Wyłączenie organu podatkowego od załatwienia sprawy podatkowej

Istotą instytucji wyłączenia organu podatkowego od załatwienia sprawy dotyczącej zobowiązania podatkowego lub innej sprawy normowanej przepisami prawa podatkowego jest utrata właściwości danego organu do załatwienia danej sprawy dotyczącej konkretnego podatnika. Oznacza to, że w innych sprawach dotyczących tego samego podmiotu, jeśli będą również zachodziły przesłanki wyłączenia organu, czynności zmierzające do wyłączenia muszą zostać po raz kolejny odrębnie powtórzone. Jeśli skutecznie dochodzi do wyłączenia danego organu podatkowego, to oczywistym jest jednoczesne wyłączenie wszystkich pracowników urzędu którym kieruje dany organ podlegający wyłączeniu.

Co istotne, wyłączeniu podlegają organy podatkowe I instancji zarówno pionu centralnego, jaki i lokalnego samorządowego, a mianowicie naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego, a także wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta, marszałek województwa, ich zastępcy oraz skarbnik samorządu terytorialnego.

Stosownie do art. 131 § 1 Ordynacji podatkowej, naczelnik urzędu skarbowego podlega wyłączeniu od załatwiania spraw dotyczących zobowiązań podatkowych lub innych spraw normowanych przepisami prawa podatkowego, w przypadku gdy sprawa dotyczy:

1) naczelnika urzędu skarbowego albo jego zastępcy;
2) dyrektora izby skarbowej albo jego zastępcy;
3) małżonka, rodzeństwa, wstępnych, zstępnych albo powinowatych pierwszego stopnia osób wymienionych w pkt 1 albo 2;
4) osoby związanej stosunkiem przysposobienia, opieki lub kurateli z osobą wymienioną w pkt 1 albo 2.

Zgodnie z § 2, w przypadku wyłączenia naczelnika urzędu skarbowego z przyczyn określonych w:

1) § 1 pkt 1, a także pkt 3 lub 4 w związku z pkt 1 - sprawę załatwia naczelnik urzędu skarbowego wyznaczony przez właściwego dyrektora izby skarbowej;
2) § 1 pkt 2, a także pkt 3 lub 4 w związku z pkt 2 - sprawę załatwia naczelnik urzędu skarbowego wyznaczony przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

W przypadku, o którym mowa w § 2 pkt 2, minister właściwy do spraw finansów publicznych nie może wyznaczyć naczelnika urzędu skarbowego podlegającego dyrektorowi izby skarbowej, której dyrektora lub jego zastępcy dotyczą przesłanki wyłączenia.

Zgodnie z art. 131a Ordynacji podatkowej (dalej Ordynacji), w sprawach wyłączenia naczelnika urzędu celnego art. 131 stosuje się odpowiednio, z tym że w przypadku, o którym mowa w art. 131 § 2 pkt 1, naczelnika urzędu celnego wyznacza właściwy dyrektor izby celnej.

W myśl tezy orzeczniczej wyroku WSA w Warszawie z dn. 07.01.2004r., III SA 125/03, LEX nr 108619, jeżeli pracownik urzędu skarbowego nie złożył stosownego wniosku o wyłączenie (aczkolwiek powinien taki wniosek złożyć),...