MF: Raport „Paying Taxes 2009” nie odzwierciedla sytuacji obecnej

Interpelacja nr 6970 do ministra finansów w sprawie zmian w systemie podatkowym

Szanowny Panie Ministrze! 12 listopada 2008 r. Bank Światowy oraz firma PricewaterhouseCoopers ogłosili raport, w którym badane były systemy podatkowe 180 krajów pod kątem udogodnień dla przedsiębiorców oraz przejrzystości przepisów. W tym raporcie Polska znalazła się na 142 miejscu, co oznacza, że w stosunku do raportu z zeszłego roku spadliśmy o 17 pozycji. Dwa najciekawsze punkty raportu wskazują, iż suma podatków płaconych przez firmy polskie w stosunku do ich zysku wynosi ponad 40%, gdzie wnajlepszych krajach jest to 28%. Polska firma na rozliczenie podatkowe poświęca rocznie 418 godzin, podczas gdy w innych krajach jest to 75 godzin.

Wnioski wynikające z raportu są następujące: olbrzymia liczba przepisów podatkowych w Polsce nie zmienia się od lat, przez co ich jakość jest bardzo słaba i prowadzi do chaosu w systemie podatkowym, brakuje zaufania między podatnikami a administracją skarbową, kwestia administracji oraz e-podatków w Polsce jest oceniana przez raport bardzo źle.

W związku z powyższym – działając na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 9 maja 1966 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz. U. Nr 74, poz. 350, z późn. zm.) – proszę Pana Ministra o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

1. Jakie działania zostaną podjęte w celu naprawy polskiego systemu podatkowego?

2. Czy nie jest zasadne powołanie specjalnego zespołu składającego się z teoretyków prawa podatkowego oraz praktyków, którego zadaniem byłoby przygotowywanie propozycji mających na celu usprawnienie polskiego systemu podatkowego?

Z poważaniem

Poseł Józef Piotr Klim

Białystok, dnia 8 grudnia 2008 r.

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów – z upoważnienia ministra – na interpelację nr 6970 w sprawie zmian w systemie podatkowym

Odpowiadając na interpelację posła na Sejm RP pana Józefa Piotra Klima z dnia 8 grudnia 2008 r. – przekazaną przy piśmie z dnia 16 grudnia 2008 r., nr SPS-023-6970/08 – w sprawie postulatów zmian polskiego systemu podatkowego w świetle ocen wynikających z raportu „Paying Taxes 2009. The global picture”, uprzejmie wyjaśniam, co następuje:

1. Opublikowany w dniu 12 listopada 2008 r. przez PricewaterhouseCoopers i Bank Światowy raport „Paying Taxes 2009. The global picture” – w ocenie Ministerstwa Finansów – budzi wiele wątpliwości merytorycznych i jako taki nie może predestynować do wyznacznika jakości polskiego systemu podatkowego. Podstawowe zastrzeżenia dotyczą:

– ilości i istoty obranych wag przypisanych poszczególnym kryteriom oceny,

– pominięcia niezmiernie ważnych i dość łatwo identyfikowalnych kryteriów dotyczących standardów postępowania podatkowego, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony praw podatnika,

– metodologii polegającej na wykorzystaniu w badaniu studium przypadku (ang. case study) jednego przedsiębiorstwa, a nie reprezentatywnej próby statystycznej podatników, która wyeliminowałaby przypadkowość reprezentanta danego kraju,

– spektrum badanych państw - rankingiem objęto bowiem niemal wszystkie kraje świata, w tym kraje nieporównywalne w sensie ustrojowym i gospodarczym (zarówno co do wielkości, jak i stopnia rozwoju gospodarek).

Biorąc powyższe pod uwagę, nasuwa się pytanie, na ile użyteczny i miarodajny jest raport, który opiera się jedynie na kryteriach kwantytatywnych (ilościowych) i odnosi się do aż 181 krajów świata nieporównywalnych w sensie gospodarczym. W tym względzie wyniki rankingu wydają się kuriozalne, bowiem za najlepszy system podatkowy został uznany system płacenia podatków na Malediwach, a system podatkowy Iraku i Afganistanu zajmuje w rankingu wyższą pozycję niż Polska (o ok. 90 punktów). Na szczycie rankingu znalazły się natomiast państwa, które finansują swoje wydatki publiczne za pomocą dochodów z wydobycia surowców naturalnych (głównie ropy naftowej) – Katar (2 miejsce), Zjednoczone Emiraty Arabskie (4 miejsce), Arabia Saudyjska, Oman, Kuwejt (odpowiednio 7–9 miejsce). W światowej czołówce znalazły się też kraje o skomplikowanej strukturze demograficznej – Hongkong (3 miejsce), Singapur (5 miejsce) czy Irlandia (6 miejsce). Wśród państw, w których system podatkowy jest bardziej przyjazny niż system polski, są wymienione takie kraje, jak: Bangladesz (90 miejsce), Papua-Nowa Gwinea (87 miejsce), Ruanda (56 miejsce), Kambodża (24 miejsce).

Oprócz wyżej wymienionych kwestii poważne zastrzeżenia budzi kompletne pominięcie w rankingu łatwo identyfikowalnych kryteriów (tzw. kryteriów miękkich) wpływających na stopień przyjazności systemu podatkowego, m.in. takich jak:

– jakość procedury podatkowej (stopień ochrony praw podatnika),

– możliwość uzyskania przez podatników indywidualnych interpretacji podatkowych,

– możliwość uzyskania uprzedniego porozumienia cenowego (ang. advance pricing agreement),

– możliwość zawieszenia lub wstrzymania egzekucji decyzji podatkowej,

– czas trwania kontroli podatkowej.

Warto również zwrócić uwagę na przedstawione w raporcie wskaźniki oraz metodologię stosowaną przy opracowaniu dokumentu. Budzi ona wiele wątpliwości merytorycznych. Polski system podatkowy został oceniany w raporcie wyłącznie za pomocą trzech wskaźników, mianowicie:

a) całkowitej stawki podatkowej

Wysokość całkowitej stawki podatkowej w Polsce według danych PricewaterhouseCoopers wynosi 40,2%. Efektywne stawki podatku dochodowego z rozliczeń rocznych sporządzanych przez Ministerstwo Finansów kształtują się w 2007 r. na poziomie 17,7% podatek dochodowy od osób prawnych oraz 8,0% podatek dochodowy od osób fizycznych (po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne). Przedstawiona w raporcie stawka najprawdopodobniej zawiera inne obciążenia, daniny publiczne (np. składki na ubezpieczenia społeczne). Niestety nie wynika to wprost z prezentowanych danych i plasuje polski system podatkowy na odległym miejscu.

b) liczba po...