Skutki przeniesienia prawa własności nieruchomości w drodze zamiany

Pytanie podatnika: Czy przeniesienie prawa własności nieruchomości gruntowej w drodze zamiany, w ramach odszkodowania za przejęty grunt, korzysta ze zwolnienia od podatku VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku od towarów i usług?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Urzędu Miejskiego, przedstawione we wniosku z dnia 13 grudnia 2011 r. (data wpływu 19 grudnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z podatku czynności przeniesienia prawa własności nieruchomości gruntowej w drodze zamiany, w ramach odszkodowania za przejęty grunt – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 grudnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z podatku czynności przeniesienia prawa własności nieruchomości gruntowej w drodze zamiany, w ramach odszkodowania za przejęty grunt.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Na podstawie decyzji Burmistrza Miasta zatwierdzającej podział nieruchomości stanowiącej własność osób fizycznych, zostały wydzielone m. in. działki przeznaczone pod budowę dróg, które zgodnie z art. 98 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.) przeszły z mocy prawa na własność Gminy Miasta. Przejęta działka o powierzchni 843 m2 należała do osoby fizycznej, niebędącej zarejestrowanym podatnikiem VAT.
Stosownie do art. 98 ust. 3 ww. ustawy, za działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Przepis art. 131 stosuje się odpowiednio. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości. Natomiast, zgodnie z art. 131 ust. 1 ww. ustawy, w ramach odszkodowania właścicielowi nieruchomości może być przyznana, za jego zgodą, odpowiednia nieruchomość zamienna.
Właściciele w protokole uzgodnień z dnia 9 sierpnia 2011 r. wyrazili zgodę na przyznanie im działki zamiennej o pow. 823 m2, bez dopłat pieniężnych, w ramach przysługującego im odszkodowania za grunt przejęty pod budowę dróg. Na powyższe przyznanie nieruchomości zamiennej również wyraziła zgodę w swojej uchwale Rada Miejska.
Zaproponowana przez Gminę Miasta działka do zamiany jest niezabudowana. Jej wartość wg. sporządzonego operatu szacunkowego wynosi 44.647 zł netto. Dla powyższej działki brak jest obowiązujących ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz nie zostały wydane decyzje o warunkach zabudowy czy lokalizacji inwestycji celu publicznego. Zgodnie z zapisami Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta zatwierdzonego uchwałą rady Miejskiej z dnia 25 kwietnia 2002 r., działka ta znajduje się w terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Z rejestru ewidencji gruntów i budynków wynika, że jest to grunt rolny sklasyfikowany jako RVI.
Aktualnie czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku o towarów i usług jest powołany do obsługi Gminy – Urząd Miejski, który posiada nadany numer NIP. Gmina Miasta nie posiada własnego numeru NIP i nie jest zarejestrowana jako podatnik podatku od towarów i usług. Urząd rozlicza podatek VAT od wszystkich czynności podlegających opodatkowaniu oraz składa miesięczne deklaracje VAT-7. Faktury VAT sprzedaży wystawiane są przez Urząd a na fakturach będących dowodem zakupu jako nabywca również występuje Urząd.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy przeniesienie prawa własności nieruchomości gruntowej w drodze zamiany, w ramach odszkodowania za przejęty grunt, korzysta ze zwolnienia od podatku VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku od towarów i usług...
Zdaniem Wnioskodawcy, nieruchomość oznaczona w ewidencji gruntów jako grunt rolny, ale dla której nie ma aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego, nie jest opodatkowana podatkiem VAT, korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku od towarów i usług. Stosownie do treści powołanego przepisu, zwolniona jest od podatku dostawa terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę.
W przypadku braku aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego działki będącej przedmiotem zamiany w ramach przysługującego odszkodowania, wiążące powinny być zapisy w ewidencji gruntów i budynków. Nieruchomość w ewidencji gruntów sklasyfikowana jest jako grunt rolny, dla celów podatku VAT uznać należy, iż jest to teren niezabudowany inny niż tereny budowlane lub przeznaczone pod zabudowę i dostawa przedmiotowej działki będzie zwolniona z podatku VAT.
Nie mają znaczenia zapisy w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, gdyż studium nie jest przepisem prawa miejscowego i może być w dowolnym momencie zmienione przez Radę Miasta. W razie braku aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego wiążące są zapisy w ewidencji gruntów i budynków. Stanowisko takie potwierdza NSA w następujących orzeczeniach, np. z 15 kwietnia 2008 r. (II FSK 372/07), z 29 czerwca 2006 r. (II FSK 1505/05) oraz WSA w Rzeszowie w wyroku z 9 sierpnia 2011 r. (I SA/Rz 368/11).
Podobna sprawa była przedmiotem sporu, który rozstrzygnął wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 stycznia 2011 r. (sygn. I FSP 8/10). Omawiany problem wyglądał następująco.
W dniu 8 lipca 2008 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie wydał interpretację indywidualną znak: IPPP1/443-1120/08-2/AW, w której uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe wskazując, że sprzedaż przedmiotowej nieruchomości będzie wyłączona ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług określonego w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy. Powyższa transakcja winna być opodatkowana na zasadach ogólnych stawką podstawową zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, z uwagi, iż studium jako akt o wyższym stopniu ogólności od pozostałych urządzeń planistycznych wykorzystywany na szczeblu gminnym wyznacza przedmiotowe granice, w jakich ma nastąpić wiążące, zarówno władze, jak i obywateli, ustalenie przeznaczenia poszczególnych terenów oraz sposobów zagospodarowania i zabudowy.
Przedmiotowa interpretacja była przedmiotem skargi, złożonej przez Wnioskodawcę. Wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 4 lutego 2009 r., sygn. akt I SA/ Łd 1423/08 uchylono zaskarżoną interpretację.
W wydanym orzeczeniu Sąd uznał, że „(…) w momencie dokonywania sprzedaży dla przedmiotowego terenu nie było obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego, co wynika zarówno z wniosku skarżącego, jak i interpretacji organu. W tej sytuacji, decydujące znaczenie w sprawie będzie miał wypis z rejestru gruntów, z którego wynika, że przedmiotowa działka stanowi grunt orny.” Opierając swe orzeczenie na powyższym założeniu WSA uznał, iż przedmiotowa dostawa spełnia wymogi uprawniające do zastosowania zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT i uznał zaprezentowane w wydanej interpretacji indywidualnej stanowisko za sprzeczne z powołanym przepisem.
Powyższy wyrok był przedmiotem rozstrzygnięcia Naczelnego Sądu Administracyjnego, który wyrokiem z dnia 17 stycznia 2011 r. sygn. akt I FPS 8/10 oddalił skargę kasacyjną wniesioną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie.
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, iż skarga kasacyjna Organu nie zasługuje na uwzględnienie. Ponadto wskazał, że „w świetle art. 43 ust 1 pkt 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 ze zm.) przy zastosowaniu art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2000 r. Nr 100, poz. 1086) w sytuacji braku planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla klasyfikacji terenu niezabudowanego, wiążące są zapisy ewidencji gruntów i budynków, a nie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Brak zatem podstaw aby uznać, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w zaskarżonym wyroku dokonał błędnej wykładni art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT”.
Z podobnym stanowiskiem zgodził się Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w wydanej interpretacji nr IPPP1/443-1120/08/11-6/S/AW z dnia 1 lipca 2011 r., w której Gmina powołała się na ten sam wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Ilekroć w ustawie o podatku od towarów i usług jest mowa o sprzedaży należy przez to rozumieć odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (art. 2 pkt 22 ustawy).
Przez towary – w myśl art. 2 pkt 6 ustawy - rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Pojęcie dostawy towarów ustawodawca zdefiniował w art. 7 ust. 1 ustawy. Zgodnie z tym przepisem pod pojęciem dostawy towarów należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
2. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
3. wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
4. wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
5. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalne...