Ustalanie wysokości zarobków dla celów emerytalnych w przypadku braku dokumentacji płacowej

Zapytanie nr 2267 do ministra pracy i polityki społecznej w sprawie podstawy wymiaru składki dla osób ubiegających się o emeryturę

Szanowna Pani Minister! Przygotowany projekt nowelizacji ustawy o emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przewiduje, iż osoby, które nie z własnej winy nie będą mogły udowodnić wysokości zarobków w poszczególnych latach pracy, będą mogły wystąpić o ponowne przeliczenie rent, emerytur oraz kapitału początkowego. Podstawą wymiaru składki za ten okres ma być kwota najniższego wynagrodzenia. Pracownicy będą mogli udowodnić okresy przy pomocy dwóch wiarygodnych świadków, za których pracodawca zapłacił składki, a podstawa wymiaru tych składek nie była niższa od najniższej płacy.

W związku z powyższym zwracam się z uprzejmą prośbą do Pani Minister o odpowiedź na następujące pytania:

- Co z osobami, które nie z własnej winy nie będą mogły udowodnić wysokości zarobków w poszczególnych latach, a ich zarobki w tym okresie były o wiele wyższe niż średnia krajowa? Czy dla nich również podstawą składki za ten okres będzie kwota najniższego wynagrodzenia?

- Czy ministerstwo przygotowuje nowelizację ustawy o emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych umożliwiającą osobom niemającym pełnej dokumentacji płacowej udowodnienie wysokości zarobków przy pomocy dwóch wiarygodnych świadków?

- Czy problem z dokumentacją pracowniczą dotyczący wysokości zarobków w poszczególnych latach można obecnie udowodnić w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych przy pomocy dwóch wiarygodnych świadków?

Poseł Jarosław Wałęsa

Warszawa, dnia 24 lipca 2008 r.

Odpowiedź ministra pracy i polityki społecznej na zapytanie nr 2267 w sprawie podstawy wymiaru składki dla osób ubiegających się o emeryturę

W związku z przekazanym przez Pana Marszałka przy piśmie z dnia 8 sierpnia 2008 r., znak: SPS-024-2267/08, zapytaniem posła Jarosława Wałęsy w sprawie podstawy wymiaru składki dla osób ubiegających się o emeryturę uprzejmie przedstawiam, co następuje.

Zasady przechowywania dokumentacji osobowej i płacowej pracowników nie były nigdy w przeszłości regulowane przepisami emerytalno-rentowymi. Kwestia okresu przechowywania dokumentacji płacowej pracowników w okresie do dnia 31 grudnia 1998 r. była regulowana dwutorowo:

- rozporządzeniami Rady Ministrów wydawanymi do końca 1983 r. na podstawie dekretu o archiwach państwowych z 1951 r., a od 1984 r. - na podstawie ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach;

- zarządzeniami wydawanymi przez ministra finansów - na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1950 r. w sprawie zakresu działania ministra finansów - określającymi m.in. terminy przechowywania dokumentów księgowych, w tym m.in. list płac i kart zarobkowych.

Okresy przechowywania dokumentacji płacowej w jednych i drugich aktach prawnych były identyczne. Ponadto były skorelowane z określoną w przepisach emerytalno-rentowych długością okresu, z którego wskazywało się najlepsze lata z zarobkami do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty. Należy przypomnieć, że przez kilkadziesiąt powojennych lat podstawę wymiaru emerytury lub renty stanowił przeciętny miesięczny zarobek z okresu:

- ostatnich 12 miesięcy zatrudnienia;

- kolejnych 24 miesięcy zatrudnienia dowolnie wybranych z ostatnich 12 lat zatrudnienia.

Dopiero ustawa z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 1991 r. Nr 104, poz. 450) wprowadziła zasadę, zgodnie z którą do podstawy wymiaru emerytury lub renty należało wskazać zarobki osiągnięte w okresie:

- trzech kolejnych lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 12 lat kalendarzowych, jeżeli wniosek o świadczenie został zgłoszony do dnia 31 grudnia 1992 r.;

- czterech kolejnych lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 13 lat kalendarzowych, jeżeli wniosek o świadczenie został zgłoszony do dnia 31 grudnia 1993 r., i tak kolejno aż do 10 lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych, jeżeli wniosek o świadczenie został zgłoszony po dniu 31 grudnia 1999 r., przy czym okres ostatnich lat kalendarzowych liczył się wstecz od roku, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę.

Z uwagi na to, że w myśl wyżej wymienionej zasady praktycznie nie było możliwe sięgnięcie przy ustalaniu ...