Stan implementacji unijnych dyrektyw dotyczących rynku finansowego

Interpelacja nr 14104 do ministra finansów w sprawie zaległości w implementacji unijnych dyrektyw dotyczących rynku finansowego

Szanowny Panie Ministrze! Ministerstwo Finansów pełni bardzo ważną rolę regulatora rynku finansowego. Gospodarzem procesów legislacyjnych dotyczących rynku finansowego jest funkcjonujący w strukturze Ministerstwa Finansów Departament Rozwoju Rynku Finansowego.

W kontekście oceny wywiązywania się tego departamentu ze swoich zadań przypomnienia wymaga fakt, że w ostatnim czasie występowały i nadal występują opóźnienia w implementacji przez nasz kraj unijnych dyrektyw dotyczących rynku finansowego. Opóźnienia dotyczyły lub nadal dotyczą m.in.:

1) dyrektyw 2004/3 9/WE i 2006/73/WE w sprawie rynków instrumentów finansowych (MiFID);

2) dyrektywy 2007/64/WE w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego (PSD);

3) dyrektywy 2007/44/WE w zakresie zasad proceduralnych i kryteriów oceny stosowanych w ramach oceny ostrożnościowej przypadków nabycia lub zwiększenia udziałów w podmiotach sektora finansowego;

4) dyrektywy 2004/25/WE w sprawie ofert przejęcia;

5) dyrektywy 2006/49/WE w sprawie adekwatności kapitałowej firm inwestycyjnych i instytucji kredytowych;

6) dyrektywy 2004/109/WE w sprawie harmonizacji wymogów dotyczących przejrzystości informacji o emitentach, których papiery wartościowe dopuszczane są do obrotu na rynku regulowanym, oraz zmieniającej dyrektywę 2001/34/WE;

7) dyrektywy 2005/68/WE w sprawie reasekuracji;

8) dyrektywy 2005/60/WE w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu;

9) dyrektywy 2006/70/WE ustanawiającej środki wykonawcze do dyrektywy 2005/60/WE w odniesieniu do definicji osoby zajmującej eksponowane stanowisko polityczne, jak również w odniesieniu do technicznych kryteriów stosowania uproszczonych zasad należytej staranności wobec klienta oraz wyłączenia z uwagi na działalność finansową prowadzoną w sposób sporadyczny lub w bardzo ograniczonym zakresie;

10) dyrektywy 2006/46/WE zmieniającej dyrektywy: w sprawie rocznych sprawozdań finansowych niektórych rodzajów spółek, w sprawie skonsolidowanych sprawozdań finansowych, w sprawie rocznych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych banków i innych instytucji finansowych oraz w sprawie rocznych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych zakładów ubezpieczeń;

11) dyrektywy 2009/14/WE zmieniającej dyrektywę w sprawie systemów gwarancji depozytów w odniesieniu do poziomu gwarancji oraz terminu wypłaty.

Stąd nasze pytania do Pana Ministra:

1. Jakie są przyczyny braku terminowej implementacji ww. dyrektyw?

2. Jak Pan Minister ocenia ryzyko związane z brakiem implementacji ww. dyrektyw? W odpowiedzi prosimy o odniesienie się do każdej z powyższych dyrektyw osobno.

Z poważaniem

Poseł Maks Kraczkowski oraz grupa posłów

Warszawa, dnia 19 stycznia 2010 r.

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra - na interpelację nr 14104 w sprawie zaległości w implementacji unijnych dyrektyw dotyczących rynku finansowego

Szanowny Panie Marszałku! Nawiązując do pisma z dnia 29 stycznia 2010 r. (sygn.: SPS-023-14104/10) przekazującego interpelację posła Maksa Kraczkowskiego oraz grupy posłów w sprawie zaległości w implementacji unijnych dyrektyw dotyczących rynku finansowego, uprzejmie przedstawiam poniższe wyjaśnienia.

Dyrektywa 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych zmieniająca dyrektywę Rady 85/611/EWG i 93/6/EWG i dyrektywę 2000/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę Rady 93/22/EWG (MiFID)

Zgodnie z art. 70 dyrektywy MiFID (w brzmieniu nadanym przez dyrektywę 2006/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. zmieniającej dyrektywę 2004/39/WE w sprawie rynków instrumentów finansowych w odniesieniu do niektórych terminów) państwa członkowskie miały obowiązek wdrożenia przepisów dyrektywy do dnia 31 stycznia 2007 r. Na dzień 1 listopada 2007 r. wyznaczono natomiast termin rozpoczęcia stosowania przepisów dyrektywy w państwach członkowskich.

W dniu 16 maja 2008 r. w Bazie Krajowych Środków Wykonawczych notyfikowano pełne wdrożenie przepisów dyrektywy MiFID. Notyfikacja obejmowała następujące akty implementujące:

- ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538, z późn. zm.),

- ustawę z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 146, poz. 1546, z późn. zm.),

- ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym (Dz. U. Nr 183, poz. 1537, z późn. zm.),

- ustawę z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. Nr 157, poz. 1119, z późn. zm.),

- rozporządzenie ministra finansów z 28 grudnia 2005 r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych i banków powierniczych (Dz. U. z 2006 r. Nr 2, poz. 8),

- rozporządzenie ministra finansów z dnia 14 kwietnia 2006 r. w sprawie określenia warunków technicznych i organizacyjnych dla firm inwestycyjnych i banków powierniczych (Dz. U. Nr 67, poz. 480),

- rozporządzenie ministra finansów z dnia 14 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu, trybu, formy oraz terminów dostarczania informacji przez niektóre podmioty prowadzące działalność maklerską oraz rachunki papierów wartościowych (Dz. U. Nr 68, poz. 486),

- rozporządzenie ministra finansów z dnia 19 października 2005 r. w sprawie warunków, jakie musi spełniać rynek regulowany (Dz. U. Nr 207, poz. 1727).

Powyższe znalazło swoje odzwierciedlenie w wycofaniu w dniu 7 listopada 2008 r. przez Komisję Europejską skargi przeciwko Polsce w sprawie o sygnaturze C-142/08 dotyczącej braku przyjęcia bądź braku notyfikacji przepisów ustawodawczych, wykonawczych i administracyjnych niezbędnych do wykonania dyrektywy MiFID.

Dyrektywa Komisji 2006/73/WE z dnia 10 sierpnia 2006 r. wprowadzająca środki wykonawcze do dyrektywy 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwa inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tejże dyrektywy (MiFID II)

Zgodnie z art. 53 dyrektywy MiFID II państwa członkowskie do dnia 31 stycznia 2007 r. miały obowiązek przyjęcia przepisów niezbędnych do jej wykonania, zaś od dnia 1 listopada 2007 r. ciążył na nich obowiązek ich stosowania.

W dniu 16 maja 2008 r. w Bazie Krajowych Środków Wykonawczych notyfikowano częściową implementację dyrektywy MiFID II. Notyfikacja obejmowała:

- ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538, z późn. zm.),

- rozporządzenie ministra finansów z 28 grudnia 2005 r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych i banków powierniczych (Dz. U. z 2006 r. Nr 2, poz. 8),

- rozporządzenie ministra finansów z dnia 14 kwietnia 2006 r. w sprawie określenia warunków technicznych i organizacyjnych dla firm inwestycyjnych i banków powierniczych (Dz. U. Nr 67, poz. 480),

- rozporządzenie ministra finansów z dnia 19 października 2005 r. w sprawie informacji stanowiących rekomendacje dotyczące instrumentów finansowych, ich emitentów lub wystawców (Dz. U. Nr 206, poz. 1715).

Uzupełnienie implementacji dyrektywy MiFID II dokonane zostało w dniu 9 października 2009 r. (Baza Krajowych Środków Wykonawczych uzupełniona została o ustawę z dnia 4 września 2008 r. o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw - Dz. U. z 2009 r. Nr 165, poz. 1316).

W dniu 3 grudnia 2009 r. do Bazy Środków Wykonawczych wpisane zostały ostatnie dwa akty prawne kończące proces pełnego wdrożenia dyrektywy MiFID II, tj.:

- rozporządzenie ministra finansów z dnia 20 listopada 2009 r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, oraz banków powierniczych (Dz. U. Nr 204, poz. 1577),

- rozporządzenie ministra finansów z dnia 23 listopada 2009 r. w sprawie określenia szczegółowych warunków technicznych i organizacyjnych dla firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, i banków powierniczych oraz warunków szacowania przez dom maklerski kapitału wewnętrznego (Dz. U. Nr 204, poz. 1579).

Niezależnie od powyższego należy wskazać, iż prace nad pełnym wdrożeniem dyrektywy MiFID II rozpoczęły się już na początku 2006 r. W dniu 20 marca 2007 r. projekt odpowiedniej ustawy został przyjęty przez Radę Ministrów i następnie skierowany do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej V kadencji. Niestety, na skutek przedterminowych wyborów parlamentarnych uchwalenie przez Sejm V kadencji ustawy implementującej przepisy dyrektywy MiFID II jeszcze w roku 2007 nie było możliwe. Niezwłocznie po rozpoczęciu prac przez Sejm RP VI kadencji prace parlamentarne nad projektem ustawy zostały wznowione. Ostatecznie ustawa implementująca przepisy dyrektywy MiFID została w dniu 4 września 2008 r. uchwalona przez Sejm RP.

W dniu 23 września 2008 r. prezydent Rzeczypospolitej Polskiej skierował do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej ustawy implementującej przepisy dyrektywy MiFID. W dniu 16 lipca 2009 Trybunał Konstytucyjny wydał orzeczenie, w którym stwierdził, że przepisy zakwestionowane przez prezydenta są niezgodne z Konstytucją RP. Jednocześnie trybunał wskazał, że przepisy te nie są nierozerwalnie związane z ustawą implementującą dyrektywę 2006/73/WE. Stwierdzenie to było niezmiernie istotne, gdyż pozwoliło na przyjęcie przez parlament RP uproszczonej procedury usunięcia z ustawy implementującej przepisy dyrektywy 2006/73/WE zapisów niezgodnych z Konstytucją RP. Ostatecznie w dniu 29 września 2009 r. prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podpisał ustawę z dnia 4 września 2008 r. o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw. Należy także zaznaczyć, że termin wydania przez ministra finansów przedstawionych powyżej rozporządzeń implementujących postanowienia dyrektywy MiFID II uzależniony był od terminu wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 4 września 2008 r. o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw.

Dyrektywa 2007/64/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego zmieniająca dyrektywy 97/7/WE, 2002/65/WE, 2005/60/WE i 2006/48/WE i uchylająca dyrektywę 97/5/WE

Dyrektywa 2007/64/WE jest w zakresie usług płatniczych regulacją pionierską zarówno na poziomie unijnym, jak i krajowym. Jej przedmiot, a więc określenie praw i obowiązków stron umowy o usługę płatniczą oraz zasad prowadzenia działalności w zakresie świadczenia usług płatniczych przez dostawców usług płatniczych, w szczególności dotyczących przejrzystości warunków i wymogów w zakresie informowania o usługach płatniczych, a także zasad tworzenia, organizacji, nadzoru instytucji płatniczych czy zasad wykonywania pośrednictwa w zakresie usług płatniczych przez agentów - wymaga regulacji ustawowej.

Ministerstwo Finansów przygotowało projekt ustawy o usługach płatniczych. Dotychczas świadczenie usług płatniczych miało charakter tzw. wolnej działalności gospodarczej, a po wprowadzeniu w życie ustawy będzie miało charakter działalności regulowanej i poddanej nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego. Kolejne podmioty dołączą do katalogu podm...