Ustalenie wartości początkowej samochodu (3)

Kontynuujemy rozważania na temat ustalania wartości początkowej samochodu. Dzisiaj o przypadkach nabycia samochodu w postaci wkładu niepieniężnego, w razie otrzymania w związku z likwidacją osoby prawneji w nabytego w razie zmiany formy prawnej, połączenia albo podziału podmiotów dokonywanych na podstawie odrębnych przepisów.

Wartość początkowa samochodu w razie nabycia w postaci wkładu niepieniężnego

Odmienne zasady ustalenia wartości początkowej środka trwałego przewidziane są w sytuacji uregulowanej w art. 22g ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT. Wskazany przepis prawa stanowi, że w razie nabycia środka trwałego w postaci wkładu niepieniężnego (aportu) wniesionego do spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej za wartość początkową uważa się, ustaloną przez wspólników na dzień wniesienia wkładu lub udziału, wartość poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nie wyższą jednak od ich wartości rynkowej, z dnia wniesienia wkładu.

Norma prawna wyraźnie stanowi, że wartość początkową wnoszonego do spółki aportem środka trwałego, w tym samochodu, wspólnicy powinni samodzielnie ustalić na dzień wniesienia wkładu. Ustalona przez wspólników wartość początkowa powinna w szczególności uwzględniać: poniesione koszty związane z uprzednim nabyciem samochodu, ewentualne koszty doprowadzenia środka transportu do używalności, czyli np. koszty napraw i remontów. Ustalona przez wspólników wartość początkowa nie może być jednak wyższa od wartości rynkowej. Pomocna może być również wycena biegłego, niemniej w omawianym przypadku o dokonaną wycenę wspólnicy nie mogą ustalić wartości początkowej.

Przy ustalaniu wartości początkowej przez wspólników, zgodnie z art. 22g ust. 16 ustawy o PIT, nabytych w postaci wkładu niepieniężnego (aportu) wniesionego do spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej stosuje się uregulowania art. 19 ustawy o PIT. Oznacza to, że wartość rynkową samochodu wspólnicy winni określić na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia. Jeżeli przyjęta przez wspólników wartość samochodu będzie znacznie odbiegała od wartości rynkowej samochodów, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej wezwie wspólników do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych.

W kontekście wniesienia środków trwałych aportem do spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej, w odniesieniu do podatnika wnoszącego aport, powstaje kilka istotnych pytań związanych z podatkiem VAT. Po pierwsze, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku VAT, po drugie, jak udokumentować wniesienie aportu, po trzecie, czy może dojść do konieczności korekty odliczonego podatku naliczonego?

Przede wszystkim należy zwrócić uwagę, że na gruncie Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług wniesienie aportu do spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej jest sprzedażą. Powyższe wynika z regulacji zawartych w art. 2 pkt 22 oraz art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Co do zasady sprzedaż rozumiana jako odpłatna dostawa towarów podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Niemniej w odniesieniu do czynności wniesienia aportu do spółki prawa handlowego lub cywilnego przepisy w zakresie VAT przewidują zastosowanie zwolnienie od podatku. Zgodnie z § 8 ust. 1 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wynikania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku wkłady niepieniężne (aporty) wnoszone do spółek prawa handlowego i cywilnego.

W takiej sytuacji, kiedy zastosowanie znajduje zwolnienie, faktura dokumentująca wykonanie czynności zwolnionej powinna być wystawiona ze wskazaniem w treści podstawy prawnej, o której mowa powyżej. Obowiązek w tym zakresie wynika z regulacji przewidzianej w § 8 w powiązaniu z § 9 ust. 7 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług. Jak wynika ze wskazanych przepisów, zarejestrowani podatnicy, jako podatnicy podatku od towarów i usług czynni, posiadający numer identyfikacji podatkowej, w przypadku dokonania sprzedaży wystawiają faktury oznaczone „Faktura VAT”. Innymi słowy w przypadku wniesienia np. samochodu używanego w działalności gospodarczej przez czynnego podatnika VAT aportem do spółki prawa cywilnego lub handlowego dokumentem sporządzonym dla potrzeb uregulowania obowiązków w zakresie VAT jest wystawiona przez podatnika faktura VAT ze stawką zwolnioną. W przypadkach dostawy towarów lub świadczenia usług objętych stawką podatku niższą od określonej w art. 41 ust. 1 ustawy, czyli niższą niż podstawowa 22-procentowa stawka oraz dostawy towarów lub świadczenia usług zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy albo przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy (na tej podstawie zostało wydane rozporządzenie, które zwalania od podatku VAT wniesienie aportu), dane określone w ust. 1 pkt 4 (nazwa towaru lub usługi) obejmują również symbol towaru lub usługi, określony w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, chyba że ustawa lub przepisy wykonawcze do ustawy nie powołują tego symbolu. W tym przypadku należy podać przepis, na podstawie którego podatnik stosuje zwolnienie. W przypadku wniesienia składników majątku firmy aportem do spółki prawa handlowego lub cywilnego na wystawionej fakturze należy wskazać jako podstawę do zastosowania zwolnienia od podatku VAT § 8 ust. 1 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Pozostaje jeszcze kwestia ewentualnej korekty podatku VAT, o której stanowią przepisy art. 91 ustawy o VAT. Zgodnie z art. 91 ust. 7 ustawy o VAT przepisy dotyczące korekty podatku naliczonego związanej z wykonywaniem czynności opodatkowanych i zwolnionych stosuje się odpowiednio, w przypadku gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się to prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi. W kontekście wniesienia aportu chodzi tu przede wszystkim o sytuację, kiedy np. podatnik prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą nabył samochód ciężarowy, od zakupu którego dokonał pe...