Nowy system opodatkowania samochodów?

Interpelacja nr 6195 do ministra finansów w sprawie zastąpienia podatku akcyzowego od samochodów osobowych tzw. podatkiem ekologicznym

Szanowny Panie Ministrze! Od początku wprowadzenia podatku akcyzowego w Polsce, tj. od 1993 r., jednym z towarów nim objętych były samochody osobowe. Stawki tego podatku, grupy podatników i kategorie od niego zwolnione były kilkakrotnie modyfikowane, ale charakter samej daniny, jako jednorazowej opłaty uiszczanej przed pierwszą rejestracją pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a której wysokość uzależniona jest od pojemności silnika, nie zmienił się przez prawie 15 lat. Podejmowano wprawdzie przymiarki do zastąpienia jej, jako budzącej wątpliwości Komisji Europejskiej, innego rodzaju należnością - opłatą rejestracyjną - niestety rząd Polski w 2007 r. wycofał stosowny projekt.

Obecnie obowiązująca ustawa o podatku akcyzowym z 23 stycznia 2004 r., zaliczając - zgodnie z prawem wspólnotowym - samochody osobowe do towarów akcyzowych niezharmonizowanych, nakłada na nie akcyzę, a więc opłatę uiszczaną w przypadku nabycia samochodu osobowego dotychczas niezarejestrowanego na terytorium naszego kraju. Początkowo przepisy tej ustawy wyróżniały dwie zasadnicze grupy nabywców w zależności od tego, czy przedmiotem nabycia był samochód starszy czy młodszy niż 2 lata. Auta młodsze objęte były dwiema stawkami - 13,6% dla pojemności powyżej 2000 cm3 oraz 3,1% dla wszystkich pozostałych. Opłata od pojazdów, których wiek przekroczył 2 lata, obliczana była natomiast na podstawie specjalnego wzoru uwzględniającego już nie tylko pojemność silnika, ale także wiek danego pojazdu - jej wysokość była generalnie znacznie wyższa (maksymalna stawka wynosiła 65% wartości auta). Taka sytuacja nie trwała jednak długo, gdyż w ocenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości rodziła podejrzenie dyskryminacji importu samochodów używanych - w praktyce podatek od nich był bowiem znacznie większy. Dlatego też minister finansów w obawie przed negatywnym dla Polski orzeczeniem Trybunału zmienił rozporządzeniem zasady opodatkowania akcyzą. Od 1 grudnia 2006 r. wskazane wyżej dwie stawki procentowe - 13,6% i 3,1% - obejmują wszystkie samochody osobowe niezarejestrowane na terytorium naszego kraju bez względu na ich wiek.

To, że opodatkowanie samochodów osobowych podatkiem akcyzowym nie zostało ostatecznie zabronione przez Unię Europejską, bynajmniej nie oznacza, że takie rozwiązanie Unia uważa za trafne. Wręcz przeciwnie, wszystko wskazuje na to, że w niedługim czasie prawo unijne w tym względzie ulegnie zmianie i wydana zostanie dyrektywa harmonizująca podatki samochodowe na całym obszarze Wspólnoty tak, aby wysokość podatku uzależniona była od wielkości emisji szkodliwych substancji do środowiska.

Obecnie już 12 krajów europejskich ma tzw. podatek ekologiczny. Jego konstrukcja zakłada, że stawki podatku od samochodów osobowych uzależnione są przede wszystkim od wieku pojazdu i norm emisji spalin Euro - oczywiście premiowane są samochody młodsze, spełniające wyższe normy czystości spalin. Wprowadzając taki ekopodatek, państwo może powiązać wysokość stawek z innymi jeszcze czynnikami, takimi jak pojemność silnika, rodzaj stosowanego w samochodzie paliwa, rodzaj napędu czy też fakt fabrycznego zainstalowania w samochodzie urządzenia wpływającego na zmniejszenie szkodliwości spalin (np. filtr cząstek stałych) - wszystko to jednak ma mieć na celu ochronę środowiska. Tego typu rozwiązanie zyska z pewnością w niedługim czasie rekomendację Unii Europejskiej. To z kolei oznacza, że polska regulacja opodatkowania samochodów osobowych wymaga głębokiej reformy i że powinna ona iść właśnie w takim kierunku.

Poza wspomnianym wyżej proekologicznym charakterem nowego podatku od samochodów osobowych, za jego wp...