 137, poz. 1302 ) w art. 15 wprowadziła tzw. "duże urzędy skarbowe", które objęły swoją właściwością, zgodnie z art. 5 ust. 9 b pkt 7 lit a podatników, do kategorii której należy "A" S.A. W wykonaniu delegacji ustawowej zawartej w art. 5 ust. 9 c znowelizowanej ustawy o urzędach i izbach skarbowych, Minister Finansów w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji wydał w dniu 19 listopada 2003 r. rozporządzenie w sprawie terytorialnego zasięgu działania oraz siedzib naczelników urzędów skarbowych i dyrektorów izb skarbowych ( Dz. U. Nr 209, poz. 2027 ), wskazując w załączniku Nr 1 wszystkie urzędy skarbowe właściwe do prowadzenia egzekucji podatników mających siedzibę na terenie danego urzędu. W załączniku Nr 2 do rozporządzenia wskazano natomiast urzędy skarbowe właściwe w sprawach dotyczących podatników określonych w art. 5 ust. 9 b ustawy o urzędach i izbach skarbowych. Reasumując, organ nadzoru zaakcentował, że jeżeli zobowiązanym jest podmiot zaliczany do kategorii tzw. "dużych podatników" tj. do podatników spełniających kryteria określone w art. 5 ust. 9 b ustawy o urzędach i izbach skarbowych, postępowanie egzekucyjne winno być prowadzone przez naczelnika urzędu skarbowego określonego w załączniku nr 2 do rozporządzenia. Naczelnik urzędu skarbowego właściwy wyłącznie w zakresie określonej kategorii podatników posiada identyczne kompetencje i zakres działania jak pozostali naczelnicy urzędów skarbowych. Naczelnik ten wykonuje wszystkie zadania, o których mowa w art. 5 ust. 6 pkt 7 w/w ustawy, w tym także prowadzi egzekucję administracyjną.

Postanowienie organu nadzoru zostało zaskarżone przez Wójta Gminy M., będącego wierzycielem do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach.

Skarżący wniósł o:

1. stwierdzenie w całości nieważności postanowienia, z uwagi na zajście przyczyny określonej w art. 156 §...