Zbycie udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością

Udział w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością jest majątkowym prawem wspólnika. Prawo to jest zbywalne i zasadniczo wspólnik uprawniony jest do swobodnego nim dysponowania, z zastrzeżeniem przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U.2000 Nr 94, poz. 1037, z późń. zm.; dalej zwana: KSH). Zbycie pociąga za sobą określone skutki i to zarówno w sferze cywilnoprawnej jaki i podatkowej. W razie skutecznego zbycia udziału nabywca udziału wstępuje do spółki w miejsce zbywcy bez potrzeby dokonywani zmian umowy spółki. Podstawą zbycia może być umowa sprzedaży zamiany, darowizny bądź też inne zdarzenia powodujące przejście praw z dotychczasowego wspólnika na nabywcę.

Przepis art. 180 KSH wymaga by zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Niezachowanie tej formy powoduje, zgodnie z art. 73 § 2 Kodeksu cywilnego, nieważność zbycia udziałów.

Wspólnicy w umowie spółki mogą określić, że zbycie udziału będzie zależne od zgody spółki lub w inny sposób ograniczone, ustanawiając zasady wyrażenia zgody. Jeśli umowa spółki nie stanowi inaczej do jej udzielenia stosuje się przepisy § 3–5 art. 182 KSH. Na ich podstawie zgody udziela zarząd w formie pisemnej. Gdy spółka odmówi, wspólnik, jeśli ma ku temu ważne powody, może zwrócić się do sądu rejestrowego o pozwolenie na zbycie. W takim przypadku, spółka może w terminie wyznaczonym przez sąd przedstawić innego nabywcę. W razie braku porozumienia cenę nabycia i termin jej zapłaty ustala sąd rejestrowy na wniosek wspólnika lub spółki. Wspólnik może rozporządzać swobodnie swoim udziałem, dopiero jeżeli wskazana przez spółkę osoba nie uiściła ceny nabycia w wyznaczonym terminie, chyba że sam nie przyjął oferowanej zapłaty.

Ponadto, przepis art. 187 § 1 KSH wymaga, by zainteresowani (czyli zbywca i nabywca) zawiadomili o przejściu udziału na inną osobę. Zbycie udziału staje się skuteczne wobec spółki dopiero od chwili, gdy spółka otrzyma od jednego z zainteresowanych zawiadomienie o tym wraz z dowodem dokonania czynności. Zawiadomienie może być dokonane w dowolnej formie, jakkolwiek ze względów dowodowych najlepiej zachować formę pisemną tym bardziej, że dostarczyć trzeba dowód dokonania czynności czyli np. umowę sprzedaży z podpisami notarialnie poświadczonymi. Brak zawiadomienia powoduje, że zbycie nie wywołuje wobec spółki żadnych skutków czyli, że np. zbywca dalej może wykonywać prawo kontroli, prawo głosu, pobrać dywidendę itp. Z tego też względu nabywca jest bardziej zainteresowany w powiadomieniu spółki i to on, z reguły, np. w umowie sprzedaży przyjmuje zobowiązanie do wykonania tego obowiązku.

Dochód osiągnięty ze zbycia udziałów podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U z 2000 Nr 54, poz. 654, z późn. zm.; dalej: CIT) oraz art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 Nr 14, poz. 176, z późn. zm.; dalej: PIT). Zgodnie z tymi ustawami, dochodem jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym (art. 7 ust. 2 CIT i art. 9 ust. 2 PIT). Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych doprecyzowuje, że źródłami przychodu są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne z...