Jak zatrudnić i rozliczyć pomoc domową

Interpelacja nr 14508 do ministra finansów w sprawie przepisów podatkowych

Rodzą się coraz częstsze wątpliwości co do przepisów podatkowych w kontekście rozliczania z fiskusem w przypadku zawierania umów zleceń z nianią czy pomocą domową. Świadczenie usług tego typu jest obecnie coraz bardziej powszechne i popularne, niestety podkreśla się, iż niejednoznaczne i nieprecyzyjne regulacje powodują, że nawet urzędy skarbowe mają problemy z interpretacją, co utrudnia rozwój usług o tym charakterze.

Czy Ministerstwo Finansów podziela powyższe wątpliwości odnośnie do obowiązujących przepisów podatkowych i czy mogą one rodzić jakiekolwiek trudności interpretacyjne w tym kontekście? Czy przewiduje się wprowadzenie prostszego mechanizmu rozliczenia?

Poseł Waldy Dzikowski

Warszawa, dnia 8 lutego 2010 r.

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra - na interpelację nr 14508 w sprawie przepisów podatkowych

Szanowny Panie Marszałku! W związku z interpelacją pana posła Waldy Dzikowskiego, przesłaną przy piśmie z dnia 17 lutego 2010 r. nr SPS-023-14508/10 w sprawie przepisów podatkowych w zakresie przychodów z umów zleceń zawieranych z nianią czy pomocą domową, uprzejmie informuję.

Opodatkowanie dochodów uzyskiwanych przez osoby fizyczne reguluje ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zm.), zwana dalej „ustawą PIT”.

1. Przy szerokim ujęciu pracy najemnej można mówić o dwóch źródłach przychodu osoby fizycznej będącej nianią czy pomocą domową. Są to:

1) stosunek pracy (art. 12 ustawy PIT),
2) działalność wykonywana osobiście w ramach umowy zlecenia i umowy o dzieło zawartej z podmiotem gospodarczym, jeżeli praca niani czy pomocy domowej jest wykonywana za pośrednictwem tego podmiotu, np. agencji (art. 13 pkt 8 ustawy PIT).

Podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym stanowi dochód podatnika (przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu), przy czym podstawę opodatkowania zmniejsza się o kwotę składek na ubezpieczenie społeczne zapłaconych przez podatnika. Ponadto podstawa ta może być zmniejszona, jeżeli podatnik poniósł w roku podatkowym wydatki enumeratywnie wymienione w art. 26 ustawy PIT, które uprawniają do odliczenia.

Koszty uzyskania przychodu ze stosunku pracy są określone w art. 22 ust. 2 ustawy PIT i wynoszą:

- 111 zł 50 gr, a za rok podatkowy nie więcej niż 1335 zł, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody z tytułu jednego stosunku pracy,
- nie mogą przekroczyć łącznie 2002 zł 5 gr za rok podatkowy, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z więcej niż jednego stosunku pracy,
- 139 zł 6 gr miesięcznie, a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 1668 zł 72 gr, w przypadku gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę,
- nie mogą przekroczyć 2502 zł 56 gr za rok podatkowy, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z więcej niż jednego stosunku pracy, a miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę.

Koszty uzyskania przychodu z tytułu działalności wykonywanej osobiście w ramach umowy zlecenia i umowy o dzieło wynoszą 20% przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe. Wynika to z postanowień art. 22 ust. 9 pkt 4 ustawy PIT.

Od przedmiotowych dochodów pobierane są w trakcie roku podatkowego zaliczki na podatek.

Poboru zaliczki od przychodów ze stosunku pracy dokonuje płatnik, czyli pracodawca (art. 31 ustawy PIT).

Przy umowie zlecenia zobowiązanym do poboru zaliczki jest jedynie zleceniodawca będący osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, osobą prawną lub inną jednostką organizacyjną (art. 41 ust. 1 ustawy PIT).

Pobraną zaliczkę na podatek płatnicy przekazują do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaliczka została pobrana do urzędu skarbowego właściwego ze względu ma miejsce siedziby (lub miejsce zamieszkania, jeżeli płatnik jest osobą fizyczną). Wynika to z postanowień art. 38 ust. 1 i art. 42 ust. 1 ustawy PIT.

W myśl postanowień art. 37 ust. 1 i 3 ustawy PIT, jeżeli pracownik przed dniem 10 stycznia roku następującego po roku podatkowym złoży oświadczenie upoważniające pracodawcę do rozliczenia podatku za pracownika (PIT-12), pracodawca jest obowiązany do sporządzenia i przekazania - do końca lutego następującego po roku podatkowym - podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, rocznego obliczenia podatku (PIT-40), które traktuje się na równi z zeznaniem podatkowym. Jeżeli pracownik oświadczenia takiego nie złoży, pracodawca do końca lutego następującego po roku podatkowym przekazuje podatnikowi i urzędowi skarbowemu roczną informacje podatkową PIT-11. W przypadku umów zlecenia płatnik sporządza wyłącznie roczną informację PIT-11 (art. 42 ust. 2 ustawy PIT).

Podatnicy, których nie rozliczył płatnik-pracodawca, obowiązani są do złożenia rocznego zeznania podatkowego i do wpłacenia różnicy między podatkiem należnym wynikającym z zeznania a kwotą zaliczek pobranych i wpłaconych przez płatnika (art. 45 ust. 1 i ust. 4 ustawy PIT).

2. W przypadku umów zlecenia zawieranych między osobami fizycznymi nieprowadzącymi d...