Dieta dla przedsiębiorcy

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15.09.2005 r., sygn. FSK 2175/04

Teza: Z omawianego przepisu z art. 23 ust. 1 pkt 52 wynika, iż ustawodawca wyłącza z kosztów wartość diet z tytułu podróży służbowych osób prowadzących działalność gospodarczą ale tylko w części przekraczającej wysokość diet przysługujących pracownikom. Oznacza to, że osobom tym przysługuje prawo uwzględnienia w kosztach uzyskania przychodu wartości diet za czas podróży służbowych w ramach zakreślonego limitu tj. w wysokości diet przysługujących pracownikom. Wbrew stanowisku Dyrektora Izby Skarbowej osoby prowadzące działalność gospodarczą z tytułu odbywania podróży służbowych nie mogą zatem rozliczyć w kosztach uzyskania przychodu kosztów faktycznie poniesionych z tytułu zwiększonych wydatków na koszty utrzymania, lecz mogą się rozliczyć tylko swoistym "ryczałtem" - wartością diet za czas podróży służbowej przysługującą pracownikom.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 20.05.2004 r. sygn. akt I SA/Po 173/02 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu - uwzględniając skargę Tomasza i Małgorzaty - uchylił decyzję Izby Skarbowej w Zielonej Górze z dnia 19.12.2001 r. w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 1998 r.

Decyzją tą organ podatkowy drugiej instancji utrzymał w mocy decyzję Urzędu Skarbowego w Żarach z dnia 20.08.2001 r., w której stwierdzono, że Tomasz prowadzący działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług transportu międzynarodowego i krajowego w ramach spółki cywilnej, zaniżył przychód o kwotę 968,92 zł i zawyżył koszty jego uzyskania o kwotę 29.439,80 zł. W konsekwencji Urząd Skarbowy określił podatnikom zaległość podatkową za rok podatkowy w wysokości 2.888,80 zł oraz odsetki od tej zaległości.
Podatnicy zaskarżyli tę decyzję w części dotyczącej nie uznania za koszty uzyskania przychodu kwoty 20.025,81 zł, stanowiącej równowartość diet z tytułu podróży służbowych wspólników spółki cywilnej.

Izba Skarbowa nie uwzględniła odwołania od tej decyzji. Tomasz i Małgorzata wnieśli skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Poznaniu.

W skardze wnieśli o uchylenie decyzji organów podatkowych obydwu instancji w części dotyczącej nie uznania za koszty uzyskania przychodów kwoty 20.025,85 PLN stanowiącej równowartość diet z tytułu podróży służbowych wspólników spółki cywilnej.

W uzasadnieniu skargi podnieśli, iż:

1) w koszty uzyskania przychodów zaliczyli wartość diet z tytułu podróży służbowych realizowanych na terenie kraju jak i poza jego granicami,
2) koszty te były bezpośrednio związane z uzyskiwanymi przez spółkę przychodami oraz
3) były dokumentowane w sposób prawidłowy zgodny z obowiązującymi przepisami.

Nadto podatnicy podnieśli, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych zezwala na zaliczenie w koszty uzyskania przychodów wartości diet z tytułu podróży służbowej przedsiębiorcy w kwotach nie przekraczających wysokości diet przysługujących pracownikom.

Organ odwoławczy w odpowiedzi na skargę wniósł o oddalenie skargi. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, który rozpoznał skargę na podstawie art. 97 § l ustawy z dnia 30.08.2002 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o ustroju sądów administracyjnych i ustawę - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1271), zaskarżonym wyrokiem uchylił decyzję Izby Skarbowej uznając, że o ile pracownikowi cel podróży określa pracodawca w poleceniu odbycia podróży służbowej, o tyle w odniesieniu do wspólnika spółki cywilnej, istotnym kryterium dla uznania podróży poza granicami kraju za podróż służbową winno być ustalenie, czy jest ona związana bezpośrednio z prowadzoną przez spółkę działalnością gospodarczą.

Sąd stwierdził, że organy podatkowe bez żadnej ku temu podstawy prawnej przyjęły, że podróż służbowa wspólników może mieć miejsce jedynie wtedy, gdy jej celem jest wyjazd do kontrahenta zagranicznego w celu np. omówienia warunków kontraktu na wykonywanie usług przewozowych. Przyjęcie za prawidłowe takiego stanowiska oznaczałoby przyznanie organom podatkowym bez jakichkolwiek czytelnych prawnie określonych kryteriów uprawnienia do decydowania o tym, który cel podróży związany z wykonywanymi zadaniami uzasadnia podróż służbową, który zaś jej nie uzasadnia. Nadto Sąd powołując się na przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy wykonawcze do Kodeksu pracy stwierdził, że nie można wnioskować, że wspornicy spółki cywilnej wykonując zadania gospodarcze spółki poza obszarem kraju, nie odbywaj ą podróży służbowej i to tylko z tego powodu, że nie są oni pracownikami albo wykonywane przez nich zadania należą do zakresu działalności gospodarczej spółki. Sąd wypowiedział się na temat poniesionych kosztów wyżywienia w czasie podróży przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą z punktu widzenia kosztów uzyskania przychodów. Zaznaczył, że w rozpoznawanej sprawie chodzi o wartość diet określoną w przepisach rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w , sprawie ustalania oraz wysokości należności przysługując...