Zobowiązania pracodawcy wobec pracownika oddelegowanego

Zapytanie nr 6877 do ministra pracy i polityki społecznej w sprawie zobowiązań pracodawcy wobec pracownika zatrudnionego na pełen etat w Polsce, wysyłanego do pracy we Francji

Szanowna Pani Minister! Pan J. Z. zwrócił się z prośbą do mojego biura poselskiego o wystąpienie z zapytaniem poselskim w sprawie wyjaśnienia swojej sytuacji, tj. zobowiązań pracodawcy wobec pracownika zatrudnionego na pełen etat w Polsce, a wysyłanego do pracy za granicę (do Francji).

Zainteresowany chciałby uzyskać informację, jakie świadczenia powinien zapewnić pracodawca: Kto ponosi koszty dojazdu do miejsca pracy we Francji - czy za przejazd płaci pracodawca, czy pracownik? Kto ponosi koszty we Francji za dojazd z miejsca zakwaterowania do pracy - pracodawca, czy pracownik? Kto ponosi koszty zakwaterowania we Francji, za dojazd z miejsca zakwaterowania do pracy - pracodawca, czy pracownik? Kto płaci za wyżywienie we Francji? Czy przysługuje pracownikowi dodatkowy urlop lub dodatek do stawki godzinowej za szkodliwe warunki pracy - spawacz? W jakim terminie ma być wypłacana pensja za przepracowany miesiąc? Jak wygląda sprawa ubezpieczenia rentowo-emerytalnego, ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków? Kto i w jakiej wysokości ponosi koszty na te ubezpieczenia? Jak wygląda sprawa pracy w godzinach nadliczbowych?

Mając na uwadze powyższe, proszę Panią Minister o zainteresowanie się niniejszą sprawą. W związku z powyższym, zwracam się z pytaniem do Pani Minister: Jakie zobowiązania ma pracodawca wobec pracownika zatrudnionego na pełen etat w Polsce, a wysyłanego do pracy za granicę (do Francji)?

Z poważaniem

Poseł Jarosław Rusiecki

Ostrowiec Świętokrzyski, dnia 4 maja 2010 r.

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej - z upoważnienia ministra - na zapytanie nr 6877 w sprawie zobowiązań pracodawcy wobec pracownika zatrudnionego na pełen etat w Polsce, wysyłanego do pracy we Francji

Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację pana posła Jarosława Rusieckiego, przesłaną przy piśmie z dnia 12 maja 2010 r. (znak: SPS-024-6877/10), w sprawie warunków pracy pracownika wysyłanego do pracy na terytorium Francji uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

Przekazane pismo pracownika, a tym samym i zapytanie poselskie, jest ogólnikowe i brak w nim informacji o trybie skierowania i charakterze wykonywanej pracy za granicą. Udzielenie szczegółowych wyjaśnień na przedstawione pytania jest zatem utrudnione.

Zgodnie z art. 77⁵ Kodeksu pracy, za podróż służbową (potocznie: delegację) uznaje się wykonywanie przez pracownika na polecenie pracodawcy zadania służbowego poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy bądź stałe miejsce pracy pracownika. Z tego tytułu pracownikowi przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową (diety, zwrot kosztów przejazdów i dojazdów, noclegów oraz innych wydatków określonych przez pracodawcę odpowiednio do uzasadnionych potrzeb). W aktualnym stanie prawnym, co do zasady, warunki przyznawania świadczeń związanych z pracą w przypadku pracownika skierowanego do pracy poza granicami kraju regulują postanowienia układu zbiorowego pracy lub regulaminu wynagradzania obowiązującego u danego pracodawcy (art. 77¹ i 77² Kodeksu pracy), a u pracodawcy niezobowiązanego do ustalenia regulaminu wynagradzania - postanowienia umowy o pracę. Zatem podniesione w zapytaniu poselskim kwestie ewentualnych uprawnień pracownika do określonych świadczeń wymagają znajomości konkretnego stanu faktycznego i powinny być rozpatrywane w kontekście przepisów obowiązujących u zatrudniającego go pracodawcy, w tym m.in. ww. regulacji zakładowych lub postanowień wynikających z umowy o pracę.

Do konstytutywnych elementów pojęcia podróży służbowej należy wykonywanie przez pracownika zadania służbowego określonego w drodze polecenia pracodawcy. Natomiast praca wykonywana za granicą w miejscowości określonej umową stron stosunku pracy jest pracą świadczoną w stałym miejscu pracy; związany z tym pobyt pracownika poza krajem nie ma cech podróży służbowej, o której mowa w art. 77⁵ § 1 K.p. Powyższe znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego (m.in. wyrok z dnia 11 lutego 1999 r. - II UKN 466/98, OSNAP 2000/7/289; wyrok z dnia 30 maja 2001 r. - I PKN 424/00, OSNP 2003/7/172). W wyroku z dnia 20 lutego 2007 r. (sygn. akt II PK 165/06, OSNP 2008/7-8/97) Sąd Najwyższy orzekł, iż „podjęcie się przez pracownika podróży połączonej z wykonaniem określonej pracy na podstawie porozumienia zawartego z pracodawcą nie jest podróżą służbową w rozumieniu art. 77⁵ § 1 K.p.” W uzasadnieniu do powyższego wyroku SN stwierdził, że: W świetle art. 77⁵ § 1 K.p., podróżą służbową poza granicami kraju jest wykonywanie na polecenie pracodawcy zadania służbowego poza stałym miejscem pracy, w terminie i w państwie określonym przez pracodawcę. Odbywanie podróży na polecenia pracodawcy przesądza o charakterze tej formy delegowania i stanowi uzasadnienie dla określania jej mianem podróży „służbowej”. Zważywszy na charakter polecenia pracodawcy jako aktu konkretyzującego obowiązki pracownika, nie może ono, w odróżnieniu od wypowiedzenia i porozumienia zmieniającego, prowadzić do zmiany istotnych warunków pracy lub płacy. W rezultacie pracodawca nie może na tej drodze zmienić rodzaju pracy uzgodnionego w umowie o pracę ani zmienić uzgodnionego stałego miejsca pracy. Zadanie służbowe wyznaczone poleceniem podróży służbowej musi się zatem mieścić w uzgodnionym rodzaju pracy pracownika, chyba że pracodawca jednocześnie powierza pracownikowi na okres nieprzekraczający trzech miesięcy wykonywanie innej pracy na podstawie art. 42 § 4 K.p.

Z powołanych przepisów regulujących podróż służbową nie wynika natomiast zakaz delegowania pracownika niemającego charakteru podróży służbowej. W szczególności takim niebędącym podróżą służbową delegowaniem jest podjęcie się przez pracownika odbycia podróży połączonej z wykonaniem określonej pracy na podstawie porozumienia zawartego z pracodawcą. W takim przypadku nie znajdą zastosowania przepisy określające należności przysługujące pracownikowi z tytułu podróży służbowej. Dotyczą one bowiem jedynie delegowania mającego charakter podróży służbowej, tj. delegowania „narzuconego” pracownikowi w drodze polecenia zobowiązującego go do odbycia takiej podróży.

Podróż służbowa, o której mowa w art. 77⁵ § 1 Kodeksu pracy, charakteryzuje się tym, że jest odbywana: poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub poza stałym miejscem pracy, na polecenie pracodawcy, w celu wykonania określonego przez pracodawcę zadania. Wszy...