Orzecznictwo: Opodatkowanie PCC działu spadku i zniesienia współwłasności

W przypadku dokonania działu spadku lub zniesienia współwłasności orzeczeniem sądu podstawę opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych stanowi wysokość spłat lub dopłat wynikających z treści tego orzeczenia (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f i pkt 3 oraz art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 9 września 2001 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych).

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jan Rudowski, Sędziowie: NSA Antoni Hanusz, WSA del. Tomasz Zborzyński (sprawozdawca), Protokolant Justyna Nawrocka, po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2009 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w L. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 12 marca 2008 r. sygn. akt I SA/Łd 1117/07 w sprawie ze skargi K. L. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w L. z dnia 25 lipca 2007 r. nr [...] w przedmiocie podatku od czynności cywilnoprawnych oddala skargę kasacyjną.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uwzględnił skargę K. L. i uchylił decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w L. w przedmiocie określenia kwoty zobowiązania podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Sąd ten przedstawił następujący stan sprawy:

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa postanowieniem z dnia 13 lipca 2005 r. (II Ns 1219/03) ustalił skład majątku wspólnego skarżącej i jej zmarłego męża, ustalił, że skarżąca dokonała ze swego majątku odrębnego na majątek wspólny nakładu o wartości 41.696,40 zł, dokonał działu spadku po mężu skarżącej i zasądził od skarżącej na rzecz drugiego spadkobiercy kwotę 10.544,82 zł tytułem spłaty udziału w spadku. W deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych skarżąca wykazała podstawę opodatkowania w kwocie 10.545 zł i należny podatek w kwocie 211 zł.

Naczelnik P. Urzędu Skarbowego L. decyzją z dnia 10 kwietnia 2007 r. określił skarżącej podatek od czynności cywilnoprawnych w kwocie 435 zł, podwyższając podstawę opodatkowania do kwoty 21.750 zł wskutek przyjęcia, iż kwota zadeklarowana nie odpowiada rynkowej wartości rzeczy nabytych przez skarżącą ponad udział w spadku.

W odwołaniu skarżąca zarzuciła naruszenie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f i art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 9 września 2001 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 399 ze zm., dalej: u.p.c.c.) podnosząc, że jeżeli przedmiotem czynności cywilnoprawnej jest spłata pieniężna tytułem udziału w majątku spadkowym, podstawę opodatkowania stanowi wysokość tej spłaty ustalona orzeczeniem sądu.

Dyrektor Izby Skarbowej w L. decyzja z dnia 25 lipca 2007 r. utrzymał w mocy decyzję organu podatkowego pierwszej instancji wskazując, ze skarżąca nabyła połowę spadku po mężu o wartości 22.531 zł, ale w wyniku działu spadku nabyła dodatkowo udziały w lokalu mieszkalnym i samochodzie, a łączna wartość nabytego majątku wyniosła 44.281 zł. Stanowiąca podstawę opodatkowania wartość majątku nabytego ponad udział w spadku wynosi więc 21.750 zł.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi skarżąca ponowiła zarzut naruszenia art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f i art. 6 ust. 1 pkt 5 u.p.c.c. argumentując dodatkowo, że wysokość obciążającej ją spłaty została określona przez sąd z uwzględnieniem całokształtu stosunków majątkowych istniejących pomiędzy nią a spadkodawcą, to jest z uwzględnieniem nakładu dokonanego z jej majątku odrębnego na majątek wspólny; wysokość orzeczonej spłaty ustalono według wartości przyznanych jej składników.

Uwzględniając skargę na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) i art. 152 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej: P.p.s.a.) Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) i pkt 3 oraz art. 6 ust. 1 pkt 5 u.p.c.c. w związku z art. 365 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm., dalej: K.p.c.), a to wskutek pominięcia treści prawomocnego postanowienia sądu cywilnego. W postanowieniu tym - co wynika z jego uzasadnienia - dokonano całościowego rozliczenia majątku wspólnego małżonków oraz majątku spadkowego, wartość poszczególnych składników tych majątków określając przy pomocy biegłych sądowych. Jeżeli orzeczenie sądu cywilnego stanowi podstawę powstania obowiązku podatkowego, to zgodnie z art. 365 § 1 K.p.c. organy podatkowe są związane treścią tego orzeczenia i w tym zakresie zachowuje aktualność pogląd wyrażony w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 września 1981 r. (II SA 328/81, ONSA z 1981 r. Nr 2, poz. 87). Sąd zauważył także, że organy podatkowe określiły podstawę opodatkowania przez zwykłą czynność rachunkową polegającą na odjęciu wartości udziału spadkowego skarżącej od połowy wartości rzeczy przez nią nabytych, z pominięciem pozostałych okoliczności wpływających na wysokość spłaty.

W wywiedzionej od powyższego wyroku skardze kasacyjnej opartej na obydwu podstawach kasacyjnych wymienionych w art. 174 P.p.s.a. Dyrektor Izby Skarbowej w L. wyrok ten zaskarżył w całości i wniósł o jego uchylenie w całości oraz przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Łodzi do ponownego rozpoznania, a także o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.

Postawił zarzut naruszenia prawa materialnego, a to art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) i pkt 3 oraz art. 6 ust. 1 pkt 5 u.p.c.c. w związku z art. 365 K.p.c. (dosłownie: "pkc") przez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że jeżeli przedmiotem czynności cywilnoprawnej jest spłata pieniężna tytułem działu spadku, to podstawą opodatkowania jest wysokość spłaty określona orzeczeniem sądu powszechnego, a nie wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego ponad wartość spadku oraz że orzeczona tym wyrokiem wysokość spłaty jest dla organu podatkowego wiążąca.

Ponadto zarzucił naruszenie art. 141 § 4 w związku z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) P.p.s.a. przez:

- niewyjaśnienie podstawy prawnej rozstrzygnięcia, to jest niewyjaśnienie, w jakim zakresie orzeczenie sądu powszechnego wiąże organ podatkowy, skoro orzeczenie to dotyczy faktu spłaty i określenia jej wysokości, ale nie zawiera określenia wartości rynkowej rzeczy, stanowiącej podstawę opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych,

- niewyjaśnienie jakich naruszeń przepisów postępowania dopuściły się organy podatkowe,

- uchylenie decyzji również z powodów procesowych przy braku wskazań co do dalszego postępowania.

W uzasadnieniu organ podatkowy podniósł, że błędem jest oparcie się przez Sąd na cytowanym wyroku NSA z 28.09.1981 r., zapadłym na tle innego stanu prawnego. W wyroku tym NSA wypowiedział pogląd, że w wypadku, gdy przedmiotem czynności cywilnoprawnej jest spłata z tytułu udz...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »