Ewidencja przychodów z dotacji w świetle ustawy o rachunkowości i MSR

Podmioty, korzystające ze środków unijnych, funkcjonują na podstawie różnych przepisów, regulujących działalność jednostek. W zależności od przepisów systemowych podmioty gospodarcze otrzymane przychody z tytułu dotacji powinny ewidencjonować albo metodą kapitałową albo metodą wynikową.

Metoda wynikowa jest najczęściej stosowaną metodą ujmowania dotacji unijnych. Zgodnie z nią dotacje unijne wykazywane są w wyniku finansowym, w pozycji przychodów operacyjnych w jednym lub kilku okresach sprawozdawczych.
Metoda kapitałowa polega natomiast na księgowaniu dotacji unijnych jako zwiększenie kapitału (funduszu) własnego jednostki otrzymującej dotację. Ewidencja środków unijnych jako zwiększenie kapitałów przeprowadzana jest na podstawie przepisów systemowych regulujących zasady gospodarki finansowej danej grupy jednostek na przykład publicznych zakładów opieki zdrowotnej, instytucji kulturalnych, uczelni wyższych czy spółdzielni mieszkaniowych.

Moment ujęcia dotacji
Sposób ujmowania w księgach otrzymanych dotacji sprawia wiele problemów. Jednym z nich jest określenie właściwego momentu ujęcia dotacji w księgach rachunkowych jako przychodu. Ustalając zasady (politykę) rachunkowości, w zakresie ewidencji przychodów z dotacji unijnych, jednostka stosując ustawę o rachunkowości, powinna mieć na uwadze przepis art. 3 ust. 1 pkt 30 ustawy. Zawiera on definicję przychodów rozumianych jako uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o  wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli.
Z definicji wynika konieczność uprawdopodobnienia korzyści ekonomicznych związanych z dotacją unijną. Biorąc pod uwagę zdarzenia, jakie mają miejsce w jednostce, momentem uprawdopodobnienia otrzymanej dotacji może być np.: moment podpisania umowy lub dopiero moment faktycznego przekazania środków dotacji na rachunek beneficjenta. Jednakże w przypadku jakichkolwiek nieprawidłowości w trakcie realizacji dotacji lub wykrytych w trakcie kontroli jednostka będzie musiała zwrócić część lub wszystkie otrzymane środki z dotacji unijnej. Można więc stwierdzić, że dopiero ostateczne rozliczenie i zatwierdzenie dotacji jest właściwym momentem do ujęcia środków w dotacji jako przychodu, co jest zgodne z zapisami Międzynarodowych Standardów Rachunkowości.

Regulacje MSR
Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 20 reguluje zasady ewidencji w księgach rachunkowych dotacji rządowych. Jako dotacja rządowa trakto...