Pełnomocnik w jednoosobowej działalności gospodarczej

Pełnomocnictwo to upoważnienie drugiej osoby do dokonania czynności prawnej, indywidualnie oznaczonej albo czynności określonych rodzajowo w imieniu lub na rzecz mocodawcy. Źródłem umocowania pełnomocnika jako przedstawiciela udzielającego pełnomocnictwa jest oświadczenie reprezentowanego.

Wyrazu „pełnomocnictwo” używa się w języku polskim zarówno dla określenia samego dokumentu stanowiącego wyraz woli osoby ustanawiającej przedstawiciela jak i dla samej czynności prawnej mocą, której następuje jej oświadczenie. Pomijamy tu odmienny charakter administracyjnego pełnomocnictwa procesowego.

Pełnomocnik może działać w imieniu mocodawcy, co oznacza, iż dokonanie przez niego czynności prawnej ma taki sam skutek, jaki miałaby gdyby dokonał ją sam reprezentowany. W przypadku możliwości dokonania czynności prawnej na rzecz mocodawcy oznacza, iż pełnomocnik wywoła skutek prawny na rachunek mocodawcy, czyli w dotyczącej go sferze stosunku prawnego. Dla lepszego zrozumienia tych dwóch pojęć można przytoczyć przykład pełnomocnika ustanowionego dla dysponowania środkami rachunku bankowego prowadzonego na rzecz przedsiębiorcy działającego w ramach indywidualnej ewidencji działalności gospodarczej. Pełnomocnik upełnomocniony w zakresie działania w imieniu mocodawcy może swobodnie dysponować środkami zgromadzonymi na koncie przedsiębiorcy tak jakby czynił to sam jego właściciel. W przypadku udzielenie pełnomocnictwa również do działania na rzecz mocodawcy pełnomocnik może założyć odrębne konto na rachunek przedsiębiorcy, jeśli zajdzie taka potrzeba.

Rodzaje pełnomocnictw
Ze względu na zakres udzielonego pełnomocnictwa wyróżniamy:

1. ogólne,
2. rodzajowe,
3. szczególne,
4. procesowe.

Pełnomocnictwo ogólne
Ten rodzaj pełnomocnictwa obejmuje ogół czynności w sferze zwykłego zarządu. Kodeks cywilny nie wymienia czynności nie wchodzących w zakres zwykłego zarządu, pomimo tego nie sprawia większych trudności określenie co można a co nie można do niego zaliczyć. Bogaty dorobek judykatury wskazuje przykładowo jako czynności zwykłego zarządu: codzienną, zwykłą eksploatację przedsiębiorstwa, czynności niezbędne do utrzymania działalności w określonej sferze stosunków prawnych, zaciąganie zobowiązań w związku z tą działalnością, zawieranie umów dzierżawy czy najmu, płacenie podatków, zbywanie ruchomości, zawieranie umów kredytowych, jeżeli pozostają w związku z tą działalnością gospodarczą. (SN z 25 marca 1994r., III CZP 182/93, OSNCP 7-8/94)

Należy pamiętać, że określenie zakresu zwykłego zarządu odbywa się każdorazowo w konkretnym wypadku z uwzględnieniem występującego stanu faktycznego. Powoduje to, iż mamy do czynienia ze zmienną treścią zwykłego zarządu, na którą wpływają konkretne czynności przedsiębiorcy w ramach obrotu gospodarczego.

Przykładem czynności prawnych nieobjętych zakresem zwykłych czynności jest: zbywanie i obciążanie nieruchomości, zawieranie ugody, wnoszenie powództw czy zaciąganie pożyczek.

Pełnomocnictwo rodzajowe
Czynności prawne wymagające dla swej skuteczności pełnomocnictwa rodzajowego przekraczają zakres zwykłego zarządu. Kodeks cywilny nie zawiera definicji takich czynności. W określeniu tych czynności prawnych z pomocą przychodzi przedsiębiorcy analiza pełnomocnictwa udzielonego do dokonania czynności prawnej objętej umocowaniem jak i jej przedmiot. Jeżeli rodzaj czynności prawnej nie jest w pełnomocnictwie określony w sposób wyraźny, dla ustalenia rzeczywistej woli reprezentowanego mają zastosowanie reguły interpretacyjne obowiązujące przy tłumaczeniu oświadczenia woli. ( II CKN 866/97).

Oświadczenie woli winno być tłumaczone z uwzględnieniem okoliczności w których powstało oraz jako czynność prawna z uwzględnieniem zarówno skutków prawnych w niej wyrażonych jak i wynikających z ustawy, zasad współżycia społecznego i ustalonych zwyczajów. Judykatura wypracowała określone kategorie czynności przekraczających zwykły zarząd, do których zalicza się: sprzedaż nieruchomości, sprzedaż lub zamianę gospodarstwa rolnego, zawarcie długoletniej umowy kontraktacyjnej. Można przyjąć pogląd, iż pełnomocnictwo rodzajowe wymagane jest dla takiej kategorii czynności przedsiębiorcy, która nie wynika z przeciętnej działalności tego przedsiębiorcy.

Warto również wspomnieć, iż może pełnić funkcję oznaczenia zakresu dokonywania czynności prawnych w imieniu i na rzecz mocodawcy poprzez wskazanie jednego rodzaju czynności, do których zostało udzielone”.

Pełnomocnictwo rodzajowe powinno określać rodzaj czynności prawnej oraz jej przedmiot objęty umocowaniem.

Pełnomocnictwo szczególne
Przyjęcie przez ustawodawcę konieczności udzielenia pełnomocnictwa do niektórych, poszczególnych czynności prawnych powoduje, iż niewystarczające staje się pełnomocnictwo rodzajowe i wymaga się pełnomocnictwa szczególnego.

Zbycie przedsiębiorstwa, oddanie go do czasowego korzystania oraz do zbywania i obciążania nieruchomości stanowi katalog czynności wskazanych przez ustawodawc...