Opinia PKPP Lewiatan oraz KPF nt. projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze

5 lipca br. w sejmie odbyło się posiedzenie połączonych Komisji Gospodarki i Sprawiedliwości, na którym odbyło się I czytanie poselskiego (PO) projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze oraz innych ustaw, w zakresie upadłości osób fizycznych oraz ponowne I czytanie poselskiego (PIS) projektu ustawy o przeciwdziałaniu niewypłacalności oraz upadłości osób fizycznych. W związku z powyższym, Polska Konfederacja Pracodawców Polskich Lewiatan (PKPP Lewiatan) wspólnie ze Związkiem Pracodawców - Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych (KPF) wystosowała do ww. komisji wspólnie wypracowane stanowisko popierające poselski (PO) projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze oraz innych ustaw, w zakresie upadłości osób fizycznych.

Połączone komisje sejmowe podjęły decyzję o powołaniu podkomisji, w składzie 8 osób, która zajmie się pracą nad obydwoma ww. projektami dotyczącymi tzw. upadłości konsumenckiej.

Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie instytucji upadłości osób fizycznych, nie będących przedsiębiorcami, do polskiego systemu prawa w drodze nowelizacji ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze oraz niezbędnej dla uzyskania spójności systemowej nowelizację innych ustaw.

Za takim rozwiązaniem przemawiają zarówno względy merytoryczne, jak i praktyczne:

a) rozwiązanie to oparte jest na sprawdzonych już rozwiązaniach materialno-prawnych oraz procesowych, zweryfikowanych i udoskonalonych w praktyce stosowania Prawa upadłościowego przez wiele lat w Polsce,
b) Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego zakończyła prace nad rozległą nowelizacją prawa upadłościowego /druk 1845/, a procedury parlamentarne nie zostały jeszcze rozpoczęte. Umożliwi to w praktyce rozszerzenie obecnie przygotowywanej nowelizacji o przepisy regulujące upadłość osób fizycznych nie będących przedsiębiorcami i w rezultacie zapewni spójność systemową, a także kompleksowość regulacji upadłości w Polsce.

Ze względu na doniosłe skutki rozstrzygnięć zapadających w postępowaniu upadłościowym, także prowadzonym wobec osób fizycznych nie będących przedsiębiorcami, dla ochrony praw uczestników tego postępowania, oddanie spraw z zakresu upadłości osób fizycznych pod jurysdykcję sądów powszechnych.

Zdaniem Konfederacji jest to bardzo pożądane rozwiązanie, postulowane przez PKPP Lewiatan już we wcześniejszych opiniach na ten temat, gdyż po pierwsze, sądy powszechne, w których utworzone zostały liczne wydziały upadłościowe, są przygotowane zarówno merytorycznie jak i organizacyjnie do przyjęcia i rozstrzygania spraw w zakresie upadłości osób fizycznych. Po drugie, za takim rozwiązaniem przemawiają również doświadczenia międzynarodowe – gdzie ze względu na głęboką ingerencję w prawa własności – wskazuje się jednoznacznie, iż sprawy upadłości konsumenckiej poddane być mogą wyłącznie pod jurysdykcje sądom.

Określenie jasnych przesłanek ogłoszenia upadłości osób fizycznych i wprowadzenia ograniczeń w zakresie korzystania z prawa do oddłużenia.

Upadłość zmierzającą do umorzenia części lub całości zobowiązań (upadłość likwidacyjna z możliwością ustalenia sądowych warunków spłaty) ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny, gdy nie powiodła się próba porozumienia z wierzycielami i zawarcia układu, jednakże tylko wtedy gdy niewypłacalność dłużnika jest następstwem utraty lub trwałego obniżenia jego zdolności do spłaty zobowiązań wskutek:

a) długotrwałej choroby dłużnika lub członka jego najbliższej rodziny,
b) trwałej utraty przez dłużnika zdolności do pracy,
c) bezrobocia o charakterze trwałym i nie zawinionym przez dłużnika, trwałego pogorszenia się sytuacji materialnej dłużnika, o ile pogorszenie to wynika z przyczyn, których dłużnik nie mógł przewidzieć i którym nie mógł zapobiec przy dołożeniu należytej staranności,
d) utraty niezbędnych składników wyposażenia gospodarstwa domowego dłużnika wskutek klęsk żywiołowych lub innych nadzwyczajnych zdarzeń losowych.