Czas trwania kontroli skarbowej

Interpelacja nr 4591 do ministra finansów w sprawie pokrywających się uprawnień urzędów skarbowych i urzędów kontroli skarbowej

Szanowny Panie Ministrze! Podstawowym celem ustawy o swobodzie działalności gospodarczej z 2 lipca 2004 r. była jasna regulacja zasad, jakie obowiązują przy prowadzeniu tego typu aktywności zarówno przez osoby fizyczne, jak i przez zorganizowane firmy. Ustawa nakłada na przedsiębiorstwa określone obowiązki, jednocześnie nadając podmiotowi prowadzącemu działalność ochronę prawną. Jednym z podstawowych praw przedsiębiorcy (korzystnych dla niego) jest zobowiązanie się państwa do tego, aby kontrola u przedsiębiorcy odbywała się według jasnych określonych przepisami prawa regulacji.

Zgodnie z brzmieniem art. 83 ww. ustawy czas trwania wszystkich kontroli u przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym nie może przekraczać: w odniesieniu do mikro, małych i średnich przedsiębiorstw – 4 tygodni; w odniesieniu do pozostałych przedsiębiorców – 8 tygodni.

Taka jest ogólna bardzo ważna zasada dotycząca czasu trwania kontroli u przedsiębiorcy. Innym bardzo istotnym prawem podmiotowym osób prowadzących działalność gospodarczą jest zapis art. 82 tej ustawy, który stanowi, że nie można równocześnie podejmować i prowadzić więcej niż jednej działalności przedsiębiorcy. Od tych podstawowych zasad ustawodawca przewidział kilka wyjątków, m.in. gdy kontrola jest uzasadniona zagrożeniem życia lub zdrowia, lub jest to niezbędne do prowadzonego przeciwko przedsiębiorcy śledztwa lub dochodzenia oraz gdy kontrola dotyczy zasadności zwrotu podatku VAT. Przedstawione wyjątki w znacznym stopniu chronią interes Skarbu Państwa. Innym wyjątkiem od tych zasad jest przepis art. 82 ust,. 1 pkt 3 i 83 ust. 2 pkt 3, który przewiduje, że nie stosujemy ich, jeżeli odrębne przepisy przewidują możliwość kontroli w toku postępowania prowadzonego przez ten organ.

Powołane wyżej przepisy dotyczą postępowań prowadzonych przez inspektorów kontroli skarbowej, gdzie na podstawie art. 3 ust. 2 pkt 3 ustawy o kontroli skarbowej w ramach wszczętego postępowania kontrolnego organ kontroli skarbowej może przeprowadzić kontrolę podatkową (art. 13 ust. 3 tej ustawy). Taka interpretacja i stanowisko zostały potwierdzone w piśmie Ministerstwa Finansów z dnia 30 sierpnia 2004 r. nr KS 9/03/1335/04/4824.

W praktyce poprzez taką interpretację tych przepisów Urząd Kontroli Skarbowej może prowadzić kontrolę u każdego przedsiębiorcy bez żadnych ograniczeń czasowych, a dodatkowo może rozpocząć kontrolę nawet wtedy, gdy przedsiębiorcę kontroluje np. ZUS czy PIP. Co ciekawe takich szerokich praw nie posiadają urzędy skarbowe, które muszą rygorystycznie przestrzegać opisanych wyżej zasad, bo wyciągnięte byłyby wobec nich konsekwencje prawne. Na uwagę zasługuje fakt, że urzędy skarbowe także mogą w każdej chwili skontrolować każdego podatnika i czas przewidziany przez ustawę o swobodzie działalności gospodarczej jest dla nich wystarczający.

Taka bezlimitowa kontrola przedsiębiorcy ma bardzo ujemne skutki dla jego działalności, gdyż podatnik nie jest pewny, kiedy kontrola się zakończy, traci czas, będąc w ciągłej gotowości do współpracy, nie może zająć się swoją pracą, tak jak przed kontrolą. Niejednokrotnie wielomiesięczne kontrole UKS-u dezorganizują pracę przedsiębiorców, powodując wymierne straty finansowe.

Wyjściem z takiej sytuacji może być albo zmiana interpretacji ww. przepisów przez Ministerstwo Finansów, albo doprecyzowanie ich w takim duchu, że inspektorów UKS także obowiązywałby limit czasowy i limit ilości kon...