Orzecznictwo: Gdy pracownik ma kłopot z udowodnieniem wysokości żądania

Stosując art. 322 k.p.c. (tj. ustalając wysokość szkody wedle oceny sądu opartej na okolicznościach sprawy) do rozliczeniu wynagrodzenia za czas pracy nie można pomijać przepisów o pracy w godzinach nadliczbowych, dodatku nocnym, dodatku za pracę w dzień wolny i wzrostach podstaw wymiaru wynagrodzenia urlopowego oraz za czas niezdolności do pracy.

Przewodniczący SSN Krystyna Bednarczyk, Sędziowie SN: Zbigniew Korzeniowski (sprawozdawca), Małgorzata Wrębiakowska-Marzec.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 8 maja 2007 r. sprawy z powództwa Janusza B. przeciwko Amirze M.-J. i Weronice R. s.c. P. w W. o wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, na skutek skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 kwietnia 2006 r. [...] uchylił zaskarżony wyrok w punkcie I w części nieuwzględniającej żądania ponad zasądzone w nim kwoty 3.331,79 zł z odsetkami od dnia 9 marca 2006 r. i 7.857,02 zł oraz w punkcie III i w tym zakresie sprawę przekazał Sądowi Apelacyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Powód Janusz B. pozwem z dnia 15 grudnia 1998 r. wystąpił przeciwko zatrudniającym go Amirze M.-J. i Weronice R., wspólniczkom spółki cywilnej P. w W., o zapłatę pełnego wynagrodzenia za czas pracy w okresie od 5 września 1995 r. do 30 kwietnia 1998 r., w tym z tytułu godzin nadliczbowych, dodatku nocnego, dodatku za pracę w dni wolne, wyrównania wynagrodzenia urlopowego, wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, ostatecznie łącznie w kwocie 72.109,98 zł z odsetkami.

Pozwane zarzucały brak pracy w ilości przedstawianej przez powoda, a niezależnie od tego przedawnienie roszczeń za okres do 15 grudnia 1995 r. Uznawały w części żądanie wyrównania, wpierw na kwotę 3.000 zł, a później jeszcze na kwotę 1.737,28 zł.

Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 16 lipca 2004 r. uwzględnił w części powództwo i zasądził solidarnie od pozwanych wspólniczek spółki cywilnej 18.153,29 zł z odsetkami od 1 marca 2004 r. „tytułem wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, za pracę w porze nocnej i dni ustawowo wolne od pracy oraz skapitalizowanych odsetek”, a dalej idące powództwo oddalił. Ustalił, że pozwane zatrudniły powoda w dniu 5 maja 1995 r. jako pracownika ochrony mienia, wpierw w pełnym wymiarze czasu pracy, a od dnia 1 stycznia 1996 r. do dnia 30 kwietnia 1998 r. w wymiarze 3/4 etatu. Nie było ewidencji czasu pracy. Powód pracował na zmiany z dwoma pracownikami w systemie 24 godziny pracy co trzeci dzień. Z takiego rozkładu pracy wynikały nadgodziny. W okresie urlopowym dodatkowo zatrudniano inne osoby. W dniu 23 grudnia 1998 r. pozwane wypłaciły powodowi 3.000 zł tytułem wyrównania wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, a w dnu 14 stycznia 2000 r. nadto kwotę 1.737,28. Sąd Okręgowy ze względu na niewłaściwe wyliczenia, mimo kilku uzupełnień, nie przyjął opinii biegłego, a wysokość zasądzonego powodowi wyrównania w kwocie 18.153,29 zł, jako różnicę pomiędzy wypłaconym a należnym wynagrodzeniem, ustalił w oparciu o procesową wersję sporządzoną przez pozwane.

Obie strony wniosły apelacje. Pozwane żądały zmiany wyroku i oddalenia powództwa. Powód wniósł o pełne uwzględnienie żądania.

Sąd Apelacyjny przeprowadził dowód z opinii kolejnego biegłego, na podstawie której ustalił, że niedopłata wynagrodzenia w okresie od 15 grudnia 1995 r. do 30 kwietnia 1998 r. wyniosła 3.331,79 zł wraz z odsetkami w kwocie 7.857,02 zł skapitalizowanymi do dnia 8 marca 2006 r. (do dnia sporządzenia opinii). Zaskarżonym wyrokiem zmienił wyrok Sądu Okręgowego i zasądził „od Amiry M.-J. i Weroniki R. wspólniczek Spółki Cywilnej P. w W.” na rzecz powoda 3.331,79 zł tytułem wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych z odsetkami ustawowymi od 9 marca 2006 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 7.857,02 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od należności głównej na dzień 8 marca 2006 r. Oddalił w pozostałej części apelację pozwanych i w całości apelację powoda. Nie zgodził się z pozwanymi, iżby powód nie pracował w godzinach nadliczbowych. Brak „rzeczywistej wersji czasu pracy” powoda, przy uzasadnionym założeniu co do rytmu pracy „skutkował” pracą w nadgodzinach. Wartość tej pracy prawidłowo zweryfikowała opinia biegłej przeprowadzona w postępowaniu apelacyjnym. Opinia uwzględniała normy i przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 listopada 1974 r. w sprawie czasu pracy i zasad wynagradzania za pracę w godzinach nadliczbowych pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu (jednolity tekst: Dz. U. z 1986 r. Nr 18, poz. 97 ze zm.; dalej powoływanego jako rozporządzenie) oraz mające zastosowanie od dnia 1 stycznia 1998 r. zmienione przepisy Kodeksu pracy. Sąd Apelacyjny stwierdził, że rozporządzenie nie przewidywało dodatku za pracę w nocy. Zwiększenie wynagrodzenia za pracę wykonywaną w porze nocnej według art. 137 § 2 k.p. przysługuje pracownikowi wykonującemu taką pracę w ramach normalnie obowiązującego czasu pracy. Natomiast czas pracy powoda jako pracownika zatrudnionego przy pilnowaniu stanowi odstępstwo od normalnego czasu pracy i z założenia przewiduje pracę nocną. W zamian powód korzystał z wolnego czasu w wymiarze podwojonym (24 godziny pracy – 48 godzin wolnych). W sytuacji gdy praca w godzinach nocnych stanowi stały element czasu pracy pracownika, zaakceptowany przez niego już w dacie podpisywania umowy o pracę, to przyjmuje się, że to odstępstwo zostało uwzględnione przy ustalaniu wynagrodzenia zasadniczego. Osoby zatrudnione przy pilnowaniu co do zasady wykonują pracę w porze nocnej i okoliczność ta brana jest pod uwagę przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia (wyrok Sądu Najwyższego z 7 lipca 1977 r., I PRN 92/77). Opinia biegłej prawidłowo (według art. 451 k.c.) zaliczyła wpłacone przez pozwane kwoty 3.000 zł i 1.737,28 zł na wierzytelność powoda z tytułu niezapłaconych nadgodzin. Kwota 3.000 zł nie mogła być przezeń zaliczona na inną wierzytelność. Pozwane nie uznawały innej wierzytelności i powód nie występował o nią na drogę sądową. Ponad kwotę należności głównej z odsetkami, wyliczoną przez biegłą, powództwo nie było zasadne. W sprawie zastosowanie miał też przepis art. 322 k.p.c, jako że czas pracy powoda podlegający ocenie nie jest jego faktycznym czasem pracy, „nie odnosi się do konkretnych dat”, lecz został wyliczony hipotetycznie przy założeniach wskazanych w tezie dowodowej, a okresy urlopu wypoczynkowego oraz korzystania ze zwolnień lekarskich zostały przyjęte przez biegłą w zasadzie na podstawie twierdzeń powoda. W stanie faktycznym sprawy uzasadnione było wyliczenie należności powoda przy zastosowaniu tego przepisu. Ścisłe udowodnienie żądania jest niemożliwe z uwagi na brak stosownej dokumentacji, zatem konieczne było zastosowanie zasady miarkowania.

Skarga kasacyjna powoda zarzuciła naruszenie prawa materialnego:

1) art. 137 § 1 i 2 k.p., przez uznanie, że dodatek za pracę w porze nocnej nie przysługiwał pracownikowi zatrudnionemu przy pilnowaniu;
2) § 2 ust. 3 rozporządzenia, przez błędne wyliczenie obowiązujących powoda mies...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »