Zakup gruntu kosztem podatkowym tylko w specyficznych sytuacjach

Interpelacja nr 8174 do ministra finansów w sprawie zaliczania, jako koszty uzyskania przychodów, wydatków poniesionych przez producentów ceramiki budowlanej na nabycie gruntów lub prawa użytkowania wieczystego do gruntów przeznaczonych na potrzeby eksploatacji surowca wykorzystywanego w produkcji przez te podmioty

Szanowny Panie Ministrze! Sprawa, którą chciałem przybliżyć Panu Ministrowi w niniejszej interpelacji, dotyczy producentów ceramiki budowlanej w związku z przepisami podatkowymi regulowanymi ustawami o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz podatku dochodowym od osób prawnych.

Problem dotyczy zagadnienia kosztów uzyskania przychodów w dość specyficznym zakresie, a konkretnie interpretacji przepisów art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.) oraz przepisów art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (tj. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654, z późn. zm.) w związku z regulacjami zawartymi odpowiednio w art. 22 oraz art. 15 przedmiotowych ustaw.

Z reguły każdy zakład ceramiczny, bez względu na to, czy jest to mała rodzinna cegielnia, czy duże przedsiębiorstwo, oraz bez względu na formę prawną swojej organizacji, prowadzi poza produkcją wyrobów jednocześnie eksploatację surowców ilastych lub lessów na jej potrzeby. Jest to dokonywane w zakładach górniczych na podstawie uzyskanych koncesji na eksploatację surowców ceramicznych. Z reguły koncesjonariuszem i podmiotem dokonującym eksploatacji surowca jest ten sam podmiot, który jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność w zakresie produkcji wyrobów ceramicznych, w ramach której wydobyty w danym zakładzie górniczym surowiec jest wykorzystywany następnie do prowadzonej tam produkcji. Każdy przedsiębiorca prowadzący cegielnię musi więc nabyć nieruchomość gruntową pod kopalnię surowca, na obszarze której następnie wytyczony zostanie obszar górniczy i finalnie uzyskana zostanie przez właściciela koncesja na eksploatację surowca oraz rozpoczęty proces eksploatacji.

Zgodnie z dotychczasową praktyką interpretacja regulacji prawnych dokonywana przez urzędy skarbowe w jednostkowych indywidualnych przypadkach na przestrzeni ostatnich kilku lat jest zachowawcza i wiąże się z literalną interpretacją przepisu art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Organy podatkowe w zaistniałych dotychczas przypadkach stały na stanowisku, iż wydatki poniesione na nabycie gruntów lub prawa użytkowania wieczystego do gruntów, mimo faktu przeznaczenia ich na potrzeby eksploatacji surowca, nie stanowią kosztów uzyskania przychodów i z uwagi na treść ww. artykułów nie mogą zostać ujęte jako takie koszty. Wskazane podejście do interpretacji przedmiotowych przepisów jest zdaniem przedsiębiorców wadliwe. Nie uwzględnia bowiem faktu, iż dokonując zakupu nieruchomości gruntowej z przeznaczeniem pod wydobycie surowca, producent ceramiki budowlanej w istocie nie nabywa gruntu, lecz de facto surowiec do produkcji, który następnie jest przez niego sukcesywnie wydobywany z przedmiotowej nieruchomości gruntowej.

Zgodnie z przepisami podatkowymi podatnik ma prawo do odliczenia dla celów podatkowych wszystkich wydatków związanych z prowadzoną działalnością, poniesienie których może mieć wpływ na powstanie przychodu lub zabezpieczenie źródła przychodów z zastrzeżeniem treści art. 23 oraz 16 przedmiotowych ustaw. Przepis ten konstytuuje wiec zasadę, stosownie do której między kosztem podatkowym oraz przychodami podatników musi wystąpić związek przyczynowo-skutkowy. Związek ten może być oczywiście bezpośredni lub pośredni. W przypadku zakładów ceramicznych produkujących wyroby budowlane zasadniczym źródłem przychodów jest sprzedaż wyprodukowanych wyrobów. Warunkiem niezbędnym uzyskania tych przychodów jest zatem wytworzenie produkowanych wyrobów, a więc poniesienie bezpośrednich kosztów m.in. na pozyskanie lub zakup surowców do produkcji. Podstawowym, a w większości przypadków jedynym surowcem, z którego produkowane są w cegielniach wyroby, jest ił lub less, który musi zostać albo wydobyty samodzielnie przez prowadzącego zakład, lub...