Inne niż odsetki następstwa opóźnienia w spełnieniu świadczenia pieniężnego

Zobowiązanie pieniężne jest wykonane należycie m.in. w przypadku, gdy zostało spełnione w terminie. Termin ten, stosownie do art. 476 k.c., wynika albo z treści zobowiązania, albo z wezwania wierzyciela.1) Wspomnieć należy, że świadczenie pieniężne, stosownie do art. 454 k.c., jest długiem oddawczym, tzn. winno być spełnione w miejscu zamieszkania czy też siedziby wierzyciela. Jeżeli wierzyciel prowadzi przedsiębiorstwo — świadczenie pieniężne, które ma związek z tym przedsiębiorstwem, powinno być spełnione w siedzibie tego przedsiębiorstwa, chyba że zapłata miała nastąpić bezgotówkowo — wtedy w miejscu siedziby jednostki organizacyjnej banku, w którym wierzyciel ma rachunek.2)

Niedotrzymanie przez dłużnika terminu spełnienia świadczenia pieniężnego powoduje, że mamy do czynienia z opóźnieniem w spełnieniu świadczenia. Opóźnienie to może — zależnie od tego, jakie były jego przyczyny — powodować różne następstwa. Decydującym czynnikiem jest to, czy nastąpiło ono na skutek okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność, czy też nie. W przypadku gdy dłużnik nie dochował terminu z powodu okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność, popada w zwłokę (art. 476 zd. 1 k.c.). Natomiast jeżeli niespełnienie przez dłużnika świadczenia we właściwym terminie było następstwem wystąpienia okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności, to wtedy opóźnienie to kwalifikuje się jako opóźnienie zwykłe (art. 476 zd. 2 k.c.).

Należy podkreślić, że generalnie domniemywa się, że każdy dłużnik, który nie dotrzymał terminu — jest w zwłoce.3) Jednakże, stosownie do art. 472 zd. 2 k.c., dłużnik nie popada w zwłokę, w przypadku gdy opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem wystąpienia okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. W tym przypadku mamy do czynienia z opóźnieniem zwykłym. Pamiętać należy, że ciężar udowodnienia, iż w przedmiotowym przypadku mamy do czynienia z opóźnieniem zwykłym, a nie ze zwłoką, obciąża, stosownie do art. 6 k.c., dłużnika. On bowiem jest zainteresowany tym, aby dane niedotrzymanie terminu było kwalifikowane jako opóźnienie zwykłe. W orzecznictwie dominuje pogląd, według którego dłużnik będzie zwolniony z odpowiedzialności jedynie w przypadku, gdy wykaże istnienie konkretnej przyczyny naruszenia zobowiązania, za którą odpowiedzialności nie ponosi.4) Jednakże w szczególnych przypadkach dowodem wystarczającym, by uznać dane opóźnienie za następstwo okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności, jest wykazanie, że dłużnik dołożył należytej staranności, aby tego opóźnienia uniknąć, lub wykazanie, że szkoda powstała z przyczyn od dłużnika niezależnych5). Klasyczny przykład okoliczności, w przypadku której nie można mówić o zwłoce dłużnika, stanowi przypadek, gdy opóźnienie jest spowodowane zwłoką wierzyciela (art. 486 § 1 k.c.).

W przypadku zaistnienia opóźnienia zwykłego dłużnik powinien liczyć się z jego ujemnymi konsekwencjami w postaci obowiązku płacenia odsetek oraz ogólnymi następstwami wymagalności roszczenia.

Zwłoka dłużnika pociąga za sobą wszystkie negatywne konsekwencje opóźnienia. Ponadto dłużnik:

— ponosi odpowiedzialność za szkodę wierzyciela, jaką ten odniósł na skutek tej nieterminowości,
— nie może skorzystać z dobrodziejstwa sądowej modyfikacji zobowiązania,
— umożliwia wierzycielowi skorzystanie z prawa odstąpienia od umowy wzajemnej.

Ogólne następstwa wymagalności roszczenia

Do ogólnych następstw związanych z wymagalnością roszczenia należą w szczególności:

— rozpoczęcie biegu przedawnienia,
— powstanie prawa wierzyciela do podjęcia kroków mających na celu przymusowe zaspokojenie roszczenia,
— powstanie prawa wierzyciela do żądania odsetek za czas opóźnienia w spełnieniu świadczenia pieniężnego, chociażby nie poniósł żadnej szkody,
— inne przewidziane przez przepisy szczególne (przykładowo art. 561 § 1 oraz art. 635 k.c.).6)

Wskazać należy, że z uwagi na zasadę swobody umów wyrażoną w art. 3531 k.c. strony mogą umówić się, że opóźnienie będzie pociągało za sobą także dalsze skutki. Pamiętać ponadto należy, że okoliczność niedochowania przez dłużnika terminu spełnienia świadczenia nakłada na wierzyciela obowiązek zawiadomienia o fakcie poręczyciela (art. 880 k.c.). Zawiadomienie powinno nastąpić niezwłoczne.7)

Fakt opóźnienia nie zawsze pociąga za sobą negatywne skutki dla dłużnika. W literaturze przedmiotu wskazuje się bowiem, że w przypadku gdy op...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »