Zakup i sprzedaż przedmiotów na aukcjach internetowych organizowanych na serwerach zagranicznych (1)

Niezwykle istotną sprawą, od której należałoby zacząć omawianie problematyki zakupu i sprzedaży przedmiotów na aukcjach internetowych organizowanych na serwerach zagranicznych, jest kwestia umowy sprzedaży, chwili i miejsca zawarcia tej umowy w aspekcie prawa cywilnego i prawa międzynarodowego prywatnego.

Zacznijmy od wyjaśnienia podstawowych pojęć.

Zgodnie z art. 535 Kodeksu cywilnego umową sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu ją, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić cenę sprzedawcy.

Jednym ze sposobów zawierania umów jest tryb ofertowy, polega on w skrócie na złożeniu oferty przez jedną ze stron (zwaną oferentem) oraz zaakceptowaniu jej przez drugą stronę (zwaną oblatem). Zgodnie z art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne elementy tej umowy, a w naszym przypadku choćby cenę i przedmiot sprzedaży.

Zgodnie z art. 661 § 1 Kodeksu cywilnego oferta złożona w postaci elektronicznej wiąże składającego, jeżeli druga strona niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie.

Przedsiębiorca składający ofertę w postaci elektronicznej jest obowiązany przed zawarciem umowy poinformować drugą stronę w sposób jednoznaczny i zrozumiały o:

1. czynnościach technicznych składających się na procedurę zawarcia umowy;
2. skutkach prawnych potwierdzenia przez drugą stronę otrzymania oferty;
3. zasadach i sposobach utrwalania, zabezpieczania i udostępniania przez przedsiębiorcę drugiej stronie treści zawieranej umowy;
4. metodach i środkach technicznych służących wykrywaniu i korygowaniu błędów we wprowadzanych danych, które jest obowiązany udostępnić drugiej stronie;
5. językach, w których umowa może być zawarta;
6. kodeksach etycznych, które stosuje, oraz o ich dostępności w postaci elektronicznej (art. 661 Kodeksu cywilnego).

Przepis ten stosuje się odpowiednio, jeżeli przedsiębiorca zaprasza drugą stronę do rozpoczęcia negocjacji, składania ofert albo do zawarcia umowy w inny sposób. Przepisy powyższe nie mają zastosowania do zawierania umów za pomocą poczty elektronicznej albo podobnych środków indywidualnego porozumiewania się na odległość (np. kanały IRC). Nie stosuje się ich także w stosunkach między przedsiębiorcami, jeżeli strony tak postanowiły.

Obowiązki wskazane powyżej powinny zostać spełnione przed zawarciem umowy. Najlepszą metodą będzie umieszczenie odpowiedniego dokumentu na stronie www. Warto dodać, że w świetle nowych regulacji Kodeksu cywilnego przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33¹ § 1 Kodeksu cywilnego – tzw. ułomna osoba prawna, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

Do zawarcia umowy wymagane jest zaakceptowanie oferty przez drugą stronę poprzez złożenie odpowiedniego oświadczenia woli - w naszym przypadku będzie to kliknięcie w odpowiednią ramkę „Licytuj” lub „Kup Teraz” na stronie serwisu aukcyjnego.

Zgodnie z art. 61 § 2 Kodeksu cywilnego oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, że osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią. Istotną kwestią pozostaje, że przepisy Kodeksu cywilnego nie wymagają, aby adresat rzeczywiście zapoznał się z oświadczeniem woli.

Art. 61 § 2 Kodeksu cywilnego stanowi o wprowadzeniu oświadczenia woli do środka komunikacji elektronicznej i w związku z tym oświadczenie woli w formie elektronicznej zostanie uznane za złożone w chwili, gdy adresat będzie mógł choćby potencjalnie zapoznać się z jego treścią – wystarczy więc przesłanie wiadomości pocztą elektroniczną.

I teraz dochodzimy do podstawowej kwestii.

Otóż szczególnie istotnym zagadnieniem pozostaje określenie chwili i miejsca zawarcia umowy zawartej za pośrednictwem Internetu. Podstawą pozostaje możliwość samodzielnego uregulowania przez strony zarówno miejsca, jak i daty jej zawarcia. Dopiero w sytuacji, kiedy strony nie zdecydują się na oznaczenie tych elementów, będą miały zastosowanie regulacje kodeksowe – art. 70 Kodeksu cywilnego.
Zgodnie z art. 70 § 1 Kodeksu cywilnego w razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w chwili otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli dojście do składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu nie jest wymagane – w chwili przystąpienia przez drugą stronę do wykonania umowy.
Natomiast odnośnie miejsca zawarcia umowy przepisy Kodeksu cywilnego stanowią następująco.
W razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w miejscu otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli dojście do składającego ofertę oświadczenia nie jest wymagane albo oferta jest składan...