Likwidacja działalności - formalności i konsekwencje podatkowe

Zarówno rozpoczęcie jak i likwidacja działalności wymaga odwiedzin w różnych urzędach i dopełnienia wielu formalności. O ile zagadnieniom rozpoczynania działalności poświęconych jest wiele ogólnodostępnych materiałów, o tyle zagadnienie likwidacji traktowane jest nieco po macoszemu. Niesłusznie - konsekwencje podatkowe likwidacji działalności są znaczne, i jeśli likwidacja nie zostanie poprzedzona odpowiednią analizą, może się zupełnie niepotrzebnie okazać zbyt kosztowna. Kosztowne może okazać się również niedopełnienie formalności, wymaganych przepisami. Dzisiaj rozpoczynamy cykl artykułów poświęconych likwidacji działalności gospodarczej.

Likwidacja działalności

W znaczeniu prawnym likwidacja polega na tym, że dotychczasowy przedsiębiorca (osoba fizyczna, prawna lub spółka prawa handlowego nie posiadająca osobowości prawnej) przestaje być samodzielnym uczestnikiem obrotu gospodarczego prowadzonego między przedsiębiorcami. W przypadku osób prawnych likwidacja, czyli zakończenie działalności, prowadzi też do utraty osobowości prawnej.

Sposoby i skutki zakończenia działalności gospodarczej są różne w zależności od tego, w jakiej formie była ona dotychczas prowadzona:

1) w przypadku działalności prowadzonej indywidualnie, o zakończeniu decyduje sam przedsiębiorca, składając wniosek o wykreślenie z ewidencji działalności gospodarczej,

2) w przypadku spółki cywilnej, której działalność zazwyczaj zostaje zakończona w wyniku porozumienia wspólników lub postanowień, zawartych w umowie spółki, wniosek o wykreślenie z ewidencji poszczególnych wspólników powinien złożył każdy wspólnik z osobna, w swoim imieniu,

3) w przypadku spółek posiadających osobowość prawną likwidacja ich działalności jest wynikiem rozwiązania stosunku spółki; likwidacji dokonuje sią w odrębnym postępowaniu likwidacyjnym, które prowadzi do spieniężenia całego majątku spółki i zakończenia działalności przy zachowaniu wymogów prawnych określonych przepisami ustaw o rachunkowości, Krajowym Rejestrze Sądowym i ustawy Kodeks Spółek Handlowych.

Zakończenie działalności gospodarczej pociąga za sobą konieczność dokonania szeregu czynności. To, jakie one będą, zależy w głównej mierze od formy prawnej prowadzonej działalności, zasad według jakich ta działalnoć była opodatkowana, jak również od tego, czy zatrudniani byli pracownicy.

Przedsiębiorca chcąc zlikwidować firmę musi przebyć drogę po urzędach analogiczną do tej, jaką pokonał zakładając firmę (zob. porównanie - tabela na końcu tekstu). Przedsiębiorca powinien więc udać się do:

- urzędu gminy (miasta) lub sądu rejonowego,

- urzędu statystycznego,

- urzędu skarbowego,

- Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Oczywiście - dużą część formalności można załatwić korespondencyjnie - nie we wszystkich miejscach osobiste stawiennictwo będzie konieczne.

Poniżej przedstawiamy czynności związane z powiadomieniem odpowiednich organów administracji o likwidacji działalności.

I.1. Urząd gminy (miasta) - Ewidencja Działalności Gospodarczej

Mimo, iż od sierpnia 2004 obowiązuje Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, kwestie związane z wyrejestrowaniem działalności reguluje poprzednia ustawa - z dnia 19 listopada 1999r. - Prawo działalności gospodarczej. Artykuły 7-7i tej ustawy, które dotyczą między innymi formalności związanych z likwidacją działalności, przestaną obowiązywać dopiero 31 grudnia 2006 r.

Przedsiębiorca będący osobą fizyczną oraz wspólnicy spółek cywilnych, którzy są zarejestrowani w ewidencji działalności gospodarczej, muszą zawiadomić organ ewidencyjny o zaprzestaniu wykonywania działalności gospodarczej w terminie 14 dni od dnia zaprzestania wykonywania tej działalności. Na podstawie wniosku, w drodze decyzji administracyjnej, wykreśla się przedsiębiorcę z ewidencji. Organ ewidencyjny jest obowiązany przekazać w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna, informację o tym fakcie urzędowi statystycznemu oraz urzędowi skarbowemu właściwym ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania przedsiębiorcy.

Ponieważ nie ma ustalonego urzędowego formularza informacji o zaprzestaniu prowadzenia działalności, zawiadomienie to można sporządzać samodzielnie lub skorzystać z druków opracowanych i udostępnianych przez gminy (także na stronach internetowych gmin). Do zawiadomienia należy załączyć aktualne zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej. Złożenie wniosku o wykreślenie z ewidencji nie podlega żadnej opłacie.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 19 listopada 1999r. - Prawo działalności gospodarczej

I.2. Sąd rejonowy - Krajowy Rejestr Sądowy

Krajowy Rejestr Sądowy jest bazą danych składającą się z trzech osobnych rejestrów:

- rejestru przedsiębiorców,

- rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki społecznej,

- rejestru dłużników niewypłacalnych.

Do rejestru przedsiębiorców są wpisywane:

- spółki prawa handlowego (są to spółki: jawne, partnerskie, komandytowe, komandytowo-akcyjne, z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjne),

- spółdzielnie,

- przedsiębiorstwa państwowe,

- jednostki badawczo-rozwojowe,

- przedsiębiorstwa zagraniczne,

- towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych,

- oddziały przedsiębiorców zagranicznych działających w Polsce,

- główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń,

inne osoby prawne, jeżeli prowadzą działalność gospodarczą, a podlegające wpisowi do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki społecznej.

Spółka będąca osobą prawną zgłasza rozpoczęcie likwidacji do rejestru przedsiębiorców, ale jej wykreślenie następuje dopiero po zgłoszeniu zakończenia postępowania likwidacyjnego. W takim przypadku spółka prawa handlowego, po zakończeniu likwidacji, w terminie 7 dni składa wniosek w sądzie rejestrowym o wykreślenie spółki z rejestru przedsiębiorców. Wnioski o wpis składa się na formularzach urzędowych, i są to:

- KRS-X1 Wniosek o wykreślenie podmiotu z rejestru przedsiębiorców FUNDACJA, STOWARZYSZENIE, INNA ORGANIZACJA SPOŁECZNA LUB ZAWODOWA,

- KRS-X2 Wniosek o wykreślenie podmiotu z Krajowego Rejestru Sądowego,

- KRS-X3 Wniosek o wykreślenie podmiotu z rejestru przedsiębiorców OSOBA FIZYCZNA PROWADZĄCA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ.

Zatem do wyrejestrowania spółki z rejestru służy formularz KRS-X2, a jeżeli zakończenie działalności spółki związane jest z przekształceniem, podziałem lub połączeniem, konieczne będzie wypełnienie załącznika do tego formularza - druku "KRS-ZH ZMIANA - POŁĄCZENIE, PODZIAŁ spółki załącznik do wniosku o zmianę danych w rejestrze przedsiębiorców".

Złożenie wniosku o wykreślenie spółki z rejestru wiąże się z koniecznością wniesienia opłaty sądowej oraz opłaty za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2000 r. w sprawie określenia wzorów urzędowych formularzy wniosków o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego oraz sposobu i miejsca ich udostępniania (Dz. U. Nr 118, poz. 1247, z późn. zm.)

II. Urzą...