Pobór i egzekucja zaległości podatkowych – podstawowe zasady

Zasady postępowania oraz środki przymusu, jakie mogą być stosowane przez administracyjne organy egzekucyjne w celu doprowadzenia do wykonania przez zobowiązanych ich obowiązków, uregulowane zostały w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2002 r. Nr 110, poz. 968 ze zm.).

Organem egzekucyjnym obowiązków o charakterze pieniężnym jest przede wszystkim naczelnik urzędu skarbowego, a także - w ograniczonym zakresie -organy wymienione w art. 19 ustawy, np. (właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego w zakresie należności, dla których ustalania lub określania i pobierania jest właściwy ten organ). Naczelnik urzędu skarbowego jest organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych.

Co podlega egzekucji?

Egzekucji administracyjnej podlegają następujące obowiązki o charakterze pieniężnym:

• podatki, opłaty i inne należności, do których stosuje się przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa,
• grzywny i kary pieniężne wymierzane przez organy administracji publicznej,
• należności pieniężne, pozostające w zakresie właściwości organów administracji publicznej,
• należności przypadające od jednostek budżetowych, wynikające z zastosowania wzajemnego potrącenia zobowiązań podatkowych ze zobowiązaniami tych jednostek,
• wpłaty na rzecz funduszy celowych utworzonych na podstawie odrębnych przepisów,
• należności pieniężne z tytułu składek do Funduszu Żeglugi Śródlądowej oraz składek specjalnych do Funduszu Rezerwowego.

Dochodzenie tych obowiązków w trybie egzekucji administracyjnej jest możliwe, jeżeli wynikają one z decyzji, postanowień lub orzeczeń właściwych organów, bądź w przypadku organów administracji publicznej - bezpośrednio z przepisów prawa.
Niezależnie od powyższego art. 3a powołanej ustawy pozwala na dochodzenie należności płatnika, podatnika wynikających bezpośrednio z przepisów prawa (np. zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, zaliczki na podatek dochodowy od osób prawnych), długów celnych oraz podatków wykazanych w zgłoszeniu celnym, składek na ubezpieczenie społeczne - bez konieczności wydawania decyzji, jeżeli wynikają one odpowiednio:

• z zeznania lub z deklaracji złożonej przez podatnika lub płatnika,
• ze zgłoszenia celnego złożonego przez zobowiązanego,
...