Nieoprocentowane pożyczki dla pracowników i ich skutki podatkowe

Zakłady pracy, znajdujące się w dobrej kondycji finansowej, często udzielają pracownikom pożyczek – i często są to pożyczki nieoprocentowane. Powstaje w tym momencie pytanie – czy takie pożyczki, ze względu na brak oprocentowania będą stanowić dla pracowników przychód ze świadczeń nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych?

Przypomnijmy, że przepis art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy definiuje wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Kwestia postawiona w pytaniu była w przeszłości często przedmiotem sporów pomiędzy organami podatkowymi a przedsiębiorcami, którzy nie ustalali przychodu dla pracownika w przypadku pożyczek nieoprocentowanych. Pojawiały się stanowiska, iż pracownik uzyskiwał przysporzenie w postaci niepobranych odsetek i prowizji od udzielenia pożyczki, które musiałby zapłacić, gdyby tę pożyczkę uzyskał w instytucji finansowej. Wygląda na to, że fiskus ujednolicił stanowisko w tej sprawie – i to w sposób korzystny zarówno dla pracodawców, jak i dla pracowników. Przy okazji pojawiają się jednak pewne pytania i wątpliwości - o których wspomnę na końcu przedstawionego stanowiska Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach.

Wydał on w dniu 26.10.2010 r. interpretację, w której odpowiada na następujące pytanie:

Czy otrzymanie nieoprocentowanej pożyczki powoduje powstanie u pracowników Spółki przychodu powiększającego podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Odpowiedzi udzielono w następującym, przedstawionym przez wnioskodawcę stanie faktycznym:

Spółka zawiera ze swoimi pracownikami cywilnoprawne umowy pożyczki, na których podstawie udziela pracownikom pożyczki w określonej kwocie, a pracownik zobowiązuje się do zwrotu tej kwoty w uzgodniony sposób i w uzgodnionym terminie. Spłata pożyczki następuje w ratach. Pożyczki udzielane są ze środków własnych Spółki, a udzielanie kredytów lub pożyczek nie wchodzi w zakres działalności gospodarczej prowadzonej przez Spółkę. Pożyczki nie są oprocentowane, i pracownik jest zobowiązany do zwrotu tej samej ilości pieniędzy, którą pożyczył. Reguła braku oprocentowania pożyczek jest stosowana jednolicie do wszystkich pracowników.

W interpretacji Dyrektor Izby stwierdza m.in.:

Z przepisu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, iż za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. War...