Poradnik ZUS. Renta a prowadzenie działalności gospodarczej - zmiany w przepisach ubezpieczeniowych od 1 stycznia 2008 r.

Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, które mają ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy od 1 stycznia 2008 r. obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu tej działalności do czasu ustalenia prawa do emerytury (art. 9 ust. 4c ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych – (Dz. U. z 2007r. nr 11, poz. 74 ze zm.).

Obowiązek ubezpieczeń będzie dotyczył również ubezpieczenia wypadkowego (art. 12 ust. 1 ustawy). Natomiast ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne – można do niego przystąpić na swój wniosek (art. 11 ust. 2 ustawy).

Obowiązek ubezpieczeń będzie dotyczył jedynie osób mających ustalone decyzją ZUS prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy z systemu powszechnego. Dotyczy to rent z tytułu niezdolności do pracy, o których mowa w:

- ustawie z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.),
- ustawie z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. nr 199, poz. 1673 ze zm.).

Nie będzie dotyczyć natomiast osób pobierających renty rodzinne, a także rencistów spoza systemu powszechnego, mających ustalone prawo do np.

- wojskowych czy policyjnych rent inwalidzkich przyznawanych z tytułu niezdolności do służby czy
- rent rolniczych z tytułu niezdolności do pracy, o których mowa w ustawie z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 1998 r. nr 7, poz. 25 ze zm.).

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych pod pojęciem osoby prowadzącej pozarolniczą działalność wymienia (art. 8 ust. 6 ustawy):

- osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych,
- twórcę i artystę,
- osoby prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu:

a/ w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
b/ z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,

- wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.

Powołana wyżej zmiana przepisów, od 1 stycznia 2008 r. będzie dotyczyła tylko jednej z grup osób prowadzących pozarolniczą działalność – tj. osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych.

Zgodnie z obowiązującym od 21 sierpnia 2004 r. art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Potraktowanie działalności zawodowej jako działalności gospodarczej było zmianą w stosunku do stanu prawnego sprzed 21 sierpnia 2004 r. Spowodowało to, że niektóre grupy osób, które były traktowane jako wykonujące wolny zawód, po dopełnieniu obowiązku uzyskania wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, zgodnie z przepisami o działalności gospodarczej, zostały potraktowane jako osoby wykonujące działalność gospodarczą. W konsekwencji tego, do tych osób będzie miała również zastosowanie zmiana w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, która wejdzie w życie od 1 stycznia 2008 r.

Natomiast powyższa zmiana od 1 stycznia 2008 r. nie obejmie pozostałych grup osób prowadzących pozarolniczą działalność np. twórców, artystów, wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Osoby prowadzące pozarolniczą działalność, inną niż działalność gospodarcza na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, posiadające prawo do emerytury lub renty, które nie zostaną objęte wyżej powołanym przepisem art. 9 ust. 4c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2008 r. - na podstawie art. 9 ust. 5 ustawy, będą podlegać ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności dobrowolnie, na swój wniosek.

Oznacza to, że jeżeli wyrażą wolę przystąpienia do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, zostaną objęte również ubezpieczeniem wypadkowym. Natomiast osoby te nie mają prawa przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

Zmiany w przepisach ubezpieczeniowych od 1 stycznia 2008 r. nie obejmą także osób współpracujących przy prowadzeniu pozarolniczej działalności. Zatem osoby te nadal będą p...