Orzecznictwo podatkowe: Podstawa obliczenia podatku w podatku od spadków i darowizn

1. Tzw. wartość długów i ciężarów winna obciążać (oczywiście stosunkowo) również ulgę z art. 16 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn– Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm. (dalej: u.p.s.d.).

2. Od podstawy opodatkowania należy odróżnić podstawę obliczenia podatku, ponieważ wartościowo ujęta podstawa opodatkowania może podlegać wynikającym z przepisów prawa podatkowego korektom, tj. odliczeniom lub doliczeniom do niej określonych kwot. Podstawa obliczenia podatku to skorygowana podstawa opodatkowania. Dopiero do podstawy obliczenia podatku stosuje się odpowiednie stawki podatkowe. W niektórych podatkach nie następuje korekta podstawy opodatkowania, a więc stanowi ona jednocześnie podstawę obliczenia podatku. Taką podstawę obliczenia podatku uzyskujemy w podatku od spadków i darowizn stosownie do art. 15 ust. 1 u.p.s.d, który stanowi, że podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku. Ta nadwyżka podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku z art. 9 ust. 1 u.p.s.d. stanowi podstawę obliczenia podatku.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Stanisław Bogucki (sprawozdawca), Sędziowie: NSA Krystyna Nowak, WSA del. Sławomir Presnarowicz, Protokolant Janusz Bielski, po rozpoznaniu w dniu 29 sierpnia 2008 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 24 stycznia 2007 r. sygn. akt I SA/Po 1134/06 w sprawie ze skargi J. K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia 2 sierpnia 2006 r. nr [...] w przedmiocie odpowiedzialności płatnika z tytułu niepobranego podatku od spadków i darowizn:

1) uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Poznaniu,
2) zasądza od J. K. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w P. kwotę 220 (dwieście dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

1. Wyrokiem z dnia 24 stycznia 2007 r. o sygn. I SA/Po 1134/06 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu po rozpoznaniu skargi J. K. (dalej: skarżący) na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia 2 sierpnia 2006 r. o nr [...] w przedmiocie odpowiedzialności płatnika z tytułu niepobranego podatku od spadków i darowizn – w punkcie pierwszym uchylił zaskarżoną decyzję, w punkcie drugim zasądził od Dyrektora IS w P. na rzecz J. K. – Kancelaria Notarialna w P. kwotę 100 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego, w punkcie trzecim wstrzymał wykonanie decyzji określonej w punkcie pierwszym do czasu uprawomocnienia się wyroku. Jako podstawę prawną wyroku podano art. 145 § 1 pkt 1 lit. a/ i c/ oraz art. 200 i 152 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. (dalej: P.p.s.a.).

1.2. Uzasadniając wyrok WSA w Poznaniu podał, że Naczelnik Urzędu Skarbowego P. decyzją z dnia 29 maja 2006 r. orzekł o odpowiedzialności notariusza J. K. jako płatnika podatku od spadków i darowizn oraz ustalił niepobrany przez płatnika podatek od spadków i darowizn w wysokości 622 zł.

Przedstawiając stan sprawy następnie podano, że w dniu 7 lipca 2005 r. skarżący sporządził w formie aktu notarialnego nr Rep. [...] umowę, w której małżonkowie B. i S. J. dokonali na rzecz córki M. J. darowizny, każde po – części udziału w nieruchomości położonej w P. przy ul. K. o powierzchni całkowitej 1.257 m2, zabudowanej budynkiem mieszkalnym o powierzchni użytkowej 350 m2, zobowiązując obdarowaną tytułem polecenia do ustanowienia na ich rzecz nieodpłatnego prawa użytkowania na czas nieoznaczony, nie krótszy niż 45 lat. Wartość udziału w nieruchomości każdego z darczyńców (w niniejszej sprawie B. J.) określono na 300.000 zł, w tym wartość nabytego udziału w gruncie 40.000 zł, a w budynku 260.000 zł. Roczną wartość ustanowionego na tej nieruchomości prawa użytkowania określono w wysokości 12.000 zł. Uwzględniono także ulgę z art. 16 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn – Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm. (dalej: u.p.s.d.).

Organ podatkowy wskazał, że skarżący w sposób nieprawidłowy dokonał obliczania podatku od spadków i darowizn, od każdego z małżonków. W konsekwencji nie powstało zobowiązanie podatkowe, zaś skarżący nie pobrał należnego podatku od spadków i darowizn. Błąd notariusza wynikał z faktu niewliczenia do podstawy opodatkowania wartości udziału w budynku w związku z zastosowaniem ulgi mieszkaniowej w kwocie 81.717 zł oraz odliczeniu od podstawy opodatkowania, jako ciężar darowizny, skapitalizowanej wartości prawa użytkowania w wysokości 264.000 zł.

1.3. Od powyższej decyzji skarżący złożył odwołanie, zarzucając naruszenie prawa materialnego poprzez błędne zastosowanie przez organ podatkowy przepisów u.p.s.d., a w szczególności art. 7 ust. 1, art. 13 ust. 2, 6 i 7 oraz art. 16 ust. 1 u.p.s.d. Podkreślono, że organ podatkowy nie obliczając skapitalizowanej wartości prawa użytkowania od wartości całej darowizny, a jedynie od wartości przedmiotu darowizny po odjęciu od niej wartości 55 m2, błędnie zastosował art. 16 ust. 1 u.p.s.d.

1.4. Dyrektor IS w P. – po rozpatrzeniu odwołania – decyzją z dnia 2 sierpnia 2006 r. utrzymał w mocy decyzję Naczelnika US. Zdaniem organu II instancji, podstawę opodatkowania stanowi ustalona zgodnie z art. 7 ust. 1 u.p.s.d. wartość nabytych rzeczy po potrąceniu długów i ciężarów, a zatem skapitalizowana wartość użytkowania obciąża cały darowany udział, w tym również cześć budynku nie wliczoną do podstawy opodatkowania wskutek zastosowania ulgi z art. 16 u.p.s.d.

1.5. Na decyzję Dyrektora IS skarżący złożył skargę do WSA w Poznaniu, wnosząc o stwierdzenie nieważności tejże decyzji, ewentualnie o jej uchylenie, zarzucając rażące naruszenie prawa materialnego, tj. art. 7 ust. 1, art. 13 ust. 2, 6 i 7 oraz art. 16 ust. 1 u.p.s.d., poprzez błędną wykładnię i zastosowanie. Podkreślono, że wartość użytkowania oraz wartość 55 m2 powierzchni budynku należy potrącić od pełnej wartości darowizny, a nie jak przyjął organ podatkowy, że wartość użytkowania należy odliczyć od całości darowizny, a następnie wartość 55 m2 powierzchni budynku odliczyć od pozostałej wartości w proporcjonalnie mniejszej kwocie.

1.6. Odpowiadając na skargę, Dyrektor IS w P. podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko, wnosząc o oddalenie skargi.

2. WSA w Poznaniu zwrócił uwagę na treść art. 7 ust. 1 i 2 u.p.s.d. Następnie podano, że Naczelnik US, zgodnie z § 8 aktu notarialnego przyjął wartość udziału w nieruchomości, jaki stanowił przedmiot darowizny dokonanej przez B. J., w kwocie 300.000 zł, z czego na wartość gruntu przypada 40.000 zł, a 260.000 zł na wartość budynku. Zwrócono uwagę, że organ podatkowy I instancji, w sposób nieodpowiadający wymogom ww. przepisów zmienił kolejność i wysokość dokonanych odliczeń, odliczając od kwoty 300.000 zł ulgę z art. 16 u.p.s.d. (71.414,00 zł), a następnie wartość polecenia w wysokości 192.092 zł, uzyskując w efekcie czystą wartość darowizny w kwocie 26.194 zł, od której odjęto kwotę wolną od podatku – 9.637 zł. W efekcie ustalono podstawę opodatkowania w wysokości 16.557 zł, od której ustalono podatek w kwocie 622 zł. Pominięto przy tym kwestię czystej wartości udziałów w budynku i w nieruchomości. Organ odwoławczy natomiast – utrzymując w mocy decyzję organu I instancji – przyjął wartość udziału B. J. w budynku w kwocie 260.000 zł i ciężar polecenia w kwocie 228.000 zł stwierdzając, że czysta wartość udziału w budynku wynosi 31.200 zł, od której to kwoty odliczył wysokość ulgi z art. 16 u.p.s.d. w kwocie 9.806 zł (a nie 109.143 zł jak wynika z aktu notarialnego lub 71.414 zł jak przyjął organ I instancji), wobec czego czystą wartość budynku podlegającą opodatkowaniu określono na 21.394 zł, do której doliczono czystą wartość udziału w gruncie 4.800 zł, uzyskując taką samą wysokość podstawy opodatkowania jaka wynika z decyzji organu I...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »