Polityka ZUS zniechęca eksporterów do świadczenia usług w UE

Interpelacja nr 13527 do ministra pracy i polityki społecznej w sprawie wydawania przez ZUS zaświadczeń E-101

Szanowna Pani Minister! Jak donosi prasa, ZUS odmawia eksporterom zaświadczeń E-101, przez co muszą opłacać wyższe składki. Tymczasem Sąd Najwyższy zakwestionował stanowisko ZUS w sprawie wydawania zaświadczeń E-101. W tym roku ZUS wystawił 178 tys. zaświadczeń E-101, w 2007 - ponad 242 tys. Pracownicy delegowani domagają się wydania im zaświadczenia E-101, ponieważ gdyby je otrzymali, ich pracodawcy płaciliby za nich niższe składki do ZUS, a nie wyższe za granicą. Spory między ZUS a pracownikami delegowanymi powstają w wyniku różnych interpretacji unijnych przepisów. Polskie firmy podpisują z pracownikami umowę o pracę, z której wynika, że będzie ona wykonywana na terytorium kilku państw unijnych, poza Polską. Potem pracownicy występują do ZUS o wydanie zaświadczenia E-101. Jeśli je otrzymają, ich firma płaci przez rok składki do ZUS. Podstawą prawną do otrzymania zaświadczenia jest art. 14 ust. 2 lit. b (ii) rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie. Zgodnie z tym artykułem osoba zwykle zatrudniona na terytorium dwóch lub więcej państw członkowskich podlega ustawodawstwu tego państwa, na terytorium którego przedsiębiorstwo lub pracodawca, który ją zatrudnia, ma zarejestrowaną siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności. Pod warunkiem, że nie zamieszkuje na terytorium jednego z państw UE, gdzie pracuje.

W związku z powyższym pytam Panią Minister: Czy ZUS słusznie odmawia eksporterom zaświadczeń E-101, przez co muszą opłacać wyższe składki?

Poseł Anna Sobecka

Toruń, dnia 9 grudnia 2009 r.

Odpowiedź ministra pracy i polityki społecznej na interpelację nr 13527 w sprawie wydawania przez ZUS zaświadczeń E-101

Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na pismo z dnia 18 grudnia 2009 r. (znak: SPS/023-M527/09) przesyłające interpelację pani poseł Anny Sobeckiej w sprawie wydawania przez ZUS zaświadczeń E-101 pozwalam sobie przedstawić następujące wyjaśnienia.

1. Zasady ustalania ustawodawstwa właściwego w zakresie zabezpieczenia społecznego dla obywateli UE przemieszczających się w obrębie Wspólnoty regulują postanowienia rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób pracujących na własny rachunek oraz członków ich rodzin przemieszczających się w obrębie Wspólnoty. Zgodnie z przepisami rozporządzenia 1408/71, pracownicy migrujący (rozumiani szeroko jako osoby zatrudnione, jak i prowadzące działalność na własny rachunek) podlegają w zakresie zabezpieczenia społecznego przepisom prawnym tylko jednego państwa członkowskiego, przy czym czynnikiem decydującym dla ustalenia tzw. ustawodawstwa właściwego jest miejsce faktycznego wykonywania zatrudnienia/działalności na własny rachunek. Osoba zainteresowana podlega zatem systemowi zabezpieczenia społecznego tego państwa członkowskiego, na terytorium którego pracuje lub prowadzi działalność, nawet jeżeli zamieszkuje na terytorium innego państwa lub jeżeli jej pracodawca (w przypadku pracowników) ma swoją siedzibę w innym państwie członkowskim. W niektórych jednak sytuacjach zastosowanie podstawowej reguły miejsca wykonywania pracy nie prowadzi do jednoznacznego wskazania ustawodawstwa, k...