Wcześniejsza emerytura pracownicza dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. – do kiedy należy zgłosić wniosek i spełnić warunki

Niektórzy ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r. a przed 1 stycznia 1969 r. mogą przejść na emeryturę na warunkach określonych w art.29 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.), zwanej dalej ustawą o emeryturach i rentach z FUS. Potocznie emerytura ta nazywana jest wcześniejszą emeryturą pracowniczą.

Podkreślenia wymaga, że w myśl art.46 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, prawo do emerytury na warunkach określonych w art. 29 przysługuje ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:

1) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa;
2) warunki do uzyskania emerytury określone w tym przepisie spełnią do dnia 31 grudnia 2008 r.

A zatem ubezpieczeni z tzw. średniej grupy wiekowej muszą spełnić niektóre warunki do przyznania wcześniejszej emerytury pracowniczej, nie później niż do końca 2008 r.
W przedmiotowym materiale omawiamy te warunki, które muszą być spełnione do 31 grudnia 2008 r. oraz te, które można spełnić po tej dacie. Prezentujemy także problematykę związaną z datą zgłoszenia wniosku o emeryturę.

Podstawowe warunki wymagane do przyznania wcześniejszej emerytury pracowniczej

W art. 29 ustawy o emeryturach i rentach z FUS określone zostały warunki podstawowe, wymagane do przyznania wcześniejszej emerytury pracowniczej, zarówno te, które trzeba spełnić do końca bieżącego roku, jak i te, które mogą być spełnione w terminie późniejszym. Natomiast w art. 46 wym. ustawy wskazane są warunki, jakie muszą dodatkowo spełnić ubezpieczeni urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r.

Zgodnie z przepisami art. 29 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kobiety, które nie osiągnęły wieku emerytalnego określonego w art. 27 pkt 1, tj. 60 lat mogą przejść na emeryturę po osiągnięciu wieku 55 lat, jeżeli:

– mają co najmniej 30-letni okres składkowy i nieskładkowy, albo 
– mają co najmniej 20-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz zostały uznane za całkowicie niezdolne do pracy.

Zgodnie z art. 29 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS wskazana emerytura przysługuje kobiecie, która:

1) ostatnio, przed zgłoszeniem wniosku była pracownikiem oraz
2) w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom społecznym pozostawała w stosunku pracy co najmniej przez 6 miesięcy, chyba że w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę była uprawniona do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Natomiast art. 29 ust. 3 wym. ustawy rozszerza krąg osób, które mogą uzyskać omawianą emeryturę także na osoby, które ostatnio nie pozostawały w ubezpieczeniu pracowniczym i/lub nie udowodniły w okresie ostatnich 24 miesięcy ubezpieczenia co najmniej 6-miesięcznego okresu ubezpieczenia pracowniczego. Osoby te uzyskają wcześniejszą emeryturę, jeżeli udowodniły okres ubezpieczenia pracowniczego w wymiarze koniecznym do przyznania tej emerytury.

Dodatkowe warunki wymagane od osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r.

Prawo do wcześniejszej emerytury pracowniczej przysługuje ubezpieczonym z tzw. średniej grupy wiekowej, jeżeli:

1) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa,
2) warunki wymagane do uzyskania emerytury, przewidziane w art. 29 ustawy emerytalnej, spełnią do dnia 31 grudnia 2008 r.

Wcześniejsza emerytura pracownicza nie przysługuje ubezpieczonym – mężczyznom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. Mężczyźni urodzeni po tym dniu – a więc w roku 1949 i następnych – nie spełnią do końca 2008 r. warunku ukończenia wymaganego wieku, tj. 60 lat. Z uprawnień do emerytury przewidzianej w art. 29 ustawy o emeryturach i rentach z FUS mogą zatem skorzystać mężczyźni urodzeni przed dniem 1 stycznia 1949 r.

Kobiety z tzw. średniej grupy wiekowej warunki wymagane do przyznania emerytury muszą spełnić do dnia 31 grudnia 2008 r.

Ponadto – z uwagi na to, że wysokość tej emerytury ustalana jest na „starych” zasadach – osoby te nie mogą być członkami otwartego funduszu emerytalnego.
W myśl art. 46 ust. 1 pkt 1 wym. ustawy o emeryturach i rentach z FUS te kobiety, które przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego, mogą zgłosić – wraz z wnioskiem o emeryturę – wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa. Zgłoszenie takiego wniosku automatycznie skutkuje uznaniem przez ZUS, że został spełniony warunek nieprzystąpienia do OFE, a dopiero spełnienie tego warunku otwiera drogę do przyznania wcześniejszej emerytury pracowniczej.

Warunki wymagane do przyznania wcześniejszej emerytury, które muszą być spełnione do dnia 31 grudnia 2008 r.

Warunek ukończenia wieku

Warunek ten należy rozpatrywać w dwóch wymiarach. Istnieje tu bowiem nie tylko wymóg ukończenia określonego wieku, ale także nieprzekroczenia tzw. powszechnego wieku emerytalnego.

Wcześniejsza emerytura przysługuje kobiecie, która ukończyła 55 lat, nie osiągnęła jednak powszechnego wieku emerytalnego, tj. 60 lat.

Przykład: W maju 2008 r. wniosek o wcześniejszą emeryturę pracowniczą zgłosiła kobieta, która w dniu 17 lutego 2008 r. skończyła 59 lat. Wnioskodawczyni nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Udowodniła 25 lat okresów składkowych oraz 6 lat okresów nieskładkowych. Od 7 lat nieprzerwanie jest zatrudniona w ramach stosunku pracy. Umowę o pracę zamierza rozwiązać z dniem 30 czerwca 2008 r. Wnioskodawczyni spełnia warunki do wcześniejszej emerytury, która zostanie jej przyznana od dnia 1 maja 2008 r., a więc od miesiąca, w którym zgłosiła wniosek o to świadczenie. Prawo do emerytury zostanie zawieszone z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia u tego samego pracodawcy, u którego pozostaje w stosunku pracy przed przyznaniem świadczenia. ZUS podejmie wypłatę emerytury po rozwiązaniu stosunku pracy i złożeniu wniosku (przedłożenie świadectwa pracy lub zaświadczenia potwierdzającego ustanie zatrudnienia). Wysokość emerytury zostanie ustalona na „starych” zasadach, określonych w art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Złożenie wniosku o emeryturę po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego skutkuje przyznaniem emerytury w oparciu o inną podstawę prawną. (art. 24 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS), co pociąga za sobą ustalenie wysokości tej emerytury na nowych zasadach.

Przykład: W marcu 2009 r. wniosek o wcześniejszą emeryturę pracowniczą składa kobieta urodzona 26 stycznia 1949 r., która udowodniła 33-letni okres zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Wnioskodawczyni nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. W dniu zgłoszenia wniosku ubezpieczona ma ukończone 60 lat, a zatem ZUS przyzna jej emeryturę, o której mowa w art. 24 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W tym przypadku brak jest podstaw do przyznania wcześniejszej emerytury pracowniczej, bowiem emerytura ta przysługuje kobiecie, która nie ukończyła powszechnego wieku emerytalnego, wynoszącego 60 lat. Wysokość emerytury zostanie obliczona metodą „mieszaną” (art. 183 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS), a więc w 80% według starych zasad, a w 20% – według nowych zasad.

Z art. 46 ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynika, że od ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r. wymaga się, aby warunek ukończenia wieku uprawniającego do przyznania emerytury, został spełniony do dnia 31 grudnia 2008 r.
Oznacza to zatem, że spośród ubezpieczonych z tej grupy wiekowej warunek ten spełnią kobiety urodzone nie później niż w 1953 r.

Jak już wyżej wskazano, mężczyźni urodzeni po 31 grudnia 1948 r., wiek wymagany w przypadku tej emerytury, tj. 60 lat (o ile są całkowicie niezdolni do pracy i posiadają co najmniej 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych albo o ile udokumentują 35-letni okres składkowy i nieskładkowy), osiągną najwcześniej w 2009 r., a więc tym samym nie mogą skorzystać z uprawnień do wcześniejszej emerytury.

Warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego

Uzyskanie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowniczej jest uwarunkowane udowodnieniem wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego.
Okres ten wynosi 30 lat – albo w przypadku kobiet uznanych za całkowicie niezdolne do pracy – 20 lat.

Najogólniej rzecz ujmując, okresy składkowe to okresy opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (począwszy od 1 stycznia 1999 r.), na ubezpieczenie społeczne (w okresie od 15 listopada 1991 r. do 31 grudnia 1998 r.) oraz okresy, przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r., za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek. Okresy te są wymienione w art. 6 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Okresy nieskładkowe wymienione są w art. 7 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Są to okresy braku aktywności zawodowej, które z uwagi na ich specyfikę w pełni uzasadniają uwzględnienie przy ustalaniu prawa do emerytury oraz jej wysokości. Są to – między innymi – okresy pobierania zasiłków chorobowych, studiów wyższych czy studiów doktoranckich. Okresy te uwzględnia się w wymiarze nie wyższym niż 1/3 okresów składkowych.

Przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględnia się także okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym, jednak tylko w takim zakresie, w jakim jest to konieczne do przyznania świadczenia, a więc wówczas, gdy okresy składkowe i nieskładkowe zostały udowodnione w wymiarze niewystarczającym do przyznania tej emerytury (art. 10 ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

Od kobiet ze średniej grupy wiekowej wymaga się, aby posiadały wymagany staż ubezpieczeniowy najpóźniej w dniu 31 grudnia 2008 r.

Brak w tej dacie wymaganego okresu wyklucza możliwość przyznania wcześniejszej emerytury.

Przykład: W dniu 26 czerwca 2008 r. wniosek o wcześniejszą emeryturę pracowniczą składa 56-letnia kobieta, nie będąca członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Kobieta ta legitymuje się 10 latami ubezpieczenia społecznego rolników, 6-letnim okresem nieskładkowym (opieka nad dwójką dzieci w wieku do lat 4) oraz ponad 18-letnim okresem ubezpieczenia pracowniczego (na dzień wystawienia zaświadczenia potwierdzającego wykonywanie tej pracy: 18 lat, 5 miesięcy i 15 dni). Od 1 stycznia 1990 r. jest nieprzerwanie zatrudniona na podstawie umowy o pracę. Przy ustalaniu okresu wymaganego do przyznania emerytury organ rentowy uwzględnił okres zatrudnienia i okres opieki nad dziećmi i uzupełnił je – w zakresie niezbędnym do uzyskania 30- letniego okresu składkowego i nieskładkowego – okresem ubezpieczenia społecznego rolników. Wnioskodawczyni spełnia zatem warunek posiadania co najmniej 30-letniego stażu ubezpieczeniowego. Do wniosku zainteresowana dołączyła zaświadczenie pracodawcy o planowanym na dzień 30 czerwca 2008 r. rozwiązaniu stosunku pracy, a świadectwo pracy zostało przedłożone w dniu 3 lipca 2008 r.

W dniu 7 lipca 2008 r. organ rentowy wydał decyzję przyznającą wcześniejszą emeryturę pracowniczą od dnia 1 czerwca 2008 r., tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku. Zainteresowana spełniła bowiem wszystkie warunki wymagane do jej przyznania. Wypłata emerytury została podjęta od dnia 1 lipca 2008 r., a więc od ustania okoliczności skutkującej zawieszeniem tej wypłaty, jaką było kontynuowanie tego samego stosunku pracy, co przed przejściem na emeryturę.

Przykład: W dniu 11 czerwca 2008 r. wniosek o wcześniejszą emeryturę pracowniczą zgłosiła 55-letnia kobieta, uprawniona – od 1 maja 2007 r. – do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Wnioskodawczyni nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Ubezpieczona udowodniła okres zatrudnienia w ramach stosunku pracy przypadający od dnia 1 lutego 1992 r. do dnia 30 czerwca 2007 r., przy czym w okresie tym przez 11 miesięcy pobierała wynagrodzenie za okres niezdolności do pracy oraz zasiłek chorobowy. Do wniosku przedłożyła także odpisy aktów urodzenia dzieci: syna urodzonego w dniu 11 maja 1973 r. oraz córki urodzonej w dniu 13 kwietnia 1980 r. Wnioskodawczyni udowodniła zatem 14 lat i 6 miesięcy okresów składkowych, w ramach zatrudnienia 11 miesięcy okresów nieskładkowych oraz 6 lat okresów nieskładkowych (opieka nad dziećmi w wieku do lat 4). Okresy nieskładkowe podlegają uwzględnieniu w wymiarze nie przekraczającym 1/3 okresów składkowych, a więc 4 lata i 10 miesięcy. A zatem do ustalenia wymaganego stażu pracy ZUS uwzględni 14 lat i 6 miesięcy okresow składkowych oraz 4 lata i 10 miesięcy okresow nieskładkowych – łącznie 19 lat i 4 miesiące. Jest to staż niewystarczający do przyznania prawa do wcześniejszej emerytury pracowniczej, bowiem w przypadku osoby uznanej za całkowicie niezdolną do pracy, wymagany staż wynosi co najmniej 20 lat.

Warunek powstania całkowitej niezdolności do pracy

Kobiety, które nie udowodniły 30-letniego stażu ubezpieczeniowego, natomiast udowodniły co najmniej 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych, mogą uzyskać wcześniejszą emeryturę pracowniczą, o ile zostały uznane za całkowicie niezdolne do pracy.

W przypadku kobiet ze średniej grupy wiekowej całkowita niezdolność do pracy musi powstać najpóźniej ...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »