Spółdzielcze prawo do lokalu, ulga meldunkowa i sprawiedliwość podatkowa

Interpelacja nr 13626 do ministra finansów w sprawie sprzecznych z zasadą państwa prawa praktyk organów skarbowych oraz zmiany niekorzystnego stanowiska w stosunku do sposobu naliczania początkowego terminu okresu uprawniającego do zwolnienia podatkowego w przypadku zbycia lokalu mieszkalnego

Szanowny Panie Ministrze!

Stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2, nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, prawa wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Zgodnie z art. 28 ust 1 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. przychodu z odpłatnego zbycia i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c nie łączy się z przychodami (dochodami) z innych źródeł. Podatek od przychodu uzyskanego, o którym mowa powyżej, zgodnie z art. 28 ust. 2 ww. ustawy ustala się w formie ryczałtu w wysokości 10% uzyskanego przychodu.

Podatek ten jest płatny bez wezwania w terminie 14 dni od dnia dokonania odpłatnego zbycia na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika.

Powyższe zasady opodatkowania mają zastosowanie do przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw nabytych do dnia 31 grudnia 2006 r. Stosownie bowiem do art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2006 r. Nr 217, poz. 1588) do przychodu (dochodu) z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nabytych lub wybudowanych (oddanych do użytkowania) do dnia 31 grudnia 2006 r., stosuje się zasady określone w ww. ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.

W niniejszej sprawie umowa zbycia lokalu mieszkalnego została zawarta w dniu 29 czerwca 2008 r. w formie aktu notarialnego. Odpis tego aktu notarialnego został złożony w urzędzie skarbowym przez notariusza w dniu 2 lipca 2008 r. Akt ten na stronie 1 zawierał informację o zamieszkiwaniu, a co za tym idzie, także zameldowaniu w zbywanym lokalu. Już wówczas obowiązywało rozporządzenie ministra finansów z dnia 2 kwietnia 2008 r. w sprawie przedłużenia terminu do złożenia oświadczenia o spełnieniu warunków do zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym przychodów uzyskanych z odpłatnego zbycia nieruchomości i określonych praw majątkowych, wskazujące, iż termin dla uzyskujących przychody z ww. sprzedaży w 2008 r. mija 30 kwietnia 2009 r. Od lipca 2008 r. do kwietnia 2009 r., a więc przez 9 miesięcy od otrzymania informacji o powstaniu przychodu u odwołującego się, organ podatkowy nie wezwał odwołującego się do złożenia wyjaśnień. Uczynił to dopiero w sierpnia 2009 r. Świadczy to jednoznacznie o naruszeniu przez organ podatkowy wszystkich ww. zasad.

Na tym tle stosowne zdaje się pytanie o zasadność regulacji nakazującej zbywcy złożenie oświadczenia o spełnieniu warunków do skorzystania z ulgi meldunkowej. Nałożenie takiego obowiązku prowadzi w konsekwencji do oczekiwania na błąd podatnika, który wskutek różnych okoliczności może uchybić terminowi i tym samym pozbawić się prawa do ustawowego zwolnienia z podatku. Szczególnie zasadne jest to pytanie w sytuacji, gdy całość informacji potrzebnych do zastosowania ulgi organa podatkowe już posiadają.

Czy w świetle zasad konstytucyjnych zawartych w art. 32 konstytucji, zgodnie z którym wszyscy są wobec prawa równi i mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne, oraz art. 84 konstytucji, po myśli którego każdy jest zobowiązany do ponoszenia podatków tylko przewidzianych w przepisach ustawowych, takie postępowanie jest prawidłowe? Zasada równości wobec prawa i równego traktowania przez władze publiczne oznacza po pierwsze, że przepis ust. 22 art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyznaczający termin na złożenie oświadczenia o zameldowaniu w zbywanym lokalu mieszkalnym przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy przed data zbycia w sposób niezgodny z konstytucją traktuje w sposób nierówny podatników, przyznając zwolnienie z płatności podatku, ale dodatkowo w sposób nieuprawniony, warunkując go dokonaniem czynności w postaci złożenia oświadczenia w krótkim terminie, a po drugie, zobowiązuje organy podatkowe do działania zgodnie z zasadami wskazanymi w K.p.a. i Ordynacji podatkowej:

1) zasadą prawdy obiektywnej, zgodnie z którą w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny, słuszny interes obywateli, wyrażoną w art. 7 K.p.a. i w art. 122 Ordynacji podatkowej, po myśli którego w toku postępowania organy podatkowe podejmują wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym,

2) zasadą pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa, zgodnie z którą organy administracji publicznej zobowiązane są prowadzić postępowanie w taki sposób, aby pogłębiać zaufanie obywateli do organów państwa oraz świadomość i kulturę prawną obywateli, wskazaną w art. 8 K.p.a. oraz art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym postępowanie podatkowe powinno być prowadzone w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych,

3) zasadą udzielania informacji, zgodnie z którą organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego.

Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek, wskazanych w art. 9 K.p.a. i art. 121 § 2 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że organy podatkowe w postępowaniu podatkowym obowiązane są udzielać niezbędnych informacji i wyjaśnień o przepisach prawa podatkowego pozostających w związku z przedmiotem tego postępowania.

Tymczasem w sprawie, która jest podstawą niniejszej interpelacji, organa podatkowe nie uczyniły nic przez okres 9 miesięcy, aby załatwić sprawę zgodnie z obowiązującym prawem. Tym bardziej, że zbywca mający lokatorskie spółdzielcze prawo do ww. lokalu zamieszkuje w nim od 1986 r., a więc od 22 lat, co roku składając zeznanie roczne o osiągniętych dochodach, wskazuje swój adres zamieszkania i zameldowania. Organ podatkowy ma ...