Ekwiwalent za urlop

W przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, pracodawca zobowiązany jest wypłacić pracownikowi ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. W tym celu pracodawca powinien znać wysokość współczynnika niezbędnego do obliczenia wysokości ekwiwalentu– ustalanego odrębnie dla każdego roku kalendarzowego.

Odstępstwo od zasady wykorzystywania urlopu wypoczynkowego „w naturze” wprowadza art. 171 § 1 ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.; dalej: KP), zgodnie z którym w przypadku niewykorzystania przysługującego urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny. Wobec powyższego, jedynie w przypadkach wyczerpująco określonych w art. 171 § 1 KP, pracodawca zobowiązany jest do wypłaty jednorazowego świadczenia pieniężnego jakim jest ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, a nie do udzielenia urlopu „w naturze”.

Z chwilą bowiem rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, przysługujące pracownikowi prawo do urlopu przekształca się w prawo do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Stanowisko takie wyraził także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 marca 2001 roku (I PKN 336/00, OSNP 2003/1/14), zgodnie z którym z dniem rozwiązania stosunku pracy prawo pracownika do urlopu wypoczynkowego w naturze przekształca się w prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop. W tym też dniu rozpoczyna bieg termin przedawnienia roszczenia o ekwiwalent pieniężny za niewykorzystane w naturze, a nieprzedawnione urlopy wypoczynkowe.

Ustalanie ekwiwalentu

Sposób oraz zasady ustalania i wypłacania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy szczegółowo określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. Nr 2, poz. 14, z późn. zm.).

Zgodnie z § 14 rozporządzenia, ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy ustala się stosując zasady obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego, z uwzględnieniem następujących zmian:

1. składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do tego ekwiwalentu;
2. składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc, z wyjątkiem określonych w § 7 rozporządzenia (tj. z wyjątkiem składników wynagrodzenia określonych w stawce miesięcznej w stałej wysokości), uzyskane przez pracownika w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, uwzględnia się przy ustalaniu tego ekwiwalentu w przeciętnej wysokości z okresu 3 miesięcy. Natomiast, jeżeli pracownik nie przepracował pełnego okresu, wynagrodzenie faktycznie uzyskane przez niego w tym okresie dzieli się przez liczbę dni pracy, za które przysługiwało to wynagrodzenie, a otrzymany wynik mnoży się przez liczbę dni, jakie pracownik przepracowałby w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy;
3. składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, wypłacone w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w średniej wysokości z tego okresu;
4. ekwiwalent za niewykorzystany przez pracownika urlop wypoczynkowy oblicza się:

– dzieląc sumę miesięcznych wynagrodzeń ustalonych na podstawie § 15-17 rozporządzenia przez współczynnik, o którym mowa w § 19, a następnie
– dzieląc tak otrzymany ekwiwalent za jeden dzień urlopu przez 8, a następnie,
– mnożąc tak otrzymany ekwiwalent za jedną godzinę urlopu przez liczbę godzin niewykorzystanego przez pracownika urlopu wypoczynkowego;

5. współczynnik służący do ustalenia ekwiwalentu za 1 dzień urlopu ustala się odrębnie w każdym roku kalendarzowym i stosuje przy obliczaniu ekwiwalentu, do którego pracownik nabył prawo w ciągu tego roku kalendarzowego. Współczynnik ustala się, odejmując od liczby dni w danym roku kalendarzowym łączną liczbę przypadających w tym roku niedziel, świąt oraz dni wolnych od pracy wynikających z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, a otrzymany wynik dzieli się przez 12.

Metoda liczenia

W przypadku wyliczania ekwiwalentu za urlop, istnieje konieczność uzupełnienia ...